Suriyeli mülteci çalıştıranlara EBRD'den kredi

Ece Ceyhun

Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası (EBRD) Türkiye’de mültecilerin yoğun olduğu illerde istihdam yaratan KOBİ’lere ve alt yapı yatırımı yapacak belediyelere kaynak sağlamak için kolları sıvadı. EBRD, su, atık yönetimi ve toplu taşıma gibi alt yapı ve kamu hizmeti verecek belediyelerle yeni iş olanakları yaratacak, yerel ekonominin kalkınmasına katkıda bulunacak özel işletmelere daha fazla yatırım aktarılmasını planlıyor. EBRD Ülke Direktörü Jean Patrick Marquet, DÜNYA’ya bu konuda 485 milyon euroya varan bir kaynak paketi üzerinde çalıştıklarını anlatırken finansmanın bir kısmının EBRD, bir kısmının ise Avrupa ülkelerinden sağlanacak hibe ve bağışlardan oluşacağını açıkladı. 

2009 yılından bu yana İstanbul, Ankara ve Gaziantep’teki ofisleri ile hizmet veren EBRD, 2015 yılında Türkiye ekonomisine 1.9 milyar euro tutarında kaynak aktardı. Bu rakam bankanın geçen yıl 36 ülkeye yaptığı toplam 9.4 milyar euroluk yatırım hacminin yüzde 20’si anlamına geliyor. 1.9 milyar euroluk kredi, Türkiye’yi EBRD’nin en fazla finansman sağladığı ülke konumuna taşırken 2014 yılına göre de 500 milyon euro daha fazla kaynak kullanılmış oldu. 2015 yılının Mart ayında EBRD’nin Türkiye Direktörlüğünü üstlenen Jean Patrick Marquet, EBRD’nin Türkiye’de özellikle büyük metropollerin dışında kalan bölgelerden gelen ve giderek büyüyen finansman talebine yanıt vererek dikkat çekici bir performans gösterdiğini söyledi. 

2016 hedefi 1.7-1.8 milyar euro kaynak 

Türkiye’nin EBRD için pek çok fırsatı barındırdığını belirten Marquet, Türk özel sektörüne odaklandıklarını ve KOBİ’den blue chip olarak tabir edilen büyük şirketlere kadar yelpazelerini genişlettiklerini anlattı. 2015 yılındaki 1.9 milyar euroluk kaynağın ardından bu yıl Türkiye’ye yaklaşık 1.7-1.8 milyar euro arasında bir yatırım yapmak istediklerinin de altını çizen Marquet, “EBRD 2009’dan 2015 sonuna kadar geçen dönemde altyapı, enerji, endüstriyel tarım, endüstri ve finans sektörlerinde 180 proje için Türkiye’ye 7.3 milyar euro yatırım yapmış oldu. Şu andaki portföy riskimiz ise 6 milyar euro. 2016’da 1.7-1.8 milyar euro daha finansman sağlamayı planlıyoruz. Bu yıl alt yapı, PPP ve sermaye piyasalarına yatırıma devam edeceğiz. Gönlümden geçen 2016 yılında kredi dağılımında toplam miktarın üçte birini Türk bankaları aracılığı ile KOBİ’lere yönlendirmek. Üçte birini sanayiye ve blue chip firmalara, kalan üçte biri de alt yapı yatırımlarına yönlendirmek. Bu benim temennim ama takdir edersiniz ki bizim yaptığımız işi müşterilerimizden gelen talepler yönlendiriyor. Ama yıl sonu itibariyle dağılımın eşit olmasını dilerim” dedi. 

KOBİ istihdam belediye hizmet yaratacak 

Türkiye’nin Güneydoğu Bölgesi’nde ekonominin desteklenmesi gerekliliği, özellikle mülteci krizinin yarattığı zorluklar nedeniyle her zamankinden daha acil hale geldiğini değerlendiren EBRD, mültecilerin yoğun olarak akın ettiği şehirlere uygun finansman olanaklarının sağlanması için çalışma kararı aldı. 

“Suriyeli mülteciler konusu Türkiye için başlı başına büyük bir mesele” diyen Jean Patrick Marquet, geçtiğimiz aylarda neler yapabileceklerine ilişkin değerlendirmeler yaptıklarını anlattı. Marquet, “Bu çerçevede yapacağımız yatırımları iki alana odaklandırmayı düşünüyoruz. Birincisi yeni işlerin yaratılması ve bu noktada şirketlere destek verilmesi ikincisi de belediyelerin yapacağı alt yapı yatırımlarına destek verilmesi” dedi. 

485 milyon euroluk bir paket üzerinde çalıştıkları bilgisini de paylaşan Marquet, henüz tamamlanmayan plana göre banka mevcut durumda iki yoldan gelecek kaynakları değerlendiriyor. Marquet, “250 milyon euroluk bir kısım bankanın kredi yoluyla gelecek. Geri kalanı hibe ve bağış şeklinde olacak. Bu hibe ve bağışlarda halihazırda AB’den gelecek 3 milyar euro ile İsveç ve Norveç gibi ülkelerden gelecek kaynaklardan karşılanması planlanıyor. Görüşmeler sürüyor. 485 milyon euroluk kaynak önümüzdeki yıllara yayılacak şekilde verilecek” bilgisini de paylaştı. 

Kaynağın mültecilerin yoğun olduğu bölgelerdeki KOBİ’lere aktarılacağını anlatırken de “O bölgedeki KOBİ’lerde yeni iş olanaklarını sadece Suriyeli mülteciler için sunmayacak Türk vatandaşları içinde bu iş imkanlarını sunuyor olacak” ifadesini kullanan Jean Patrick Marquet, “Belediyeler tarafında ise toplu ulaşım, atık yönetimi, su dağıtım sistemleri gibi alt yapı yatırımlarını güçlendirmeleri için bu kaynağı aktaracağız ki şehirlerinde daha büyük nüfusa hizmet sunabilsinler” açıklamasını da yaptı. Kaynak finalize olduğunda Türk bankaları aracılığı ile kullandırılacak.

Türkiye'deki büyüme gücü yüksek

Son bir yıllık perspektifte Avrupa ekonomilerinin toparlanamaması, dolayısıyla ihracatta yaşanan yavaşlama, Fed’in faiz artırımının Türkiye açısından negatif faktörler olarak öne çıksa da Türkiye’nin girişimci ruhu yüksek ve son derece dinamik bir ülke olduğuna vurgu yapan EBRD Türkiye Direktörü Jean Patrick Marquet, 4 yıllık seçimsiz dönem ve 1.200 maddelik reform paketinin de önümüzdeki dönem için pozitif faktörler olarak ön plana çıktığına değindi. Marquet, “Bizim açımızdan değerlendirdiğinizde Türkiye son 5-6 yıllık süre içerisinde büyüme eğilimi gösteriyor. Türkiye özellikle özel sektörünü göz önünde bulundurduğunuzda bizim açımızdan yatırım yapılacak önemli bir ülke. Bizim Türkiye’yi kaynak dağılımında diğer ülkelerden ayırıyor gibi durmamızın sebebi Türkiye’nin kendi içinde büyüme hızının çok yüksek olması” diye konuştu.

12 şirkete ortak oldu, bu sene hedef 9

EBRD 2015 yılında Borsa İstanbul dışında, 12 şirkette hisse sahibi oldu, Türk şirketlerinin tahvillerine yatırım yaptı. Bankanın bu şekilde yaptığı yatırımlar kendi adına rekor bir seviyeye ulaştı ve 450 milyon euroyu gösterdi. Çünkü, sermaye piyasalarının gelişimi de EBRD’nin yeni stratejisinin 5 önceliğinden biri haline geldi. Yani eskinin ‘klasik’ yerel bankalar aracılığı ile kredi veren bankası EBRD şimdi Türk şirketlerinin tahvillerini alıyor şirketlere hisse ortağı oluyor. Bu noktaya dikkat çektiğimizde Marquet, şöyle konuştu: “Sanayi, enerji alt yapı ve tarımda Türk şirketlerinin sermaye piyasalarına doğrudan erişim sağlamalarını istiyoruz. TL’yi değerlendirebilmek amacıyla bu şirketlerin sermaye piyasalarına geliyor olmaları önemli. Biz Türk şirketlerinin Borsa İstanbul’a kote olmalarını istiyoruz ki öz sermayeleri artabilsin. Kurumsal bono pazarı aracılığıyla da dış fi nansmana erişimlerinin artmasını istiyoruz. Önümüzdeki dönemde Türk ekonomisi için en kritik şeylerden birini yapmayı; Borsa’yı büyütmeyi hedefl iyoruz. Evet, şirketlere yatırım yapıyoruz onların sermayelerini artırmayı sağlıyoruz ama günün sonunda baktığınızda Borsa İstanbul’da kote olmalarını sağladıktan sonra, 5 yıllık bir dönemde, çıkmayı planlıyoruz.” EBRD Türkiye Direktörü Jean Patrick Marquet, 2015 yılında hisse ortağı oldukları 12 şirketin kendileri açısından bir anlamda zirve olduğuna da işaret ederek “Bu yıl 8-9 şirkete yatırım yaparsak beni memnun edecek bir sayıya ulaşmış olabileceğimizi söyleyebilirim” dedi.

Sürdürülebilir enerji finansmanına hız veriyor

EBRD, Türkiye’de sürdürülebilir enerji finansmanına verdiği desteği de 500 milyon euro daha artrıyor. Türkiye Orta Ölçekli Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (MidSEFF) kapsamındaki bu artışla beraber toplam finansman 1.5 milyar euro değerine ulaşırken finansman, su tasarrufu ve atık azaltımı projeleri de dahil olmak üzere, Türkiye’de güneş, hidroelektrik, rüzgar, jeotermal, atıktan enerji ve enerji verimliliği girişimlerini içeren yenilenebilir enerji ve kaynak verimliliği projeleri için katkı sağlayacak. 2011’de başlayan MidSEFF Programı ile bugüne kadar, Akbank, Denizbank, Finansbank, Garanti Bankası, İş Bankası, Vakıfb ank ve Yapı Kredi’den oluşan 7 Türk bankası aracılığıyla 43 proje finanse edilirken toplamda 800 MW kurulu gücünde ek yenilenebilir enerji kaynağı inşa edildi. Akbank, 110 milyon dolar değerinde finansman daha alarak, programın üçüncü aşamasına katılan ilk banka oldu.