Ret gerekçesi: Bedelliler aynı konumda değil

ANKARA - Anayasa Mahkemesi, bedelli askerlik yapanlar ile temel askerlik eğitimini yapanların hukuksal durumlarının farklı olması nedeniyle aynı konumda görülemeyeceklerinden bunlar arasında eşitlik karşılaştırmasının yapılamayacağına hükmetti.

Anayasa Mahkemesi'nin, bedelli ve dövizli askerlikle ilgili düzenlemeleri içeren kanunun, başvuranların temel askerlik eğitiminden muaf tutulacaklarına ilişkin hükümlerinin iptal istemini ret gerekçesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.

CHP, 6252 sayılı "Askerlik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un, bedelli ve dövizli askerliğe hak kazananların, 21 gün süreli temel askerlik eğitimine tabi tutulmadan muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılmalarına ilişkin hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı.

 

Davayı esastan görüşen Anayasa Mahkemesi heyeti, düzenlemeyi Anayasa'ya aykırı bulmayarak, iptal istemini reddetmişti.

 

Yüksek Mahkemenin gerekçeli kararında, 6252 sayılı Kanun'da yapılan değişiklikle dövizle askerlik hizmet usulü ile askerlik hizmetini yerine getirecekler için temel askerlik eğitimine tabi tutulma şartının kaldırıldığı, geçici maddeyle de 31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla 30 yaşından gün almış yükümlülerin, istekleri halinde, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde askerlik şubelerine başvurmaları ve 30 bin lira ödemeleri şartıyla temel askerlik eğitimine tabi tutulmaksızın askerlik hizmetini yerine getirebileceklerinin düzenlendiği hatırlatıldı.

 

Anayasa'nın 10. maddesinde öngörülen eşitlik ilkesinin, hukuksal durumları aynı olanlar için söz konusu olduğu belirtilen kararda, bu ilkeyle eylemli değil hukuksal eşitliğin öngörüldüğüne işaret edildi.

 

Eşitlik ilkesinin amacının, aynı durumda bulunan kişilerin yasalarca aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak ve kişilere yasa karşısında ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemek olduğu ifade edilen kararda, bu ilkeyle aynı durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak yasa karşısında eşitliğin ihlali yasaklandığı anlatıldı.

 

Yasa önünde eşitliğin, herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmeyeceği vurgulanan kararda, "Durum ve konumlarındaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kuralları gerekli kılabilir. Aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal durumlar farklı kurallara bağlı tutulursa Anayasa'nın öngördüğü eşitlik ilkesi ihlal edilmiş olmaz" ifadesine yer verildi.

Anayasa'nın "Vatan hizmeti" başlıklı 72. maddesinde, "Vatan hizmeti, her Türk'ün hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin Silahlı Kuvvetler'de veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir" ibaresinin yer aldığı hatırlatılan kararda, şunlar kaydedildi:

"Anayasa'nın 72. maddesinde, vatan hizmetinin sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için bir hak ve ödev olduğu kural altına alındıktan sonra bu hizmetin Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde yerine getirilebileceği ya da yerine getirilmiş sayılacağının kanunla düzenleneceği belirtilmiş olup, vatan hizmetinin yalnızca silahlı kuvvetlerde veya kamu kesiminde yerine getirilmesi bir zorunluluk olarak düzenlenmemiştir. Yasama organı, vatan hizmetinin Silahlı Kuvvetler'de veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirilebileceği yönünde karar alabileceği gibi yerine getirilmiş sayılması yönünde de karar alabilecektir. Bu hususa ilişkin kanuni düzenleme yapma konusunda yasama organının takdir yetkisi bulunduğu açıktır.

Bu durumda, dövizle askerlik hizmet usulü için temel askerlik eğitimi yapma şartının kaldırılmasına ve bedelli askerlik hizmet usulü için temel askerlik eğitimi yapmaksızın askerlik hizmetinin yerine getirilmiş sayılmasına ilişkin iptal davasına konu kurallarda, Anayasa'nın 72. maddesine aykırılık bulunmamaktadır.

 

Öte yandan, 6252 sayılı Kanun'un iptal davasına konu edilen kuralları uyarınca dövizle askerlik ve bedelli askerlik hizmet usullerinden faydalanarak vatan hizmetini yerine getirmiş sayılacaklarla, temel askerlik eğitimini yapacakların hukuksal durumlarının farklı olması nedeniyle aynı konumda görülemeyeceklerinden bunlar arasında eşitlik karşılaştırmasının yapılamayacağı, kanun koyucunun yapılan düzenlemede aynı koşulları taşıyan herkese bu fırsatı tanıması nedeniyle sosyal hukuk devleti ilkesine de aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Açıklanan nedenlerle iptal davasına konu kurallar Anayasa'nın 2., 10. ve 72. maddelerine aykırı değildir."