Vergide hızlı artış, faizde düşüş bütçeyi düzeltti
2011 bütçe açığı öngörülerin çok altında kaldı. Başlangıçta 33.5 milyar, daha sonra 22.2 milyar lira olarak öngörülen açık 17.4 milyar lira oldu. 'Yeniden Yapılandırma'nın gelirleri pozitif etkilediği yılda, faiz ödemelerindeki düşüş de bütçe performansın
YAYINLAMA
GÜNCELLEME
Naki BAKIR
ANKARA - 2011 yılında, faiz ödemelerindeki düşüş toplam bütçe giderindeki artışı frenlerken, büyük bölümü tüketimden alınan vergi tahsilatındaki hızlı artış bütçe gelirlerinde daha hızlı bir büyüme sağladı. Bu gelişmeye bağlı olarak bütçe açığı önceki yıla göre yüzde 56.5 düşüşle 17.4 milyar liraya gerileyerek beklentilerin çok altında çıktı.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıkladığı 2011 yılı bütçe verilerine göre geçen yılın tümünde merkezi yönetim bütçe gelirleri 2010'a oranla yüzde 16.4 artarak 295 milyar 862.4 milyon, bütçe harcamaları ise yüzde 6.4'lük bir artışla 313 milyar 301.8 milyon lira oldu. Böylece 2010 yılında 40 milyar 81.3 milyon lira olan merkezi yönetim bütçe açığı, 2011'de yüzde 56.5 küçülerek 17 milyar 439.4 milyon liraya indi. Geçen yıl bütçe açığı, hedef ve tahminlerin çok altında gerçekleşti.
2011 yılı bütçe açığı başlangıçta 33.5 milyar lira olarak öngörülmüş, 2012 projeksiyonları kapsamında ise söz konusu açığın 22 milyar 230 milyon lira düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmişti.
Vergide hızlı artış
Geçen yıl vergi gelirlerindeki artışın, harcamalara göre daha yüksek çıkmasında, özellikle, toplamda en büyük ağırlığı oluşturan vergi tahsilatındaki başarılı performans etkili oldu. Vergi gelirleri önceki yıla göre yüzde 20.5 artışla 253 milyar 765.4 milyon lira oldu. Vergi gelirinde önceki yıla göre net 43 milyar 205 milyon liralık artış kaydedildi. Vergi gelirlerinin, merkezi yönetim bütçe geliri içindeki payı yüzde 82.8'den yüzde 85.8'e yükseldi.
Geçen yıl vergi dışında ayrıca 19 milyar 492.2 milyon liralık faiz, pay ve ceza geliri, 9 milyar 54.2 milyon liralık teşebbüs ve mülkiyet geliri, 2 milyar 453.5 milyon liralık sermaye geliri, 1 milyar 276.2 milyon liralık bağış, yardım ve özel gelir ile alacaklardan 335.3 milyon liralık tahsilat gerçekleştirildi. Bu gelişmelerle genel bütçe gelirleri yüzde 16.4 oranındaki artışla 286 milyar 376.8 milyon liraya ulaştı. 2011 yılında, özel bütçeli idarelerin öz gelirleri yüzde 16.7 artışla 7 milyar 390.2 milyon, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri de yüzde 10.7 artışla 2 milyar 95.5 milyon lira oldu.
Faiz ödemelerinde düşüş
Geçen yıl bütçe harcamaları kapsamında faiz ödemeleri ise yüzde 12.6 düşüşle 42 milyar 212 milyon liraya geriledi. Faiz ödemelerinin toplam bütçe giderleri içinde 2010 yılında yüzde 16.4 olan payı, 2011'de yüzde 13.5'e indi. Bütçe performansı açısından önemli bir gösterge olan faiz ödemelerinin vergi gelirlerine oranı da yüzde 22.9'dan yüzde 16.6'ya geriledi.
Rekor faiz dışı fazla
Bütçede faiz dışı harcamalar da gelir cephesindekine göre çok daha düşük bir artış gösterdi. Toplam faiz dışı harcama yüzde 10.2'lik bir artışla 271 milyar 89.8 milyon lira oldu. Bu gelişmeyle faiz dışı bütçe fazlası geçen yıl yüzde 201.5 oranındaki rekor bir büyümeyle 24 milyar 772.7 milyon liraya ulaştı.
Geçen yıl merkezi yönetim bütçesinin faiz dışı harcamaları kapsamında en büyük bölümü oluşturan cari transferler yüzde 8.1 artışla 110 milyar 75.2 milyon liraya ulaştı. Personel giderleri yüzde 17 artışla 72 milyar 903.9 milyon, bununla bağlantılı olarak sosyal güvenlik kurumlarına prim ödemesi de yüzde 16.1 artışla 12 milyar 847.4 milyon lira oldu. 2011 yılında mal ve hizmet alımları yüzde 11.2 artışla 32 milyar 448.1 milyon liraya ulaştı. Yatırım harcamaları kapsamında sermaye giderleri yüzde 18 artışla 30 milyar 696.9 milyon lira olurken, sermaye transferleri yüzde 0.5 azalarak 6 milyar 737.5 milyon liraya geriledi. Geçen yıl bütçede borç verme kalemi ise yüzde 39.2 küçülerek 5 milyar 380.9 milyon lira oldu.
Bu konularda ilginizi çekebilir