Sanayide reel ücretler geriledi

İSTANBUL - DİSK Araştırma Enstitüsünün hazırladığı "sanayide reel ücretler ve istihdam raporu"na göre kriz öncesi esas alındığında sanayi sektöründe reel ücretlerde 2010 yılının 2. döneminde yüzde 5,57 gerileme olduğu bildirildi.

DİSK'ten rapora ilişkin yapılan yazılı açıklamada, Türkiye'nin ekonomik krizin etkilerini tartışmaya devam ettiği, kamuoyunda krizin teğet geçtiğine yönelik algılamanın belli çevrelerce sahiplenilmiş durumda olduğu, bunda sermaye kesiminin ve reel sektörün kriz sürecinden avantajlı bir biçimde çıkmasının etkisinin büyük olduğu ileri sürüldü.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan rapora göre, krizin etkisinin en ağır biçimde hissedildiği 2009 yılında Türkiye'nin ilk 500 büyük firmasının yüzde 82,4'ünün kar elde ettiği, yine bu firmaların karını yüzde 10, ikinci büyük 500 firmanın ise karını yüzde 30 oranında arttırdığı hatırlatılırken, bu verileri İMKB'de işlem gören şirketlerin açıklanan bilanço rakamlarının da doğruladığı, kriz döneminde Türkiye'nin dolar milyarderlerinin sayısının 13'ten 28'e yükselmesinin de önemli bir gösterge olduğu belirtildi.

Başta DİSK olmak üzere emek örgütlerinin, krizin başladığı dönemden itibaren krizin faturasının "emekçilere" çıkarıldığını, krizin bu kesim açısından ciddi tahribatlar yarattığını farklı boyutlarla kamuoyunun gündemine taşımaya çalıştığı ifade edilen açıklamada, "Ekonominin toparlandığına yönelik söyleme karşın, milyonlara varan işten çıkartmaların, ücretsiz izinlerin, zorla izin kullandırmaların, ücret indirimlerinin yaşandığı krizin özellikle sanayi sektöründe çalışan işçiler açısından etkileri hala ortada durmaktadır" denildi.

DİSK Araştırma Enstitüsünün (DİSK-AR) hazırladığı raporlarla krizin çalışanlara yansıyan boyutunu ve yarattığı etkiyi ortaya koymaya çalıştığı, bundan sonra DİSK-AR'ın 3 aylık periyotlarla sektör sektör reel ücretlerde yaşanan değişimi kamuoyu ile paylaşacağı, bunu yaparken aynı zamanda kriz öncesini baz alan ayrı bir endeksi de internet sitesi üzerinden paylaşıma açılacağı, söz konusu endekste enflasyon verilerinde 3 aylık ortalamalara göre TÜFE oranlarının esas alınacağı bildirildi.

Reel ücret endeksi, yüzde 9'luk kaybın gerisinde kaldı

Raporda, TÜİK Sanayi işgücü girdi endekslerinin 2010 yılı 2. dönem verilerine göre; brüt ücret–maaşlar bir önceki yılın aynı dönemine göre, yani krizin etkisinin en derin şekilde yaşandığı 2009 yılının 2. dönemine göre toplam sanayide yüzde 15,7, ara malı imalatında yüzde 21, dayanıklı tüketim malı imalatında yüzde 20,8, dayanıksız tüketim malı imalatında yüzde 14, enerjide yüzde 3,5 ve sermaye malı imalatında yüzde 16,9 artış gösterdiği anımsatıldı.

Bu verilerin nominal artışları gösterdiğine dikkat çekilen raporda, buna karşın işçilerin alım gücündeki değişimi gösteren reel ücret endeksinin, bir önceki yılın aynı dönemi esas alındığında, sanayide yüzde 5,93 artışla bir önceki sene gerçekleşen yüzde 9'luk kaybın gerisinde kaldığının altı çizildi.

Söz konusu endeksin ara malı imalatında yüzde 10,83 (önceki sene yüzde –12,19), dayanıklı tüketim malı imalatında yüzde 10,60 (önceki sene yüzde –8,01), dayanıksız tüketim malı imalatında yüzde 4,34 (önceki sene -4,08), sermaye malı imalatında yüzde  7,02 (önceki sene yüzde -16,90) artış gösterdiğine dikkatin çekildiği raporda, enerjide ise yüzde 5,24 (önceki sene yüzde -2,4) oranında bir gelir kaybı yaşandığı belirtildi.

Verilerin krizin dip yaptığı bir dönemi esas alması nedeniyle yanıltıcı olduğu savunulan raporda, ancak 2008 yılı verileriyle karşılaştırıldığında kriz döneminin olumsuz etkisi ve alım gücünde yaşanan düşüşün çok net olarak görülebildiği ifade edildi.

İstihdam, kriz öncesine ulaşamadı

Raporda, sanayi istihdamının da kriz öncesi rakamlarına ulaşamadığı görüşüne yer verilirken, kriz öncesi (2008 3. dönem) çalışan her 100 kişiye karşın 2010 2. dönem itibarıyla 96 kişinin çalıştığı, bu rakamın makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe her 100 kişiye 70 kişi olarak görüldüğü, krizin etkisini en çok hissedildiği bu sektörde her 10 çalışandan en az 3'ünün artık ya işsiz ya da sektör dışında olduğu savunuldu.

Otomotiv sektöründe istihdam kaybının yüzde 17'yi bulduğu, 2009 yılının ilk döneminde bu oranın yüzde 23'e ulaştığı belirtilen raporda, giyim eşyaları imalatı sektöründe çalışan işçilerin yüzde 13'ünün kriz sonucunda işsizlikle karşı karşıya kaldıklarının altı çizildi.