Vatandaşın konkordato ilan etmesi ABD’de yaygın

Veysel AĞDAR

DÜNYA’nın önceki gün manşetinden verdiği, şirketler gibi ‘vatandaşın da konkordato ilan etme hakkı’ bulunduğuna ilişkin haberinin yankıları sürüyor.

Haberimiz özetle 7101 sayılı Kanun’un 13. maddesi hükmü ile getirilen değişiklik sonucu tacir olmayan kişilerde konkordato yani Avrupa ve ABD’de olduğu gibi ‘Bireysel İflas’ başvurusunda bulunabilecekleri yönündeydi. Konkordato müessesesi çok önceden beri var olan bir müessese olmasına rağmen İcra ve İflas Kanunu’nda 28 Şubat 2018’de yapılan değişikliklerle daha pratik ve uygulanabilir bir hale geldiğini kaydeden hukukçular, ortakları, kefilleri ve üçüncü kişileri korumaya alacak bu değişikliğin suistimal edilmesinden endişe duyuyor.

Birçok gazete ve TV’nin DÜNYA’nın haberinden alıntı yaparak konuyu işlemesi ekonomi kamuoyunun dikkatlerini bu yöne çekti. DÜNYA olarak bugünkü gazetemizde kişisel konkordato-bireysel iflas hakkının ABD’de nasıl uygulandığını araştırdık.

Hem yararları hem de külfetleri var

Elmalı Sikkeleri ve Karun Hazineleri gibi sayısız tarihi eseri Türkiye’ye kazandıran ABD’li hukuk şirketi Herrick Yönetim Kurulu Üyesi ve Herrick Türkiye’nin Yönetici Ortağı Avukat Barbaros Karaahmet, DÜNYA’ya ABD’deki uygulamayı anlattı. Karaahmet, şahsi iflas etmenin bir kişinin mali hayatında finansal açıdan açma kapama düğmesine basma gibi bir etki doğurduğunu söyledi. Uygulamanın hem yararları hem de külfetleri olduğunu kaydeden Karaahmet şu açıklamayı yaptı:

“Bireysel İflas’ın en çok görünen nedenleri arasında boşanma, işsizlik ve hastalık ile ilgili faturaların olduğunu bildirdi. Şahsi iflas etmenin Amerika’da iki ana türü olduğunu kaydeden Karaahmet şöyle devam etti: “Chapter 7 dediğimiz üzerinde ipotek ve menkul rehni bulunmayan alacakların silinmesi amaçlı, 3-4 aylık bir süreci içeren iflas durumu, ikincisi de Chapter 13 olarak bilinen, borçlunun borçlarını bir nevi konkordato planı gibi 3-5 yıllık ödeme takvimine bağlamasını sağlayan iflas türü. Chapter 7’de borçlar ve gelir arasında büyük uçurum mevcuttur. Ödeme planı yapabilecek maddi durumları yoktur bu opsiyonu kullananlarda.”

Kredibiletiniz 7-10 yıl sıfırlanır

Chapter 7 iflas imkanından yararlanmak için mali durumun iyi olmadığının kanıtlanması gerektiğini vurgulayan Karaahmet, “İflas sizin kredi geçmişinizde 7-10 sene arasında durur ve size kredi vermek isteyenler geçmiş 7-10 sene zarfında iflas ettiğinizi görebilirler. İflas ne kadar şahsi bir zorluktan kaynaklansa da bu bilgi kamuya açık bir bilgidir. İflas başvurunuzu tamamlamadan önce bir 90 dakikalık eğitim ve sonrasında da iki saatlik bir ders almanız gerekmektedir” diye konuştu.

Dürüstlük buradaki sistemde çok önemli

Karaahmet şöyle devam etti; “Borçlardan arınma, iflas etmenin nihai amacıdır. Alacaklılara karşı sizi koruyan bir imkandır. Ama borcu silen bir durum değildir, sadece borcun sizden tahsil edilmesini önler. Eğer iş bu borçta müteselsilen borçlu bir şahıs daha varsa, krediyi veren alacağını o şahıstan tahsil edebilir, siz iflas etmiş olsanız bile. Dürüstlük buradaki sistemde çok önemli bir unsurdur. İflasınız kabul edilmiş olsa bile eğer mahkeme ileride çeşitli nedenlerle mali açıdan zamanında verilmiş olan beyanların doğru olmadığını keşferderse, iflas ilami iptal edilmektedir.”

138 ülkede bireysel iflas hakkı var

Dünyada 138 ülkede mevcut olan bireylerin iflas etme hakkı, Avrupa ülkelerinde ve ABD’de farklı çeşitleri var. Türk hukuk sisteminde bireylerin iflası sadece borç ödemeden aciz belgesi alınması ve ona bağlı olarak bir kısım kısıntılar getirilmesi şeklinde oluyor. Amerika ve Avrupa “iflas” sisteminde, şirketlerin yanı sıra, bireyler de iflas edebiliyor. ABD ve Avrupa’da, bir vatandaş borcunu ödeyemiyor ise iflasını açıkladığı takdirde ondan para tahsil edilemiyor fakat hiç bir yerden kredili ya da vadeli alım yapamıyor.

‘Vatandaş konkordato isteyebilir!’