"Sıcak para akışı kalıcı yatırımlara dönüştürülmeli"

WASHINGTON - Ford Otosan Genel Müdürü Nuri Otay, Türkiye'ye yönelik yabancı yatırımlarla ilgili olarak, "Türkiye, kendi başına büyüme hızı, iş yapış tarzı ve ileriye dönük verdiği güvenle zaten belli dikkati üzerine çekmeye başladı ama şu anki para akışı sıcak para akışı. Bunların kalıcı yatırımlara dönüşmesi lazım" dedi.

Otay, "Türkiye'nin şu an Ortadoğu, Türk Cumhuriyetleri ve Afrika ülkelerindeki gelişen nüfuz alanının yabancı yatırımcıları çekme açısından önemli avantaj sağladığını" kaydetti.

Türkiye'deki en eski Amerikan kuruluşlarından Ford Otosan Genel Müdürü Otay, Türkiye'deki ABD ve diğer yabancı yatırımları değerlendirdi.

Üyesi oldukları Amerika Şirketler Derneği'nde Türkiye'de iş yapan 75 civarında Amerikan kuruluşu bulunduğunu, ancak Türkiye'deki ABD firması sayısının bundan fazla olduğunu belirten Otay, Türkiye'deki ABD yatırımlarının genel anlamda arttığını, ancak daha da geliştirilebileceğini söyledi.

Otay, daha çok sayıdaki büyük cirolu şirketlerin Türkiye'ye yatırım yapmasını sağlamak gerektiğini belirterek, bunun için daha çok bilgisayar, ilaç ve savunma sanayisi alanında olan ticari ilişkilerin başka alanlara da yayılabileceğini kaydetti.

Nuri Otay, "(Türkiye'ye yatırım yapan) Normal sanayi şirketi sayısı çok fazla değil, bu artırılmalı. Türkiye'de sanayi giderek daha çok büyüyor. Bugün sanayi ürünlerini geliştiren Asya'da Çin, Avrupa'da Almanya. Yeni gelişmekte olanlar arasında da Türkiye bu konuda iddialı. Özellikle elektrik, elektronik, gıda, müteahhitlik alanlarında ABD ile ticari ilişkiler ve yatırımlar artırılabilir" dedi.

Türkiye'ye yatırım yapan ABD firmalarının memnun kaldığını ifade eden Otay, ancak bilişim ve ilaç sektöründeki bazı Amerikan firmalarının sorunlarının devam ettiğini de dile getirdi.

"Sermayeyi davet eden bürokrasi lazım"

Türkiye'nin yabancı yatırımlar için konumunu değerlendiren Otay, özellikle ABD firmaları açısından mesafeden dolayı lojistik ve finansman gibi konuların dezavantaj yarattığını söyledi.

ABD firmasının, ürününü Türkiye'de üretip ihraç ettiğinde, ABD'deki son tüketiciye gidene kadar belli sermayeyi stoğa bağladığına dikkati çeken Otay, "Ama ABD ile ihracatı büyüteceğim diyen ülkeler, bu stoğu Eximbank modeliyle çözebiliyorlar. Şimdi Türkiye'nin sadece iyi niyetle hükümetler arasında bunu artırma çabasının yanı sıra muhakkak Eximbank kredisi gibi lojistik dezavantajın farkını bir destekle karşılamak gibi projeler üretmesi lazım" diye konuştu.

Otay, bürokrasinin de yatırımları çekmede bazı sıkıntılar doğurduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Şu anda rekabet etmeye çalıştığımız diğer ülkelere göre Türkiye'de bürokratik karmaşıklık çok fazla. Yabancı şirketin, sermayedarın karşısına hakikaten karmaşık bir yapı çıkıyor. Örneğin, ABD'deki şirket kurmanın basitliği burada yok, çok fazla merciden onay alınması gerekiyor. Bunun yanında, gümrük komisyon sistemi veya gümrükle ilgili belgeler de çok karışık. Diğer ülkelerde basitleştirilmiş olan konular biraz da geleneklerinden dolayı Türkiye'ye hemen giremiyor ama bu da bazen yeni yatırımcı açısından pek çekici olamıyor."

Bu durumun bazı yatırımların kaçırılmasına neden olabileceğini dile getiren Otay, "Bu durum geçmiştekine göre daha iyiye gidiyor ama düzelme hızı yeterli değil. Basitleştirilmiş, sermayeyi davet eden bir bürokrasi modeli lazım. Hükümetlerin programları, planları bunu taşıyor ancak bürokrasi bu hıza daha ayak uyduramıyor. Rekabetçi olmak için ileri gitmek gerekli" diye konuştu.

"Teşvikte, gelişmekte olan ülkelere bakmak lazım"

Otay, Türkiye'nin gümrük birliği, yetişmiş insan gücü ve nüfusunun ise avantajı olduğunu hatırlatarak, "Bunun yanında Türkiye'nin şu an Ortadoğu, Türk Cumhuriyetleri ve Afrika ülkelerine yönelik gelişmekte olan nüfuz alanı da önemli avantaj. Bu ülkelere, Türkiye üzerinden ihracat ve ithalat geliştirme olanağı var. Dolayısıyla, Türkiye'nin güçlü yönlerine de yatırımlar için dikkat çekilebilir" dedi.

Teşvikler konusunda da Türkiye'nin kendisini gelişmiş ülkelerle karşılaştırmasının yeterli olmadığını belirten Otay, "Türkiye'den çok daha fazla teşviki, gelişmekte olan ülkeler sunuyor. Örneğin, Romanya, Bulgaristan, Polonya gibi bizden küçük Doğu Avrupa ülkelerinin ne tür teşvikler verdiği araştırılmalı. Mesela, Eximbank örneğini gelişmekte olan ülkeler yapıyor. Türkiye'nin potansiyel yatırımları bürokratik engeller ve başka ülkelerin sunacağı daha iyi teşvikleriyle kaybetmemesi lazım" yorumunda bulundu.

Otay, teşvik kanunun bazı geçici maddelerinin bu yıl sonunda geçerliliğini yitirmesinin yatırımlara ne tür etki yaratacağının da sorgulanması ve buna göre önlem alınması gerektiğini dile getirerek, Türkiye'nin agresif büyüme hızını da devam ettirmesinin uygun olacağını vurguladı.

Türkiye'deki yabancı yatırımların geleceğine yönelik öngörüde bulunan Otay, "Bazı sorunların aşılması ve sunulacak cazibelerle gelecek yıllardaki yatırımların artabileceğini" söyledi. Otay, "Türkiye, kendi başına büyüme hızı, iş yapış tarzı ve ileriye dönük verdiği güvenle zaten belli bir dikkati üzerine çekmeye başladı. Ama şu anda Türkiye'ye gelen para akışı sıcak para akışı. Bunların kalıcı yatırımlara dönüşmesi hepimizin ortak amacı. Tüm global yatırımcılar açısından Türkiye cazibe merkezi olmaya devam edecektir ama aradaki pürüzleri halletmesi gerekiyor" dedi.