Türkiye bitkisel üretimde kendine yetiyor

ANKARA - Türkiye'de tahıl üretiminde, 2008 yılında yaşanan kuraklığa rağmen, ortalama yeterlilik (üretimin tüketimi karşılama) oranı yüzde 92,7 oldu.

Özellikle buğday üretiminde üretimin tüketimi karşılama oranı yüzde 94,5 olurken, kuraklık yüzünden, kırmızı mercimekte yeterlilik oranı yüzde 45,2'e düştü ve 2008 yılında Türkiye kırmızı mercimek ithal etmek durumunda kaldı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2008-2009 dönemine ilişkin, "Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Denge Tablolarını" açıkladı.

Verilere göre, tahıllar ve diğer bitkisel ürünler grubunda en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 127,7 ile nohutta tahmin edildi. Kendine yeterlilik oranının en yüksek olduğu nohutta toplam arzın yüzde 22,2'si ihraç edilirken, o yıl yurtiçi talebi karşılamak için 224 bin 524 ton kırmızı mercimek ithalatı yapıldı.

Türkiye'de, 2008/09 piyasa döneminde toplam tahıl ürünlerinde yurtiçi üretimin yurtiçi talebi karşılama derecesi yüzde 92,7 olarak tahmin edildi. Toplam tahıl üretiminde en büyük paya sahip olan buğdayda, yeterlilik derecesi yüzde 94,5, yem sanayiinin en önemli girdilerini oluşturan arpanın yeterlilik derecesi yüzde 98,1, mısırınki ise yüzde 79,9 olarak belirlendi.

Önceki yıl, 4 milyon 225 bin tondan fazla patates üretilirken, yeterlilik oranı yüzde 100,6 oldu. Yurt içi talebin büyük kısmının ithalat ile karşılandığı yağlı tohumlar ürün grubundan ayçiçeği, kolza için yeterlilik dereceleri sırasıyla yüzde 46,6 ve yüzde 40,7 düzeyinde gerçekleşti. Özellikle yem sektöründe kullanılan soyanın çok büyük bölümünün ithal edilmesi nedeniyle, 34,4 bin tonluk üretime karşılık 1 milyon 140 bin ton ithalat gerçekleşti. Soyada yeterlilik oranı yüzde 2,97 düzeyinde.

Şeker üretiminin büyük bölümü yurtiçinde tüketildi

Şeker üretiminde yeterlilik yüzde 112,8 olurken, üretimin büyük bölümü yurtiçinde tüketildi. Üretim artışına paralel olarak, çeltikte (pirinç) kendi kendine yeterlilik yüzde 75,66'ya yükseldi.

Ürün denge tabloları, tarımsal ürünlerin arz kaynaklarını ve kullanım şekillerini belirli bir referans dönem boyunca karşılaştırarak ayrıntılarıyla ortaya koyuyor. Bu tablolar, tarımsal ürün piyasalarının yönetiminde karar alıcılar için sektörün yapısı ve piyasaların gelişimi hakkında analiz aracı olma işlevi görüyor.

TÜİK, ilk kez, bitkisel ve hayvansal ürünler için takvim yılı esas alınarak, "Tarımsal Ürünlerde Teknik Dönüşüm Katsayıları ve Ürün Denge Tabloları 1989, 1995" adlı istatistik yayımlamıştı. Ayrıca, EUROSTAT metodolojisi gözönünde bulundurularak, her bir ürünün piyasa dönemi esas alınarak tarımsal üretimde önemli paya sahip 63 bitkisel ürün ile işlenmiş ürünlerden şeker için 2000/01-2004/05 piyasa yıllarına ait denge tabloları 2007 yılında yayımlanmıştı. 2008 yılında ise 2005/06, 2006/07 piyasa yılları için toplam 44 ürünün denge tablosu hazırlanarak yayımlanması sağlanmıştı. Daha önce kitap olarak yayımlanan ürün denge tablolarının güncel bir şekilde kullanıcıya sunulmasını sağlamak amacıyla, 2007/;08 piyasa döneminden itibaren, "Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler", "Sebzeler" ve "Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri" olmak üzere üç ana ürün grubuna göre haber bülteni olarak yayımlanmaya başlandı.

Ürün denge tablolarına ilişkin, daha önceki yayınlarda ulaşılamayan veri kaynaklarına ulaşılarak her bir ürün için kullanım kalemlerinin ayrıntılı bir şekilde sunulmasına yönelik çalışmalar devam etmekte.