Tasarruf eğilimi arttı, özel yatırımlar düşük seyrediyor

ANKARA - Atılan adımların Türkiye'de tasarruf eğilimini artırdığına dikkat çeken Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, 2010 yıl sonu itibarıyla yıllık enflasyonun yüzde 6,5'lik hedefin üzerinde, 2011 ve 2012 yıllarında ise sırasıyla yüzde 5,5 ve yüzde 5 hedefleri ile uyumlu düzeyde gerçekleşmesinin beklendiğini bildirdi.

Yılmaz, dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonuna, Türkiye ekonomisinde yaşanan son gelişmeleri içeren bir sunum yaptı. Sunuma göre, Orta Vadeli Programdaki öngörülerin ve yapısal reformların hayata geçirilmesi, mali kural ile ilgili yasal düzenlemelerin tamamlanması, kamu borcunun sürdürülebilirliği ile ilgili kaygıların oluşmasını önleyecek, maliye politikasında orta ve uzun vadeli öngörülebilirliği sağlayacak ve güven ortamını pekiştirecek diğer uygulamalar, Türkiye'nin risk priminin düşmesine ve faizlerin uzun süre düşük seviyelerde kalmasına yardımcı olacak.

Türkiye'de tasarruf eğilimi artacak

Bireysel emeklilik sistemine katılımın artması, emeklilik yasının 42'den 65'e yükseltilmesi, sermaye piyasalarının geliştirilmesi, finansal eğitime daha fazla önem verilmesi gibi atılan ve ileride atılabilecek adımlar Türkiye'de tasarruf eğilimini olumlu yönde etkileyecek.

En büyük ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği'ne ilişkin büyüme beklentilerinin görece düşük seyretmesi, dış talepteki toparlanmanın yavaş olacağına işaret etmekte.

Son dönemde borç yükü yüksek ülkelerin risk primlerinde sert yükselişler gözlenmekte. Türkiye'nin risk primi ise güçlü bankacılık sistemi ve düşük borçluluk oranının verdiği destek ile göreli olarak istikrarlı seyrini korudu.

Tarihsel olarak oynaklığı en yüksek ve küresel risk iştahına en duyarlı para birimlerinden olan Türk Lirasının küresel kriz boyunca sergilediği göreli istikrarlı seyir, 2010 yılının ilk çeyreğinde de devam etti.

Özel yatırım, artışa rağmen düşük

Türkiye, Doğu Asya ülkeleriyle birlikte 2009 yılının dördüncü çeyreğinde en hızlı büyüyen ülkeler arasında yer aldı. 

Türkiye'nin 2010 yılında da hızlı büyüyen ekonomiler arasında yer alması beklenmekte. Özel yatırım harcamaları, 2009 yılının ortasından bu yana artış eğilimi sergilemekle birlikte düşük seviyesini sürdürmekte.

Küresel büyümede belirgin bir iyileşme olmadan, dış talepte güçlü bir toparlanma beklenmemekte. Özellikle Euro Bölgesi'nde iktisadi faaliyette gözlenen toparlanmanın izlediği zayıf seyir, ihracata ilişkin bir risk unsuru.

Toplam talebe ilişkin belirsizlikler stok biriktirme konusunda firmaların, güçlü büyüme dönemlerine kıyasla daha isteksiz davranmalarına neden olmakta.

Toparlanma, ücretlere de yansıdı

İktisadi faaliyetteki ılımlı toparlanmayla birlikte reel ücret ödemeleri yeniden artış eğilimine girdi. Özel sektörün borç çevirme oranı 2010 yılının ilk çeyreğinde, yüzde 100 seviyesi civarında istikrar kazanmaya başladı.

Tüm dünyada kamunun artan borçluluk oranlarının faizler üzerinde yukarı yönlü baskı yapmasının beklendiği bir dönemde, Türkiye;de piyasa faizlerinin temel belirleyicisinin Merkez Bankası'nın politika faizleri olması, para politikasının etkinliğinin bir göstergesi.

Reel faizin durgunluk dönemlerinde düşmesi, sağlıklı isleyen ekonomilerde beklenen bir gelişme olmakla birlikte, Türkiye ekonomisinde daha önce gözlenmemiş bir durum.

4 Ağustos 2009 tarihinden bu yana gerçekleştirilen döviz alım ihaleleri ile toplam 9,7 milyar dolar döviz alındı ve piyasaya yaklaşık 14,6 milyar lira likidite verildi.

Merkez Bankası'nın faiz indirimleri sonucunda istikrarlı biçimde azalan reel piyasa faizlerinin iktisadi faaliyetteki toparlanmaya rağmen yükseliş eğilimi göstermemesi, Türkiye'de kriz sonrası süreçte reel faizlerin kriz öncesine göre daha düşük seviyelerde kalabileceğinin göstergesi oldu.

Küresel krize karşı alınan önlemler ve düşen vergi gelirleri nedeniyle tüm dünyada bütçe açıkları ve kamu borçları yüksek artışlar gösterdi. Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin düşük kamu borcu ile olumlu şekilde ayrışacağı düşünülmekte. Türkiye'de 2011 yılından itibaren hayata geçirilmesi öngörülen mali kuralın, Türkiye'nin mali disiplini daha da güçlendirerek makroekonomik istikrarın sağlanması ve sürdürülmesine önemli ölçüde katkıda bulunacağı, dolayısıyla para politikasının etkinliğini artıracağı beklenmekte.