Türk Gıda Kodeksi'nde kurallar değişti: Kebap için kritik karar!
Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda işletmelerinin uyması gereken kuralları güncelledi. Buna göre ürünlerde tüketicileri yanlış yönlendirebilecek ifadeler, görseller ve çağrışımlar tamamen yasaklandı. İşletmelere vegan içerikleri açıkça beyan etme zorunluluğu getirildi. Bakanlık kılavuzdaki değişiklikler için işletmelere 2026 yıl sonuna kadar zaman verdi. Öte yandan Türkiye ile özdeşleşen kebap için de kritik bir karara varıldı.
Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu'nda, gıdaların etiketi, tanıtımı, sunumu ve reklamında kullanılan terim ve ifadelerle ilgili tüketicilerin yanlış yönlendirilmemesi için güncellemeye gidildi.
Çağrışım ve görsel algı oyununa yasak
Buna göre gıdanın etiketi, gıdanın nitelikleri açısından yanıltıcı olmayacak. Gıdanın etiketinde yer alan bilgiler başka bir ürün grubunu çağrıştırmayacak. Örneğin, margarin etiketlerinde tereyağını çağrıştıracak görseller kullanılamayacak. Zeytinyağı hariç bitkisel yağlarda da zeytinyağını çağrıştıracak görsel veya "zeytinyağı tadında/lezzetinde" gibi ifadelere yer verilemeyecek.
Gıda işletmecisinin adı tüm karakterler aynı puntoda olacak şekilde ve terimler yanlış algı yaratacak şekilde yazılacak.
Yapay aromalar belirtilecek
Sadece aroma kullanılan gıdada, gıdanın kendisi kullanılmış algısı oluşturulamayacak. Peynir aroması kullanılan kekte, "peynirli" ifadesi yerine "peynir aromalı" ifadesine yer verilecek.
Sütlü ürünler hariç yenilebilir buz karışımlı gıdalarda inek, koyun görsellerine yer verilmeyecek, ürünün dondurma olduğu algısı oluşturulmayacak. Fermente süt ürünlerinde de "yüzde 100" gibi ifadelere yer verilemeyecek.
Gıda da manipülatif söylemler sona eriyor
Endüstriyel gıdalarda "ev yapımı", köy", "ev", "geleneksel", "çiftlik" ve "yüzde 100" gibi ifadelere yer verilemeyecek.
Kahve karışımları dışında sadece kahveden oluşan ürünlere "yüzde 100 kahve" ifadesi eklenecek.
Toplu tüketim yerlerine yönelik ürünlerde "ev dışı tüketime uygundur", "ev dışı kullanım" gibi ifadeler artık kullanılmayacak. Bu tür ürünlerde kullanıcı hedef kitlesine vurgu yapmak için "catering", "profesyoneller için", "pastaneler için", "lokantalar için" gibi tüketiciyi yanıltmayacak ifadelere yer verilecek.
Yer fıstıklı baklavada sadece "fıstıklı" ifadesinin yerine "yer fıstıklı" ifadesi kullanılacak.
Kebabın adı da değişiyor
Kebap yanında yoğurt servis ediliyorsa "yoğurtlu kebap" şeklinde tüketiciye bilgi verilecek. Yoğurt dışında başka bir fermente süt ürünüyle birlikte servis ediliyorsa yoğurt ifadesi yerine, servis edilen fermente süt ürünün adı yazılarak "... kebap" şeklinde tüketiciye sunulacak.
Vejetaryen/vegan ifadelerinin kullanımı
Kılavuzda, vejetaryen ve vegan gıdaların reklamı, tanıtımı ve sunumuna ilişkin de düzenleme yapıldı.
Bitkisel bileşenlerden oluşan vegan ürünler, markasında, adında veya görselinde peynir algısı oluşturmayacak şekilde üretilebilecek. Vegan tüketicilere yönelik gıdalarda hayvansal gıdalara ait ifade ve görseller ile çağrışımlar kullanılamayacak.
Vejetaryen ve vegan tüketicilere yönelik gıdaların adlandırılmasında, bitkisel, vegan, vejetaryen ifadelerine ilave olarak köfte, sosis, salam, nuget, burger, ızgara gibi ifadeler ve ürüne ait görseller kullanılabilecek. Öte yandan "et tadında", "tavuk lezzetinde" gibi ifadeler kullanılamayacak.
Menülerde vejetaryen ve vegan ürünler açıkça belirtilecek. Ürünlerde "vejetaryenler/veganlar için uygundur" gibi beyanlar kolayca görülebilecek.
İşletmecilere 2026 sonuna kadar vakit tanındı
Gıda işletmecileri, kılavuzla yeni getirilen hükümlere, 31 Aralık 2026 tarihine kadar uyum sağlama yükümlülüğünde olacak. Bu tarihten sonra, getirilen hükümlere uygun olmayan ürünler piyasada bulunmayacak.