TEPAV: Harcama kuralına ihtiyaç var
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, "Mali kural uygulansaydı, bu yıl daha gevşek bir maliye politikası olacaktı" değerlendirmesinde bulundu.
ANKARA - Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) "Mali Kural Uygulansaydı Bütçe Açığımız Ne Olurdu?" konulu değerlendirmesinde, "mali kural uygulansaydı, bu yıl daha gevşek bir maliye politikası olacaktı" ifadesine yer verildi.
Değerlendirmede, maliye politikasını kurala bağlayarak kredibilite inşa etme ve sağlanan mali istikrarı koruma amacıyla uygulanması planlanan mali kuralın, 2010 yılında Orta Vadeli Program'dan (OVP) çıkartıldığı, böylelikle maliye politikası için "çıpa" işlevi görecek bir mekanizmadan da vazgeçildiği hatırlatıldı.
2010 yılında mali kuralın gerektirdiğinden daha yüksek bir bütçe açığının gerçekleştiği kaydedilen değerlendirmede, mali kurala göre 2009 yılındaki bütçe açığının orta ve uzun vadeli hedef olan yüzde 1'den fazla olmasının, 2010 için bütçe açığının bir önceki yıla göre kısılmasını gerektirdiği belirtildi.
Geçen yıldaki büyüme oranının orta ve uzun vadeli hedef olan yüzde 5'i aşmasının, bütçe açığının bir önceki yıla göre daha da azaltılması gerektiğini gösterdiği belirtilen değerlendirmede, geçen yıl bütçe açığı oranındaki değişimin (yüzde 5.09'dan yüzde 2.45'e düşmesinin) yaklaşık yüzde 1.35'lik kısmının 2009 yılının bütçe açığından, yüzde 1.3'lük kısmının ise 2010 yılındaki yüksek büyümeden kaynaklandığı ifade edildi.
Bu iki faktör dahil edildiğinde mali kuralın 2010 için öngördüğü bütçe açığı oranı yüzde 2.45 iken, gerçekleşmenin bu rakamın üzerinde kalarak yüzde 3.36 olduğuna işaret edilen değerlendirmede, şu görüşlere yer verildi:
"2011 yılı için ise, orta vadeli programda ortaya konan hedef ile mali kuralın gerektirdiği bütçe açığı arasında yüzde 0.70'lik bir fark bulunmaktadır. OVP'de ortaya konan bütçe açığı hedefi mali kuralın gerektirdiği hedeften daha düşüktür. Bir önceki dönemin görece düşük bütçe açığı ve 2011 için orta ve uzun vadeli hedef olan yüzde 5'ten biraz daha az bir büyüme tahmini, mali kural uygulandığı takdirde bir önceki döneme oranla bütçe açığında sınırlı bir azalma (yaklaşık yüzde 0.60) gerektirmektedir. OVP'de 2011 yılı için öngörülen bütçe açığı da bu rakamın altındadır."
Harcama Kuralı, OVP'yi güçlendirir
Değerlendirmede, 6111 sayılı Torba Yasa'yla beraber gelen yeniden yapılandırmanın 2011-2013 yılları arasında gelir tarafında meydana getireceği rahatlamanın kamu harcamalarında da artışa yol açmasını engelleyecek bir mekanizmanın işlerlik kazanmasının önem taşıdığına dikkat çekildi.
Bu açıdan, her ne kadar son iki yılda mali kuralın gerektirdiği bütçe dengesiyle gerçekleşen arasında önemli bir fark olmasa da, bundan sonraki dönemde bütçenin sadece harcama tarafını kapsayacak bir uygulamanın düşünülmesinde yarar olduğu belirtilen değerlendirmede, şunlar belirtildi:
"Bu tür bir 'harcama kuralı' , bütçe açığının temel kaynağı olan kamu harcamalarına bir disiplin getireceği gibi, devresel hareketlerle aynı yönlü (pro-cyclical) bir maliye politikası izleme riskini de azaltıp orta vadeli planlamayı güçlendirici bir etki yapacaktır. Ayrıca bu uygulamayla beraber yaratılabilecek kamu tasarrufu fazlası, cari işlemler açığını azaltacaktır.
Sonuç olarak, 2010 ve 2011 yılları için mali kuralın uygulanmaması çok önemli bir değişikliğe yol açmasa da kamu harcamalarında son dönemlerde görülen artış ve 2011-2013 arası bir defaya mahsus gelirlerde yaşanacak olan iyileşme, bütçenin harcama tarafını kontrol altına alacak bir düzenlemeyi önemli kılmaktadır."