Uçak fabrikası açıyor, pil sektörüne giriyor

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Türkiye’nin büyük sanayi gruplarından Kale’nin şirketi Kale Havacılık, İzmir’de kurduğu uçak fabrikasını açmaya hazırlanıyor. Şirketin Yönetim Kurulu Üyesi, Teknik ve Kimya Grubu Başkanı Osman Okyay, “6 Haziran’da açıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız temelini atmıştı, yine kendisi açacaklar. Bu fabrikada dünyanın en büyük üç uçak motoru üreticisinden biri olan Pratt and Whitney’le ortağız” dedi. Bir de yeni haber, şirket özellikli pil üretimine giriyor. 

Kale Grubu, yapı malzemeleri sektöründe etkin bir grup. 17 şirket, 5 bin 500 çalışan var grupta. Kale Seramik, Avrupa’nın 3. büyük kapasitesi. Dünya üretiminin yüzde 2’sini gerçekleştiriyor. Kalekim, Avrupa’nın 5. büyük kapasitesi. Savunma ve havacılık, grubun gelişen iş kollarından. Bu sektöre 1989’da, Stinger füzeleri üzerindeki 22 parçanın üretimiyle başladı. Çokuluslu projelerde alt yüklenici olarak ve milli projelerde yer aldı. Savunmada Kale - Baykar ortaklığıyla Boeing ve Airbus’a parça üretiyor. Grup savunmanın birçok dalında faal. 

75 milyon dolarlık yatırım 

Osman Okyay, açılışına bir ay kalan uçak motoru fabrikası hakkında şunları söyledi: “Dünyanın en büyük uçak motoru üreticilerinden Amerikalı Pratt & Whitney’le yüzde 51-49 ortaklıkla İzmir’de kuruyoruz. 1. etap yatırımı tamamlandı. Bu fabrikayla dünyanın en gelişmiş savaş uçağı F35’lerin çok kritik motor parçaları İzmir’de üretilecek. Fabrika yatırımı 75 milyon dolardır. 100 bin metrekare açık alanı var. Ege Serbest Bölge’deki fabrikada yılda 100 milyon dolar ciroya ulaşmak istiyoruz. 12 milyon dolarla başlıyoruz. 2. ve 3. etap yatırımlarla büyüteceğiz. Türkiye’ye birkaç önemli teknoloji kazandırıyoruz. 750 kişilik istihdama ulaşacağız. Burada ve başka birçok ülkede üretilen parçalar ABD’de toplanıyor. Ana motor üretimi orada olacak.” 

Türkiye’nin ilk turbo jet motorunu Kale geliştiriyor. Testlerinin yapılacağı düzeneklerin tasarımını da yapıyor. İstanbul Deri OSB’de bu test merkezinin kuruluşu devam ediyor. Okyay, “Kale Havacılık olarak Turbo Jet Motor Geliştirme Projesi’ni üstlendik. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın (SSM) Türk SOM Füzesi için istediği bu projeyle, Türkiye’nin ilk defa kendi tasarımı bir jet motoru ortaya çıkmış olacak. Jet motoru; mekanik sektörünün ulaşabileceği en zor, en hassas imalat seviyesidir. Çok yüksek sıcaklıklara, çok yüksek devirlere, çok yüksek itki güçlerine dayanabilen bir malzeme grubudur. Bize eşik atlatacak bir iş olarak değerlendiriyoruz. İlk prototipi üretildi. Yüzde 100’ü bizim işimizdir. 50 mühendis çalışıyor. SOM füzelerinde kullanılacak. 180 km menzilli seyir füzeleridir. 25 milyon dolarlık bir projedir. Bu bedel üretimi içermiyor. SOM’ları bizim de ortaklığımız bulunan Roketsan üretiyor. İç ihtiyaçların karşılanmasından sonra ihracat şansı var. Jet motoru bir giriş projesi. İnsanlı projelere de uzanabilir” dedi.

İnsansız hava aracı üretiyor 

Kale Havacılık’ın bir başka önemli projesi insansız hava aracı üretimi. Kale Kalıp-Baykar iş ortaklığı ile gerçekleşiyor. Ortaklık, Türkiye’nin gözlem amaçlı Taktik İnsansız Hava Aracı tasarımını tamamladı. Test çalışmaları devam ediyor, bu yıl içinde teslim edecek. Okyay, “Toplamda 12 adet kesin, 6 adet opsiyonlu olmak üzere 18 araçtan söz ediyoruz. Ortağımız Baykar Makina bu alanda büyük bir know-how sahibi. Ülkemiz savunmasına son derece gelişmiş ve özgün bir hava aracı tasarımı ve üretimi ile destek veren bir projenin parçası olmaktan büyük gurur duyuyoruz” dedi. Piyade tüfeği testleri geçti Kale’nin savunmadaki önemli projelerinden ‘milli piyade tüfeği’nde sona gelindi. Osman Okyay, “Bu Türkiye’nin geliştirdiği ilk otomatik piyade tüfeği. Prototiplerimiz çıktı, ürün kalifikasyonu için ilk 50’lik üretimimizi yaptık, bütün testleri başarıyla geçti. Üretim hattı kalifikasyonu fazında ürettiğimiz 200 adet tüfek de tüm testleri başarı ile geçti. Şu anda ürün ve üretim hattı kalifikasyonunu tamamlamış, seri üretim fazına hazır iki firma MKEK ve Kale Kalıp’tır. Yine MKEK’le birlikte, Modern Makineli Tüfek Projesi’nin tasarım faaliyetleri de başarıyla devam ediyor” dedi. 

Okyay’ın verdiği bilgiye göre milli piyade tüfeği 37 ağır testten geçti. G3’ten 300 gram hafif. Tutukluk yapmadan 6 bin atış yapabiliyor. TSK’nın elindeki tüfekler eskidikçe bu tüfeklerle değiştirilecek. Yıllık üretim kapasitesi 20 bin. Adının “Mehmetçik1” olması bekleniyor. 

Özellikli pil üretecek 

Kale’de önemli bir haber daha var; Pil üretimi! Ancak bu bildiğimiz pillerden değil. Osman Okyay, bu projeyi şöyle anlattı: “Ar-Ge departmanlarımızı, Kale Ar-Ge adıyla bağımsız bir şirket olarak yeniden konumlandırdık. savunma ve havacılık projeleri yanı sıra; TÜ- BİTAK’la birlikte gelişmiş özelliklere sahip pil projesi, yine aynı kurumlarla 2 farklı tip ve boyutta yakıt hücresi projesi, ileri teknoloji isteyen havacılık malzemeleri geliştirilmesi gibi pek çok önemli projeyi sürdürüyoruz. Özellikli pil teknolojileri üzerinde çalışıyoruz. Bildiğiniz gibi hidrojen ekonomisi önem kazanıyor. Lityum iyon pil geliştirmek istiyoruz. Günlük kullanımdan farklı, enerji depolama özelliği olacak. Yanmaya dayanıklı olması gerekiyor. Elektrikli araçlarda kullanılabilecek batarya niteliği kazanabilir.” 

Bayar’a teşekkür 

Geçtiğimiz ay, SS Müsteşarı Murad Bayar, görevden alınmıştı. Okyay, “Bu vesile ile ülkemiz savunma ve havacılık sanayinin son 10 yılda yapmış olduğu atılımın en önemli mimarlarından biri konumunda olan eski Müsteşarımız Sayın Murad Bayar’a şükranlarımızı sunuyoruz” dedi. Okyay, yeni Müsteşar Doç. Dr. İsmail Demir’e başarılar diledi.

200 milyon lira ciro hedefliyor 

Kale Teknik Grup Başkanı Osman Okyay, “Havacılık ve savunma alanındaki faaliyetlerimizi altında topladığımız Teknik Grup, 2013’ü 109 milyon lira ciroyla geçti. 2014’te 200 milyon lira ciro hedefimiz var. 2018 hedefimiz, 400 milyon lira. Gelecek 5 yılda 70 milyon dolarlık yatırım planlıyoruz. Bu sektörde gerçekten çok ciddi bir katma değer yaratıyoruz. Bunun takdir edildiğini görmek güzel. Dünya savunma ve havacılık sanayiinde ilk 10 içinde bulunan üreticilerle işbirliklerimiz var. 10 yıldır Lockheed Martin’den Yıldız Tedarikçi unvanına sahibiz. Geçtiğimiz yıl Boeing’den Performans Mükemmellik Ödülü aldık. Bu ödülü alan ilk Türk şirketiyiz. Yine geçtiğimiz yıl içinde Northrop Grumman’in Platin seviyesi tedarikçi ödülünü kazandık” dedi.