Ülkedeki Suriyeli sayısı azalıyor mu? Kayıt dışı kişiler mi artıyor yoksa geri dönüşler mi arttı...
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi’nin verilerine göre, Türkiye'de geçici koruma statüsünde yaşayan Suriyelilerin sayısı son 3 yıldır düşmeye devam ediyor. Suriye'ye yapılan geri dönüşler, Avrupa'ya kaçak yolla göç ve adresini güncellemeyen kişilerin sayısındaki artış, geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin rakamsal bazda azalmasını açıklayan faktörler arasında ilk üçte yer alıyor.
Göç İdaresi’nin açıkladığı rakamlara göre, ülkemizdeki Suriyelilerin sayısı, 2011'den sonraki 10 yıllık dönemde sürekli arttı. Fakat 2021 yılına baktığımızda 3,7 milyonu geçen Suriyeli sayısı, içinde bulunduğumuz Ekim ayı itibariyle 3,08 milyona geriledi. Söz konusu gerilemeye dair uzmanlar farklı görüşlere sahip.
Adres güncelleme 1 Aralık'ta sona eriyor
Azalmakta olan sayı, 1 Aralık itibariyle daha da düşecek. Bunun sebebi ise İçişleri Bakanlığı’nın adreslerini güncellemeyen Suriyelilere verdiği ek sürenin 1 Aralık’ta dolacak olması. 1 Aralık 2024'te güncellemesini yapmayanlar geçici koruma statüsü kaydından silineceği için, 2025 yılına daha az Suriyeli nüfusla gireceğimizi tahmin etmek pek de zor değil.
3 ana faktör...
BBC'den Mahmut Hamsici de konuya yönelik araştırmaları sonucunda ülkemizde azalan Suriyeli sayısına dair pek çok uzmandan görüş almış. Uzmanların konuya yönelik fikirleri üç ana başlık altında toplanıyor: Suriye'ye yapılan gönüllü geri dönüşler, Avrupa'ya kaçak yolla göç edenler ve adresini güncellemeyen kişilerin sayısındaki artış. Suriyelilerin bir kısmına Türk vatandaşlığı verilmesinin de söz konusu sayının düşmesinde bir etkisinin olduğu iddia edilse de; hükümet yetkilileri bu rakamın tahmin edilenden aşaıda olduğu belirtiliyor.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya 26 Eylül 2024'te bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada "2016-2024 yıllar arasında toplam 715 bini aşkın Suriyeli ülkesine döndü" ifadesini kullanmıştı. Konu ile ilgili fikrini belirten Prof. Dr. Mahmut Kaya, “Yerel ve genel seçimlerde mülteciler üzerinden oluşturulan politik gerilim geri dönüş tartışmalarını beraberinde getirdi. Bu da hükümetin gönüllü geri dönüş söylemlerini etkiledi ve güvenli bölgelere göç akışları gerçekleşti” cümleleriyle gönüllü göçe açıklık getiriyor.
Bakan Yerlikaya, bazı açıklamalarında AB sınır gücü örgütü Frontex'in verilerine dikkat çekerek adres güncellemesi yapmayan Suriyelilerden bazılarının kaçak yollarla Avrupa’ya geçen göçmenler arasında olabileceğini belirtiyor.
Atka: Depremden sonra Suriye'ye dönüş arttı
Uluslararası STK Federasyonu’nun (ULFED) Genel Müdürü Muhammed Atka ise “Özellikle depremden sonra bölgeye çok yoğun dönüşlere şahit olduk” derken, doğal afet, ekonomik şartlar, sosyal hayat gibi pek çok farklı durumdan dolayı Suriyelilerin ülkelerine geri döndüklerine ya da Avrupa'da kaçak yollarla gitmeye çalıştıklarına dikkat çekiyor.