Türk dericilerden 'ithalat' çığlığı
Türk derisi, kesime giden hayvan sayısındaki rekor düşüş nedeniyle sıkıntılı günler yaşıyor.
Özlem ERMİŞ BEYHAN
HONG KONG - Türkiye son dönemde üretim teknolojisine yaptığı yatırımlarla deride dünyada bir numara oldu. Calvin Klein'dan Prada ve Armani'ye kadar hemen hemen tüm dünya markaları Türk derisi kullanıyor.
Deri Tanıtım Grubu ile global bir marka olma yolunda ilerleyen Türk derisi tüm bu olumlu gelişmelere rağmen çok ciddi bir açmazla karşı karşıya. Kesime giden hayvan sayısının yılın ilk üç ayında 10'da 1'e gerilemesi ve et ithalatı nedeniyle iç pazardan işlenecek deri bulunamıyor, ithalata bağımlı hale gelen sektörün üzerindeki maliyet baskısı sürekli artıyor.
'Arada kaynayan dericiler oldu?'
Deri Tanıtım Grubu'nun desteği ile Hong Kong'da düzenlenen dünyanın en büyük deri fuarına 39 firma ile katılan Türk dericilerin son dönemde en çok konuştuğu konu, ham deri fiyatlarındaki artış.
İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı ve Deri Tanıtım Grubu Başkanı Lemi Tolunay, ham deride fiyatların hızlı bir yükseliş içine girdiğini vurgulayarak, yaşanan sıkıntıları 14 Nisan'da düzenlenecek zirvede Tarım Bakanı Mehdi Eker'e anlatacaklarını söyledi.
Tolunay, “Türkiye'de deri bulamadığımız için ham deride ithalat yüzde 70'leri geçti. Yani bugün Türkiye'de işlenen derinin sadece yüzde 30'u Türk derisi” derken, Deri Tanıtım Gurubu Bankan Vekili Ali Murat Kızıltaş sorunun nedenini anlattı:
“Bugün Türkiye'de hayvan kesimi çok azaldı. Düşüş yüzde 60'lar seviyesinde. Et ithalatı ile et sıkıntısı çözüldü ama arada kaynayan biz olduk.”
Hammadde bulamayan üretimi kıstı
Türkiye'nin 2010 yılında deri ve mamulleri ihracatı 1.3 milyar dolar oldu. Bavul ticareti de eklendiğinde bu rakamın en az 2.5 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Toplam 200 bin kişiye istihdam sağlayan deri sektörünün temsilcileri özellikle Ar-Ge yatırımları sayesinde üst segment üretimi artırarak geçtiğimiz yıl ihracatta yüzde 22'lik artış yakaladı. Ancak hayvancılıkta yaşanan sıkıntılar dericileri ciddi şekilde etkiledi.
Deri Tanıtım Grubu İcra Kurulu Üyesi Erdal Matraş gelişmeleri şöyle anlattı: “2008'de Türkiye'de kesime giden hayvan sayısı 3 milyonken bu rakam 2009'da 1.5 milyona, bu yıl ise 10'da 1 seviyesine düştü. Et ithalatı ile et fiyatları dengelendi ancak deri sektörünün hammadde açığı sürüyor.
Üretici mecburen ithalata yöneldi. Türkiye'deki 541 tabakhane var ve pek çoğu ithalat tecrübesine sahip değil. Bu hammadde sıkıntısı, fiyat artışını ve dolayısıyla üretimde kapasite daralmasını beraberinde getirdi. Türkiye'nin yıllık işlediği 1.5 milyon adetlik büyükbaş deri sayısı yüzde 25 azaldı. Bunun da 800 bini ithal hale geldi.”
Perakendede fiyatlar % 20 artabilir
Türk dericiler işleyecek deri bulamayıp ithalata mecbur kalınca, dünya deri fiyatlarında da ciddi bir fiyat artışı yaşandı. Geçen iki yılda ham deride fiyat artışı 3 katı bulurken sadece bu yılın üç ayında yüzde 10'luk bir yükseliş söz konusu. Ali Murat Kızıltaş'a göre bu artış duracak gibi görünmüyor.
Türk dericiler Çinli rakipleri gibi birlikte alım yapamadığı için artış daha da hızlı yaşanmış. Şimdi sektörde yeniden 'ortak alım' için bir organizasyon oluşturulması konuşuluyor. 14 Nisan'daki zirvede bu konunun da masaya getirilmesi planlanıyor.
Hammadde fiyatlarındaki artışın perakendeye yansıması kaçınılmaz. İnci firmasının Yönetim Kurulu Başkanı olan Ali Murat Kızıltaş, “Biz fiyatları artırmamak için büyük mücadele veriyoruz ancak buna ne kadar devam edebiliriz bilemiyorum. Kış sezonu için çok iyimser olamıyorum, yüzde 20'ye yakın zam olabilir” derken Emre Matraş da deri konfeksiyonda zam oranlarının bu gidişle yüzde 25'leri bulabileceğinin altını çizdi.
Çözümü İtalya'ya ihracatta arayacaklar
Peki deri sektörünün içine düşülen bu sıkıntıdan çıkış için çözüm planı ne? Sektör temsilcilerinin hayvancılığa girip kendi hammaddelerini de üretmek gibi bir niyetleri yok. Lemi Tolunay, çözümün yine ihracatta olduğunun altını çizdi: “İtalya gibi en üst seviyedeki piyasalara Türk dericilerin kendi koleksiyonları ile üretim yapması için bir proje geliştirdik. Deri Tanıtım Grubu olarak uluslararası bir danışmanlık firması ile anlaştık, çalışmalara başladık.
İtalya'nın yanı sıra Çin, Rusya ve ABD pazarlarına da Türk firmalarının dizaynıyla deri koleksiyonları satabilmek için harekete geçiyoruz. İkinci planımız ise Türkiye'nin son dönemdeki önemli ihracat kalemlerinden biri haline gelen dizileri kullanmak.
Özellikle Ortadoğu'da bu dizilere sponsorluklarla önemli bir ihracat ivmesi yakalayabiliriz diye düşünüyoruz.” Tolunay 14 Nisan'da Tarım Bakanı Mehdi Ekerin de katılacağı zirvede hem sorunları hem de bu tanıtım kampanyası çalışmalarını masaya yatıracaklarını dile getirdi.