Vergi kimlik numarası yerine kullanılacak yabancı kimlik numarası
Ali Kemal YILDIRIM / Araştırmacı
1998 yılında çıkarılan vergi kimlik numarası kullanımının yaygınlaştırılması hakkındaki 4358 sayılı Kanun'da "Kamu idare ve müesseseleri ile diğer gerçek ve tüzel kişiler, Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek işlemlerin yapılması sırasında, bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit etmek ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına da yer vermek zorundadırlar. Belirlenecek işlemlere muhatap veya taraf olan kişiler, vergi kimlik numaraları olmadığı takdirde, işlemlerin tamamlanmasından önce vergi kimlik numarası almak zorundadırlar" hükmü yer almaktadır.
2006 yılında yayımlanan 3 seri numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği'nde, Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numarası yerine Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını kullanacakları, kimlik numarası verilmeyen Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilerin ise vergi dairelerince kendilerine verilen vergi kimlik numaralarını kullanmaya devam edecekleri belirtilmişti.
Yine aynı yıl çıkarılan 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'na istinaden yayımlanan Türkiye'de Oturan Yabancıların Nüfus Kayıtlarının Tutulması Hakkındaki Yönetmeliğin "Yabancılara kimlik numarası verilmesi" başlıklı maddesinde; yabancılar kütüğünde kayıtlı bulunan kişilerin kaydına ulaşmak, nüfus kayıtları arasında bağ kurmak, kamu kuruluşlarında yabancılarla ilgili olarak tutulan kayıtları ilişkilendirmek ve kimlik numaralarının zorunlu tutulduğu diğer işlemlerde karşılaşabilecekleri sıkıntıları gidermek amacıyla yabancılara kimlik numarası verileceği, yabancılar kimlik numarasının, kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin her türlü işlem ve kayıtlarında esas alınacağı belirtilmiştir.
Ancak, kimlik numarası alan yabancılar vergi kimlik numarasına ilişkin mevzuat gereği belirtilen işlemlerde vergi kimlik numarası kullanmaya devam etmişlerdir. Bu durum 22 Mayıs 2010 tarihinde yayımlanan 4 seri numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği ile değiştirilmiştir. 1 Temmuz 2010 tarihinde yürürlüğe girecek tebliğ ile kimlik numarası bulunan yabancılar vergi kimlik numarası olarak yabancılar kimlik numarasını kullanacaklardır. Söz konusu tebliğde "01/07/2010 tarihinden itibaren ise yabancı kimlik numarası bulunan yabancı uyruklu gerçek kişiler için bahse konu olan tüm işlemlerde vergi kimlik numarası olarak yalnızca yabancı kimlik numarası kullanılacaktır" hükmü yer almaktadır.
Bununla birlikte, Türkiye'de Oturan Yabancıların Nüfus Kayıtlarının Tutulması Hakkındaki Yönetmeliğin nüfus kayıtlarının kapatılması ve yeniden açılması başlıklı maddesinde "Yabancılar kütüğünde kayıtlı kişilerin ölmeleri, gaipliklerine karar verilmesi ya da Türkiye'den ayrılmaları halinde nüfus kayıtları kapatılır" hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla Türkiye'den ayrıldığı için nüfus kaydı kapatılan yabancıların yurt dışından işlemlerini devam ettirmesi halinde (örneğin banka hesabı), kullanımı zorunlu kimlik numarasının yerine hangi numaranın kullanılacağı, ilgili kişinin yeniden vergi kimlik numarası alıp almayacağı hususlarında mevzuat bakımından sorunlar bulunmaktadır.
Bankaların kimliklerini ve vergi numaralarını belgelemeyen müşterileri adına mevduat, katılım fonu, kredi ve her ne ad altında olursa olsun hesap açmaları, sözleşme düzenlemeleri, havale ve kambiyo hizmetleri ile diğer bankacılık ve malî hizmetleri vermelerinin yasak olduğu Bankalar Kanunu'nun hükmü dikkate alındığında bu sorunun çözümü özellikle önem kazanmaktadır