Sanayici enerji zamlarına tepkili

Volkan ÖZSOY- Özlem ERMİŞ BEYHAN

İSTANBUL - Sanayiciler, yüzde 10'a yakın elektrik zammına tepkili… Özellikle girdi maliyetleri ve dış pazarlardaki daralma nedeniyle çok düşük kar marjlarıyla üretim yapmak zorunda kaldıklarını bildiren sanayiciler, zammın yeniden gözden geçirilmesini talep etti. Bu arada, Botaş'ın Rusya'dan Batı Hattı ile gelen doğalgaz sözleşmesinin özel sektöre devri, sektör temsilcileri tarafından sevinçle karşılandı. Bosphorus

Gaz'ın Genel Müdürü Metin Şen, böylelikle fiyatların daha rekabetçi olacağını savundu. Rus şirketi Gazprom'dan yapılan açıklamada da, "Türk özel sektörüne

gaz tedarikine hazır oldukları" kaydedildi. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de, Botaş‘ın vatandaşa maliyetin altında doğalgaz sattığını söyledi.

Elektrik zammının üstüne kur da gerilerse, yanarız

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), tarafından sanayi elektriğine yapılan yüzde 9.26'lık zamma, çığ gibi tepki yağdı. Özellikle girdi maliyetleri ve dış pazarlardaki daralma nedeniyle çok düşük kar marjlarıyla üretim yapmak zorunda kaldıklarını bildiren sanayiciler, zammın yeniden gözden geçirilmesini talep etti.

Sanayiciler, konutlar ve ticarethanelerde kullanılan ile sanayide kullanılan elektrik fiyatları arasında tüm dünyada pozitif bir makas olduğunu dile getirerek, üretici kesimin bu farkla korunmasını istedi.

Şu anda kurlar nedeniyle bu ek maliyetin pek de sorun gibi gözükmeyeceği düşüncesinin de aslında doğru olmadığını savunan sanayiciler, "Ya kısa bir süre içinde kurlar eski seviyesine dönerse o zaman ne olacak?" sorusuna cevap istedi.

Tüm dünyanın diken üzerinde bulunduğu ve her ülkenin üreticisini korumak için pek çok önlem aldığı bir ortamda yapılan bu zammın kendilerini rekabet gücünden yoksun bırakacağı görüşünü dile getiren sanayiciler, hükümete de, "Dikkat edilmeli, Türkiye'de 'maliyet enflasyonu' doğacak uyarısında bulundu. DÜNYA'ya konuşan sanayicilerin elektrik zammıyla ilgili tepkileri şöyle oluştu:

Demir-Çelik Üreticileri Birliği Gen. Sek. Veysel Yayan:

Rekabette zorlanacağız

Şu anda sanayi kesimi ile bireysel tüketici arasında ciddi fark yok. Biz dünyanın her yerinde olduğu gibi aradaki farkın açılmasını istiyoruz. Dünyada bireysel tüketici ile sanayi kesimi arasında bir iki misli gibi oranlarda farklar var. Biz de bunun böyle olmasını beklerken, aradaki makasın iyice kapanmış olması olağanüstü bir durum. Bizim hemen tüm işimiz elektrikle. Çevre katkı, TRT payı gibi kesintilerin kaldırılmasını beklediğimiz bir ortamda böyle bir zam inanılır gibi değil. Sektör zaten tam kapasitesini kullanamazken ve fiyatlarda dolar cinsinden düşüş varken, bu zammı fiyatlara yansıtamayacağız. Bu zamla rekabet gücümüzde çok olumsuz etkileneceğiz.

İSO Meclis Üyesi Ahmet Bayraktar:

Kur biraz düşerse yanar biteriz 

Otomotivde bizim satışlarımız euro bazlı. Bu nedenle kur içinde tolere edilebilir bir durumda. Eğer kur gerilerse bir anda rekabet gücümüzü kaybederiz. Tüm mesele rekabet gücünün korunması. Eğer bunu koruyamazsanız sektör çok zor duruma düşer. Dövizin bir miktar aşağı düşmesi halinde ise gerçekten yanar biteriz.

İSO Yön. Kurulu Üyesi Kenan Baytaş:

Sektör durma noktasına geldi

Biz şu an döviz artışıyla boğuşurken ve enerji fiyatlarının düşmesini beklerken, bu zamlar geldi ve bize büyük bir ek yük getirdi. Üstelik yapılan zam oranı da az değil. Girdisinin yüzde 60'ı ithal bağımlı olan bu sektör şu an durma noktasına gelmiş durumda. Bizim dışımızdaki sektörlerde de durum vahim. Eğer hükümet acilen bir önlem almazsa, tüm sektörlerde bir maliyet enflasyonu doğacak..

İTHİB Başkanı İsmail Gülle:

Asıl feveran, kurlar düşünce duyulacak

Yaklaşık 2 yıldır elektriğe zam gelmiyordu. Bunu takdir de ediyoruz. Sayın Bakanlar elektrik ve doğalgaza 2011'de zam yapılmayacağını söylemişlerdi ve bu kayıtlara geçmişti. Ama kurlar yükselince zamlar geldi. Her zam ilave bir maliyettir ve kurlardaki artışın olduğu gibi kar görüldüğü bir düşünce ile yapılan zamlar ihracatçı açısından doğru değil. Zaten kurların geriye döneceği söyleniyor. Hele böyle bir şey olursa, bu ciddi maliyet olarak kalacak. Şu an kimse feveran etmiyorsa, bunun nedeni kurların yüksekliğidir. Ancak unutulmasın ki, dünyada pazarlarımız daralıyor, her yanımız sıkıntılı ve bu zamların hiç birini geçmişte olduğu gibi satışlarımıza yansıtamayacağız. 

Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran:

Ara mallar zamlanacak

Türkiye enerji başta olmak üzere, pek çok üründe dışa bağımlı. Bu zamlar da işte bunun bir neticesi. Makine sektörünün, nihai ürünü içinde elektriğin oranı çok yüksek olmasa da altığımız ara mallarında fiyat artışları yaşanacak ve bu da maliyetlerimizi etkileyecek. Bunu satışlara yansıtmamız, rekabette bizi zorlayacak.

Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu:

Elektrik ve doğalgaz zamları ihracatımızı azaltabilir

Kocaeli Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, "Elektrik fiyatlarına yapılan artıştan sonra doğalgaza yapılan zam ile önümüzdeki dönemde ihracatta bir azalma olacağından endişeliyiz" dedi.

Şimşek: BOTAŞ'ın maliyeti  altında doğalgaz sunuyoruz'

Elektrik ve doğal gaza yapılan zamların enflasyona etkisine ilişkin soruları yanıtlayan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek,şunları kaydett: "BOTAŞ Doğalgazı 450 dolara ithal ediyor. Bunun karşılığı 800 küsur lira. Vatandaşa satış fiyatı ise bunun çok çok altında. Yanlış hatırlamıyorsam eğer 580 lira civarında bir şey. Dolayısıyla hala biz vatandaşlarımıza BOTAŞ'ın maliyeti altında doğalgaz sunuyoruz. Bu dönemde petrol fiyatları çok yükseldi. 2009 yılında 60 dolar civarındaydı. 2010 yılında 70 doları aştı. Ama bu yıl 100 doların üzerinde. Dolayısıyla işin bir kur boyutu, bir de petrol fiyatları boyutu var. Tüm bunlara bu çerçevede baktığımız zaman aslında son dönemde alınan tedbirlerin vatandaş açısından son derece sınırlı olduğunu ifade etmek istiyorum.''

Sanayiciye uzun vadeli 'gaz paketi' gelecek

Rusya ile doğalgaz anlaşmasının uzatılmaması özel sektöre yarayacak. Rusya'dan Gazprom ortaklığı ile gaz ithal eden Bosphorus Gaz'ın Genel Müdürü, PETFORM Başkanı Metin Şen, Rusya'dan Botaş'ın gaz ithal etmemesinin ithalat yapan çok sayıda yeni şirketin kurulmasına yol açacağını belirterek, "Rekabet, tüketicinin yeni uygulamalarla tanışmasına yol açacak. Fiyatta artış değil aksine rekabetten kaynaklanan ucuzlama olur. Gaz tedariğinde hiçbir sorun yaşanmaz" dedi.

10-15 yeni şirket kurulacak

Rusya'dan yüzde 20 civarında talep ettiği indirimi alamayan Botaş, Batı Hattı'ndan doğalgaz alımını durdurmuş, anlaşmayı yenilemeyeceğini açıklamıştı. Enerji Bakanı Taner Yıldız karar sonrası yaptığı açıklamada, "Batı Hattı kontratının sonlandırılması bu hattan gaz gelmeyeceği anlamına gelmez. Kontratlar özel sektör tarafından değerlendirilecek" demişti. Özel sektörün payının artırılmasının söz konusu olduğunu ifade eden Yıldız dün yaptığı açıklamada ise gaz kontratlarının ihale yoluyla şeffaf bir şekilde yapıldığını, gelişmelerin kamuoyuyla paylaşılacağını açıkladı.

Kararı büyük bir heyecanla karşıladıklarını söyleyen Metin Şen, "Karar, sektörde gerçek bir liberalizasyon olacağına dair güven yarattı. Bunu Doğalgaz Piyasası Kanunu sonrasında atılan en önemli adım olarak nitelendiriyorum. Aksi halde doğalgazda liberalizasyonu amaçlayan bu kanun ölü doğmuş olacaktı. Doğalgaz piyasasının önü açılmış oldu" diye konuştu.

Şen, halen doğalgaz ithal eden kendileriyle birlikte sadece 4 şirket olduğunu belirterek, "Bu sayı çok az. Karar sonrasında 10-15 yeni şirket kurulur. Bu 6 milyar metreküplük ithalat için önemli bir rekabet ortamı oluşacak. Türkiye'nin doğalgaz tüketimi her yıl yüzde 7-8 artıyor. Bu miktarı karşılayabilmek için oluşacak piyasaya kısa sürede birçok yeni şirket girecek" açıklaması yaptı.

Endişe olmasın, gaz kesilmez

Metin Şen, gaz tedariğinde hiçbir sorun yaşanmayacağını belirterek, "Bu işe gönül koymuş olanlar, ev ödevlerini dünden yapmış olanlar 3 ila 6 ay içinde şirket kuruluşunu tamamlar. Elinde tüketim portföyü olan elektrik firmaları, dağıtım firmaları, daha önce çalışmalarını yaptıklarını tahmin ediyorum, çok kısa sürede piyasada yerlerini alabilirler. Birçok şirketin çalışmalarını tamamladığını biliyorum. Biz sektörde sadece 4 firmanın olmasından rahatsızdık. 2009 yılında piyasaya girmemiz öncesinde tek düze bir fiyatlardırma varken bugün rekabet yaşanıyor. Bu rekabet 6 milyar metreküplük ithalatın özel sektör tarafından yapılması ile artacak. Özel şirket sayısının artması ile Botaş referanslı fiyat mekanizmasından doğalgaz tüketicilerinin alışık olmadığı rekabetçi bir fiyat mekanizmasına geçileek" dedi.

Doğalgazda "hedge" dönemi

Bu ortamda şirketlerin daha fazla gaz satmak için daha rekabetçi olacağını belirten Metin Şen, özellikle sanayicilerin yeni 'doğalgaz paketleriyle' tanışacağını da açıkladı. Şen, "Yurtdışında bunun örnekleri var. Botaş'ın hiç sunmadığı yeni servisler gelecek. Farklı ödeme dönemleri olacak. Uzun vadeli fiyatlandırma gündeme gelebilir. Örneğin gelecek 3-4 ay için belirlenmiş bir fiyatla ödeme paketleri ortaya çıkabilecek. Nasıl kurlar hedge ediliyorsa doğalgaz fiyatları da hedge edilebilir" diye konuştu. Büyük portföyü olan şirketlerin bu rekabette avantajlı olacağının altını çizen Şen, küçük firmaların ise ortaklıklarla gündeme gelebileceğini vurguladı.

Metin Şen Bosphorus Gaz olarak gelişmeler sonrası hedeflerinin ise halen 750 milyon metreküplük yıllık ithalatla yüzde 3 olan pazar paylarını artırmak olduğunu söyledi.

Sırada Cezayir anlaşması var

Rusya ile Batı Hattı anlaşmasının uzatılmamasının ardından özel sektör gözünü Cezayir Hattı'na çevirmiş durumda. Bosphorus Gaz Genel Müdürü Metin Şen, "Cezayir Hattı ile ilgili anlaşma da 2014'te bitecekb Bu hatla ilgili Botaş'ın anlaşması da uzatılmazsa özel sektörün piyasadaki ağırlığı iyice artacaktır" dedi. BOTAŞ, Cezayir'den yaklaşık yıllık 4 milyar metreküp doğalgaz ithal ediyor.

Gazprom: Özel sektöre gaz tedarik etmeye hazırız

Batı Hattı sözleşmesinin uzatılmama kararı sonrası Gazprom Export'tan bir açıklama geldi. Gazprom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Gazprom Export Direktörü Alexander Medvedev, "Batı Hattı gaz hacmini, Türkiye piyasasındaki nihai tüketicilere ulaştırılmak üzere, mevcut ve yeni alıcılara, özel sektör de dahil olmak uzere, tedarik etmeye hazırız" dedi. Botaş'tan ihbarname'yi 30 Eylül'de aldıklarını belirten şirketten yapılan açıklamada "1986 yılındaki sözleşmeden kaynaklanan doğalgaz tedariki, her hâl ve kârda sözleşmenin sona ereceği 31 Aralık 2011 tarihine dek sürecektir" denildi.