Temel amaç fiyat istikrarı

ANKARA - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının 2011-2015 dönemini kapsayan Stratejik Planı yayımlandı.

Bankanın resmi web sayfasında yayımlanan Stratejik Planda, Merkez Bankasının kendisine yasayla verilen görevler ile kurumsal iç destek hizmetleri "Kamusal Alan Temaları, Küresel Alan Temaları, Kurumsal Alan Temaları" olmak üzere üç stratejik alan içinde toplandı.

Kamusal alan temasına göre Merkez Bankası'nın temel amacı fiyat istikrarını sağlamak. Merkez Bankası fiyat istikrarını sağlamak üzere uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirleyecek.

Merkez Bankası, hükümetle birlikte orta vade için belirlenen enflasyon hedefine ulaşmak amacıyla kısa vadeli faiz oranlarını temel para politikası aracı olarak kullanarak beklentiler, varlık fiyatları, bilanço, kredi, faiz ve döviz kuru kanallarıyla iktisadi birimlerin harcama, tasarruf ve yatırım kararlarını şekillendirecek.

Banka, döviz kuru politikası olarak hükümetle birlikte belirlenmiş olan dalgalı döviz kuru rejimini uygulayacak. Dalgalı kur rejimi altında döviz kurları bir politika aracı ya da hedef olmayacak. Döviz kurları; uygulanan para ve maliye politikaları, uluslararası gelişmeler, ekonomik temeller ve bekleyişler sonucu piyasada ortaya çıkan arz ve talep koşullarına göre belirlenecek. Bununla birlikte, karşılaşılabilecek, iç ve dış şokların olumsuz etkilerini gidermek ve ülkeye duyulan güvenin artırılmasına katkı sağlamak amacıyla döviz kuru politikasının bir parçası olarak güçlü döviz rezervi tutma politikası izlenecek.

Stratejik amaçlar

Planda Merkez Bankasının stratejik amaçlarının bazıları sıralandı:

-Orta vadede fiyat istikrarını sağlamaya ve sürdürmeye yönelik olarak oluşturulması gereken para politikası stratejisini saptamak, bu doğrultuda kullanılacak para politikası araçlarına ilişkin kararlar almak ve bu kararları uygulamak.

-Piyasadaki TL likiditesi gelişmelerini yakından takip ederek sistemdeki likiditenin, kısa vadeli faiz oranlarında aşırı dalgalanmaya neden olmayacak şekilde etkin ve dengeli dağılımını sağlamak.

-Etkin bir piyasa takibi yaparak döviz piyasasında derinliğin kaybolmasına bağlı olarak gerçekleşen sağlıksız fiyat oluşumlarını engellemeye yönelik politikaları belirlemek ve uygulamak.

-Finansal sistemi ve bu sistemi etkileyen unsurları bir bütün olarak izlemek.

-Bankaları ve finansal kuruluşları izleyerek kırılganlıkları zamanında belirlemek ve alınması gereken tedbirleri diğer otoritelerle işbirliği içinde almak.

-Elektronik Fon Transferi (EFT) ve Elektronik Menkul Kıymet Transferi (EMKT) sistemlerini etkin, güvenlik, kesintisiz ve verimli bir şekilde ulusal altyapı üzerinde işletmek, teknolojik ilerlemeler doğrultusunda geliştirmek.

-Ödeme sistemlerinin gözetimi ve denetimi için gerekli çalışmaları yürütmek.

-Bankaya kanunla verilen mali ajanlık işlevi kapsamında, Hazine adına yürütülen DİBS ihraç, anapara ve faiz ödemeleri ile diğer mali servis işlemlerini ve nakit işlemlerini iç ve dış paydaşlar ile etkin iletişim sağlayarak hatasız ve zamanında gerçekleştirmek.

-Piyasanın ihtiyacı olan TL banknot miktarını belirlemek. Sahtecilik faaliyeti ile etkili bir şekilde mücadele etmek.

-Banknot üretim stratejisi, uluslararası standartlarda, estetik, dayanıklı, işlevsel ve güvenilir banknot üretmek olacak.

-Parasal ve finansal istatistikler ile ödemeler dengesi ve reel sektör istatistiklerine ilişkin verileri güncel ve yayımlama takvimine uygun olarak tablolar ve raporlar halinde bütünsel ve maddi hatadan arındırılmış şekilde kamuoyunun bilgisine sunmaya devam etmek.

-Şeffaflık ilkesi ve hesap verme sorumluluğu, bankaların etkililiğini ve güvenirliğini artıran temel olarak benimsendi.

-Kültürel, tarihi ve ekonomik olarak yakın ilişki içinde olunan bölge ülkelerindeki teknik altyapının oluşturulmasına ve geliştirilmesine destek sağlamak, insan kaynağının gelişimine katkıda bulunmak, ülkeler arası bilgi ve deneyim paylaşımını artırmak suretiyle bölgede etkili olmak.

Finansal istikrarın sağlanmasına katkıda bulunma

Merkez Bankası, finansal istikrarı, temel amacı olan fiyat istikrarının sağlanması konusunda vazgeçilmez bir unsur olarak değerlendirecek. Bu nedenle, finansal istikrar için potansiyel risk oluşturacak yapısal ve makro ekonomik gelişmeler ile finansal piyasalarda faaliyet gösteren kuruluşların etkinliğini ve sağlamlığını izlemeye büyük önem verecek.

Finansal sistem TL ve döviz likiditesi akışkanlığı açısından izlenecek. Merkez Bankası, TL ve döviz piyasalarındaki aşırı dalgalanmaların neden olduğu olumsuz etkilere karşı etkin bir risk yönetimi kültürünün piyasalarda yerleştirilmesi için çaba gösterecek ve bu amaçla yapılan çalışmalara destek verecek.

Banka, gerektiğinde Hazine, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) gibi otoritelere politika önerilerinde bulunabilecek.

Ödeme sistemlerini kurma, işletme ve denetleme

Merkez Bankası, finansal sistemin sağlıklı işletilmesine ve para politikasının başarıyla uygulanmasına katkıda bulunmak üzere, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kuracak, mevcut ödeme sistemleri ile kurulacak sistemlerin etkin, güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlayacak teknik, operasyonel ve hukuki düzenlemeleri yapacak.

Banka, AB uyum süreci kapsamında yapılması planlanan ödeme sistemlerine ilişkin düzenlemelerin hazırlanmasından da sorumlu olacak.

Rezerv yönetiminde etkinlik

Banka, para ve kur politikalarına olan güveni sağlamak ve bu politikaları desteklemek, uluslararası piyasalara güven vermek, hükümetin yabancı para cinsi iç ve dış borç servisini gerçekleştirmek, kriz zamanlarındaki şokların ülke ekonomisi üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirebilmek gibi amaçlara yönelik olarak döviz rezervi tutacak. Döviz rezervlerinin yanında stratejik bir varlık olarak altın rezervi de bulunduracak.

Stratejik planda, ülke döviz rezervlerinin ulaştığı seviye dikkate alınarak, döviz rezervinin kaynaklarından birisi olan döviz işçi döviz hesapları ile ilgili işlemlere tedricen son verilmesinin Merkez Bankası politikası olarak benimsendiği ve rezerv yönetim sürecine de yansıtıldığı vurgulandı.

Mali ajanlık, danışmanlık ve haznedarlık hizmetleri

Stratejik Palana göre, Merkez Bankası, hükümetin mali ve ekonomik istişare organı olarak para ve kredi politikası konusunda hükümete, incelenmesi istenecek hususlarda görüş beyan edecek.

Hükümetin mali ajan sıfatıyla her nevi Devlet İç Borçlanma Senedinin (DİBS) ihraç işlemleri ile anapara ve faiz ödemeleri başta olmak üzere tüm mali servis işlemlerini yürütecek.

Emisyon politikalarının uygulanması

Merkez Bankası, tedavüldeki banknot ihtiyacını belirleyecek, banknot üretimini gerçekleştirecek, likidite ihtiyacını kesintisiz, uygun kupür kompozisyonunda karşılayacak ve diğer kurumlarla işbirliği içinde banknot sahteciliği ile mücadele edecek.

Bankaların ve finansal kuruluşların yerinde denetiminde etkinlik

Bankalardan ve finansal kuruluşlardan temin edilen ve Merkez Bankasının kararlarına esas oluşturan bilgiler ile verilen tam ve doğru olup olmadığı finansal kurumlar nezdinde yapılan denetimler yoluyla değerlendirilecek. Hatalı uygulamaları tespit edilen bankalar ve finansal kuruluşlar idarece uyarılacak ve mevzuatta öngörülen yaptırımlar uygulanacak.

Banka, finansal sistemle ilgili tüm istatistiki bilgiler ile ekonomide ve ödemeler dengesindeki gelişmelerin izlenmesinde gerekli görülecek diğer istatistiki bilgileri ilgili kurum ve kuruluşlardan derleyecek.