Torba Yasa maden kazasına davetiye çıkarır mı?

AHMET METİN AYSOY / SGK eski Başmüfettişi

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Türkiye'deki madencilik kazaları, geçmiş yıllardan günümüze kadar Türkiye'nin çeşitli bölgelerindeki kömür ve diğer maden ocaklarında meydana gelen kazalardır. 1941 yılından bu yana 3 binden fazla insan maden kazalarında hayatını kaybetmiştir. 100 binden fazla insan ise yaralanmıştır. 

Madenlerde en çok görülen kaza sebepleri ise grizu patlaması, göçük ve yangınlardır. Türkiye'de geçmişten günümüze kadar birçok kaza yaşanırken, bu kazaların en çok görüldüğü il ise Zonguldak olmuştur. Cumhuriyet tarihinden beri yaşanan en büyük maden kazası, 13 Mayıs 2014'te Manisa'nın Soma ilçesinde meydana gelmiş ve 301 kişi hayatını kaybetmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu'nun yaptığı bir araştırmada, Türkiye'de maden ve taş ocakçılığı iş kazalarının en fazla yaşandığı sektör olmuştur.

Türkiye, maden kazaları sonucu yaşanan ölümlerde dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Dünyanın en büyük kömür üreticilerinden biri olan Çin'de, 2008'de 100 milyon ton başına düşen ölüm sayısı 127 olurken, Türkiye'de bu rakam 722 olarak kaydedilmiştir. Çin'de, 2008'de 100 milyon ton başına 127 kişi hayatını kaybederken, bu sayı 2013 yılında 37'ye düşmüştür. Dünyanın en büyük kömür üreticilerinden birisi olan Amerika Birleşik Devletleri'nde de, 100 milyon ton üretim başına 1 ile 6 kişi yaşamını yitirmiştir. Türkiye'de ise 2000 yılında 100 milyon ton başına 710 kişi hayatını kaybederken, 2008 yılına gelindiğinde bu rakam 722'ye çıkmıştır.(Vikipedi)
Torba Yasa’da maden işçilerine yönelik bir çok iyileştirmeler yapıldı. İyi niyetli düzenlemeler. Ne var ki, bunlardan ikisi, işveren maliyetlerini katladı: 

1 - Ücretlerin artması,
2 - Çalışma saatlerinin kısaltılması.

Bu durum küçük maden işverenlerini iki seçimle baş başa bıraktı: 

1 - İşi bırakmak,

2 - Az işçiyle çalışmak ve işçiyi yemek saati dahil olmak üzere mümkün mertebe üretim mahallinde tutmak.

Özellikle düşük teknoloji kullanan emek yoğun çalışan küçük maden işletmelerinin yüksek işçi maliyeti ve kısa çalışma saatleriyle sağlıklı üretim ve çalışma koşullarını sağlamayacakları gerçeğini göz ardı etmemek gerekir.

Özlük haklarından evvel önemli olan husus madenlerin fiziki koşullarının iyileştirilmesidir. Son kazada iki husus öne çıkıyor :

1 - Madende asansör yok. İşçiler maden üretim mahalline yürüyerek iniyorlar.

2- Yemek saatinde madende kalıyorlar.

Bu durum bize çalışma saatlerinin kısalığı ve işçi ücretlerindeki artışla maliyetleri katlanan, emek yoğun-düşük teknoloji ile çalışan bütün madenlerde kaza riskinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Yapılacak iş bu madenlerin süratle tek tek ele alınmasıdır.

 

Bu konularda ilginizi çekebilir