Şaşırtıcı gerçek
En zengin de en yoksul kadar sosyal yardım alıyor
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) gelir ve yaşam koşulları araştırmasına göre sosyal yardımlardan en zenginler de en yoksullar kadar pay alıyor.
2011 yılı gelirleriyle yapılan 2012 yılı araştırmasına göre, Türkiye'de toplam hanehalkı gelirlerinin beşte birini sosyal transferler oluşturuyor. Sosyal transferler devletten, bir kurumdan veya kişiden alınan karşılıksız nakdi veya ayni gelirleri kapsıyor. Emekli, dul ve yetim aylıkları, kıdem tazminatları, kira yardımı ve ailelere yapılan sosyal yardımlar, bu kapsama giriyor.
Sosyal transferlerden en yoksul yüzde 20'nin aldığı pay sadece yüzde 4. Buna karşın en zengin yüzde 20, sosyal transferlerden yüzde 41.9 pay alıyor. Yani sosyal transferlerin neredeyse yarısı, en zengin yüzde 20'ye gidiyor.
Bu büyük farkı ağırlıklı olarak emekli maaşları ile dul ve yetim aylıkları yaratıyor. Bu kalemde en yoksulu yüzde 20 sadece yüzde 2.4 pay alırken, en zengin yüzde 20'nin aldığı pay yüzde 43.6'yı buluyor.
Ağırlıklı olarak ailelere yapılan sosyal desteklerden oluşan diğer sosyal transferler de ise en zengin yüzde 20 hemen hemen en yoksul yüzde 20 ile aynı ölçüde pay alıyor. En yoksul yüzde 20'nin diğer sosyal transferler kaleminde aldığı pay yüzde 23. En zengin yüzde 20'nin aldığı pay ise yüzde 21.9 ile bunun çok az gerisinde bulunuyor.
Hanelerarası transferlerde de durum çok farklı değil. Köy ve kasabalarda yaşayan akrabaların gönderdiği gıda maddeleri gibi aileler arası transferler, toplam gelirler içinde yüzde 2.7'lik bir paya sahip. Hanelerarası transferlerden en yoksul yüzde 20'nin aldığı pay yüzde 10.7 düzeyinde. Buna karşın en zenginin aldığı pay yüzde 34.4'ü buluyor. Yani yoksullar, ailelerinden zenginlere göre çok daha az maddi destek alabiliyorlar.
Sosyal trasferler ile haneler arası transferleri dışarıda tutarak, ailelerin kendi kazançlarını temel alırsak en yoksul ile en zengin arasındaki gelir uçurumunun aslında daha yüksek olduğu görülüyor. TÜİK'in eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelirinin gelir türlerine göre dağılımı tablosuna göre en zengin yüzde 20'nin geliri en yoksul yüzde 20'nin gelirinin 10.37 katı. Sosyal transferler ile hanelararası transferler hariç tutularak ailelerin doğrudan kendi kazançlarını esas alırsak bu fark 10.93 kata çıkıyor.
