Uçuş mesafeleri kısalıyor

ANKARA - Türk hava sahasının belirlenen öncelikler çerçevesinde, tüm kullanıcılar tarafından, sivil ve asker ayrımı gözetmeksizin, etkin ve esnek kullanılabilmesinin sağlanmasına yönelik usul ve esaslar belirlendi. Hava sahasının esnek kullanımıyla sivil ve askeri uçuşlarda, uçuş mesafesi kısaltılarak zaman ve yakıt tasarrufu sağlanacak ve çevreye verilen zarar azaltılacak.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve Milli Savunma Bakanlığının Hava Sahasının Esnek Kullanımı Yönetmeliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmeliğe göre, Türk hava sahası, tüm hava sahası kullanıcıları tarafından emniyetli, etkin ve esnek bir yapıda kullanılacak. Hava sahasının kullanımına ilişkin tüm talepler, EUROCONTROL tarafından yayınlanan hava sahası yönetim el kitabında belirtilen saat çizelgesine uygun olarak, yeterli süre öncesinden Hava Sahası Yönetim Ünitesine bildirilecek. Bu taleplere dair hava sahası kullanım planlaması günlük ve fiili ihtiyaçlara dayalı olarak yapılacak. Türk hava sahasının esnek kullanımı kapsamına girmeyen hava sahaları ise Havacılık Bilgi Yayını (AIP) yayımlanacak.

Esnek kullanıma dahil edilen hava sahalarının statüsü ve kullanımı geçici olacak. Askeri harekat ve eğitim ihtiyaçlarına ilişkin hava sahası kullanım taleplerine öncelik tanınacak. Askeri eğitim ve benzeri ihtiyaçlara yönelik uçuşlar, belirlenecek hava sahalarında yapılacak. Eğitim uçuşları dışında kalan ve harekat ihtiyacı olarak bildirilen anlık askeri uçuş ihtiyaçları öncelikli karşılanacak.

Savaş, kriz ve olağanüstü hallerde hava sahasının esnek kullanımına ilişkin uygulamalar, Genelkurmay Başkanlığının gerekli görmesi halinde, tüm hava sahasında, bölgesel olarak kısmen veya tamamen durdurulacak.

Geçici Ayrılmış Sahalar ile Geçici Rezerve Sahalar, uçuş faaliyetinin etkinlikle icrası için yeterli boyutta ve sivil hava trafiğini etkilemeyecek şekilde, ihtiyaç sahibinin operasyonel gereksinimlerini karşılayacak en uygun bölgede belirlenecek.

Yeni rotalar geliştirilecek

Hava sahasının asker ve sivil tüm kullanıcılar tarafından etkin ve emniyetli bir şekilde kullanımının sağlanması için hava sahası planlaması ve yönetimi ile ilgili ortak kurallar ve standartlar belirlenecek. Hava sahası düzenlemelerinde sivil ve askeri kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik olarak uygun hava sahası tahsisleri gerçekleştirilecek.  

Sivil ve askeri uçuşlarda, uçuş mesafesi kısaltılarak zaman ve yakıt tasarrufu sağlanacak ve çevreye verilen zarar azaltılacak. Hava trafik hizmetinin etkinliğine yönelik yeni rota ve sektörler geliştirilerek hava sahası kapasitesi artırılacak.

Askeri harekat şartları gerektirdiğinde, askeri hava araçlarının her türlü hava sahasını kullanmalarına ilişkin koordinasyon ve planlamalarda, sivil trafiğin etkilenmemesi veya zorunluluk halinde asgari düzeyde etkilenmesi sağlanacak. Geçici olarak tahsis edilmiş hava sahalarının kullanımı vasıtasıyla Operasyonel Hava Trafiği (OAT) ile Genel Hava Trafiği (GAT) arasında ihtiyaç duyulan koordinasyon ve ayırma etkinlikle sağlanacak. Sivil asker koordinasyonu geliştirilecek. İlgili sivil hava trafik üniteleri ile askeri kontrol üniteleri arasındaki görev etkinliği desteklenecek. Uçuş maliyetleri azaltılacak. Uçuş emniyetinin artırılması sağlanacak.

Şartlı rotalar Hava Sahası Yürütme Kurulu tarafından, sivil hava trafiği ihtiyaçları ile askeri ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak oluşturulacak.  

Hava Sahası Kullanım Planı'nda (HSKP) tahsisi yapılan hava sahalarında icra edilecek uçuşların herhangi bir nedenle iptal edilmesi durumunda ilgili saha, Hava Sahası Yönetim Ünitesi (HSYÜ) tarafından ilgili sivil ve askeri hava trafik üniteleri ile koordine edilerek kullanılacak. HSKP'de tahsisi yapılan hava sahalarında uçuş faaliyeti devam ederken, ilgili saha sivil ATC tarafından ihtiyaç duyulması halinde o sahadan sorumlu askeri kontrol üniteleri ile mutabakata varılması halinde anlık olarak kullanıma açılacak.

Geçici hava sahası kısıtlamaları ve tahsisi

Tehlikeli hava sahaları ve geçici tahsisli/ayrılmış hava sahaları aktif olmadıkları zamanlarda kullanıcıların talepleri doğrultusunda tahsis edilebilecek. Hava Sahasının Esnek Kullanımı kapsamında, geçici tahsisli ve geçici ayrılmış hava sahaları Hava Sahası Yürütme Kurulu tarafından oluşturulacak. Hava Sahası Yönetim Ünitesi tarafından, hava sahası kullanım talepleri dikkate alınarak, günlük olarak tahsis edilecek. Sivil hava trafik üniteleri ve askeri kontrol üniteleri tarafından ilgili hava sahaları gerçek zamanlı olarak kullanıma açılacak ve faaliyet sonunda kapatılacak.

Hava sahası yönetimine ilişkin belirlenmiş politikalar çerçevesinde oluşturulan geçici ayrılmış ve geçici tahsisli sahalara ilişkin kullanım talepleri doğrudan HSYÜ'ye yapılacak. HSYÜ tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda kullanıcılara tahsisi gerçekleştirilecek. İcra edilen görevler göz önüne alınarak, askeri uçuş eğitim sahaları geçici ayrılmış saha olarak oluşturulacak. Bu sahaların kullanımında, tahsisler fiili uçuş (gerçek zamanlı/uçuş süresi ile kısıtlı olmak kaydı ile) sürelerine uygun yapılacak.

Koordinasyonu azaltılmış hava sahası

Genel hava trafiğinin ön koordinasyon gerektirmeden rota dışı uçabilecekleri, boyutları önceden belirlenmiş hava sahaları olan koordinasyonu azaltılmış hava sahaları, askeri uçuşların yoğun olmadığı veya hiç olmadığı bölgelerde oluşturulacak. Bu sahalarda, üzerinde sivil asker koordinasyonu yapılmadan genel hava trafiğinin rota dışı uçuşuna müsaade edilecek.

Sivil ve asker üniteler arasında sağlanacak ön koordinasyon ile genel hava trafiğinin rota dışı uçuşlarına müsaade edilen boyutları önceden belirlenen koordineli hava sahalarında ise ilgili üniteler arasında yapılan anlaşma mektuplarında belirlenen şartlar altında genel hava trafiğinin uçuşlarına müsaade edilebilecek.

Hava sahası kullanım ihtiyaçları doğrultusunda gerek duyulduğunda birden fazla ülkenin ortak sınırlarını da içine alan ortak hava sahaları olan sınırı aşan hava sahaları ise operasyonel hava trafikleri ve askeri eğitim uçuşları için birden fazla ülkenin ortak sınırlarını da kapsayacak şekilde oluşturulabilecek.

Havacılık Üst Kurulu

Hava Sahası Yönetimi'ne ilişkin politik kararlar, Genelkurmay Başkanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı arasında müştereken teşkil edilen Havacılık Üst Kurulu tarafından alınacak. Kurul, hava sahasının etkinliğini ve emniyetini sağlayacak ulusal hava sahası kullanım politika ve prensiplerini belirleyecek. Havacılık Üst Kurulu, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı ve Genelkurmay Harekat Başkanı eş başkanlığında, SHGM ve DHMİ Genel Müdürü, Genelkurmay Başkanlığı Komuta Kontrol Dairesi Başkanı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Savunma ve Komuta Kontrol Dairesi Başkanından oluşacak. Kurul, yılda bir kez toplanacak, ihtiyaç duyulması halinde üyelerden birisinin talebi veya Hava Sahası Yürütme Kurulunun teklifi üzerine yılda birden fazla toplanabilecek ve alınan kararlarda oy birliği şartı aranacak.

Hava Sahası Yürütme Kurulu ise Havacılık Üst Kurulu tarafından sivil ve asker ortak oluşturulacak.

Hava Sahası Üst Kurulu ve Hava Sahası Yürütme Kurulu bu Yönetmelik yayımlandığı tarihten itibaren üç ay içerisinde Hava Sahası Yönetim Ünitesi ise 6 ay içerisinde tesis edilecek.