"Müttefikler de bizi gözetliyor"

WASHINGTON - ABD Ulusal İstihbarat Direktörü James Clapper, yabancı müttefiklere yönelik gözetleme faaliyetlerinde bulunmanın, istihbarat camiasında yaygın bir uygulama ve "temel bir prensip" olduğunu belirterek, ABD'nin müttefiklerine yaptığı gibi, müttefiklerin de Amerikalı liderleri ve istihbarat servislerini düzenli olarak gözetlediğini söyledi.

ABD'nin dinleme skandalı ülke ve dünya kamuoyunu meşgul etmeye devam ederken, ülkedeki istihbarat şefleri, Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi'nde katıldıkları oturumda, istihbarat camiasının faaliyetlerini savundu.

Tartışmaların hedefindeki kurum olan ABD Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) Direktörü Keith Alexander, kurumun yasal sınırlar içerisinde hareket ettiğini söyledi.

NSA'in, Amerikalılara ve müttefiklerine yönelik saldırıları önlemeye odaklandığını ve son derece katı bir gözetim altında faaliyet gösterdiğini kaydeden Alexander, kurum olarak maruz kaldıkları tüm tepkilere rağmen, ABD için, ülkeyi korumalarının, ülkenin saldırıya uğraması neticesine yol açabilecek biçimde bir programdan (ABD istihbaratının izleme faaliyetleri) vazgeçmekten çok daha önemli olduğunun altını çizdi. 

"Avrupalıların telefon kayıtlarını biz yalnız başımıza toplamadık"

Fransa, İspanya ve İtalya basınında yer alan, NSA'in bu ülkelerde on milyonlarca telefon görüşmesini kayıt altına aldığı haberlerini "tamamıyla yanlış" olarak niteleyen Alexander, sızdırılan belgelerin Avrupa medyasınca yanlış yorumlandığını söyledi.

Eski NSA çalışanı Edward Snowden'ın sızdırdığı belgelerde atıf yapılan kayıtların, sadece NSA tarafından yasal olarak toplanan değil, aynı zamanda NSA'ye "yabancı partnerler tarafından tedarik edilen" verileri de içerdiğini dile getiren Alexander, "Çok açık olmam gerekirse bunlar, Avrupalı vatandaşlar üzerinde (sadece) bizim topladığımız bilgiler değil, biz ve NATO müttefiklerinin ülkelerimizin savunması ve askeri operasyonlara destek adına topladığı bilgileri temsil ediyor" diye konuştu.

Alexander, NSA'in faaliyetlerinin, sadece ABD'de değil, Avrupa'da ve dünya genelinde de hayatlar kurtardığını savundu.

"Müttefikler de bizi gözetliyor"

Ulusal İstihbarat Direktörü James Clapper da yabancı liderlerin niyetlerini ortaya çıkarma çabasının, ister onlara yakınlaşarak olsun isterse haberleşmelerini ele geçirme yoluyla olsun, istihbarat servisleri arasında "temel bir prensip" olduğunu ve 50 yıllık istihbarat kariyerinde öğrendiği ilk şeylerden birinin de bu olduğunu söyledi.

Bu bağlamda, yabancı liderler üzerinde gözetleme faaliyetlerinde bulunmanın yıllardır yapılan bir uygulama olduğunu kaydeden Clapper, komitenin başkanı Cumhuriyetçi Mike Rogers'ın, "Yabancı liderlerin niyetlerinin ne olabileceği ya da olmayabileceği (ABD'deki) politika yapıcılar açısından neden önemli" sorusu üzerine, "Birincisi, istihbarat perspektifinden bakıldığında, (bu liderlerin) neler söylediğinin, gerçekte neler olduğuyla uyuşup uyuşmadığını belirlemek için. Ülkelerin politikalarının neler olduğu, bizi nasıl etkileyeceği biri hususları bilmemiz bizim için çok değerli" yorumunda bulundu.

James Clapper, komite başkanı Rogers'ın, "Müttefiklerin de ABD'ye, istihbarat servislerimize, liderlerimize karşı herhangi bir tür casusluk faaliyeti yürüttüğüne inanıyor musunuz" sorusunu, "kesinlikle" diye yanıtladı.

"Birtakım ayarlamalar olabilir ama aşırı düzeltmeye gidilmemeli"

İstihbarat camiası olarak, mahremiyetin ve sivil özgürlüklerin daha fazla korunması için yabancı istihbarat yetkilerinde birtakım ayarlamalar yapılması yolunda Kongre ile çalışmaya hazır olduklarını dile getiren Clapper, ancak NSA'in faaliyetlerini reforme etmeye yönelik tedbirlerde "aşırı düzeltmeye" kaçılmaması gerektiği uyarısında bulundu.

Milyonlarca Amerikalının telefon kayıtları ve e-postalarını izlemeye yönelik gizli programın, teröristlere karşı korunmak için hayati önemde olduğunu vurgulayan Clapper, ancak gerek Amerikalılar gerekse diğer herhangi bir ülkenin vatandaşları üzerinde, yasal olmayan ve ayrım gözetmeden casusluk faaliyetlerinde bulunmalarının söz konusu olmadığını belirtti. Clapper, zaman zaman hatalar yaptıklarını ancak bu hataların genelde insan hatası ya da teknik sorunlardan kaynaklandığını ve ne zaman bir hata bulsalar, hemen bunu düzelttiklerini söyledi.

NSA programları Kongre'nin merceğinde

Öte yandan, Kongre'de NSA'in izleme programlarının aşırıya kaçtığı yönünde görüşler daha yüksek sesle dillendirilmeye başladı. 

Senato'daki Demokrat Çoğunluk Lideri Harry Reid ile Temsilciler Meclisi'nin Başkanı Cumhuriyetçi John Boehner, NSA programlarının kapsamlı bir gözden geçirme sürecine tabi tutulmasının zamanının geldiğini söylerken, Senato İstihbarat Komitesi Başkanı Dianne Feinstein da "tüm istihbarat programlarının tümüyle gözden geçirilmesi" çağrısında bulundu. Feinstein, NSA'in, Fransa, İspanya, Meksika ve Almanya gibi ABD'nin müttefiklerinin liderlerine yönelik istihbarat faaliyetlerine karşı olduğunu vurguladı.

Kongre'deki her iki partinin üyelerince de NSA'in izleme faaliyetlerine sınırlamalar getiren bir tasarı sunuldu. 

İç izleme faaliyetlerinde daha fazla gözetim, şeffaflık ve hesap verebilirlik çağrısı içeren tasarı, hükümete sadece devam eden terör soruşturmalarıyla ilgili kayıtları takip altına alma izni tanıyor. 

Tasarı, Senato Adalet Komitesi Başkanı Demokrat Patrick Leahy ve Cumhuriyetçi milletvekili James Sensenbrenner tarafından sunuldu.

Leahy, yaptığı açıklamada, "Hiç kimse, bu ülkenin karşı karşıya olduğu tehdidi hafife almıyor ve hepimiz, uluslararası camiaya bizi emniyette tutmalarına yardımcı olmak için gerekli ve uygun araçların sağlanması gerektiği hususunda mutabıkız. Ancak hükümete tanıdığımız izleme yetkilerinde makul sınırlamaların da olması gerektiğini kabul etmemiz lazım" dedi.

Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney, tasarıyla ilgili bir yorum yapmadı ancak yönetimin "uygun reformlar" üzerinde Kongre ile çalıştığını söyledi.

"Beyaz Saray, dost liderleri dinlemeyi sona erdirmeyi düşünüyor"

Bu arada, Amerikan basınında yer alan haberlere göre, üst düzey bir yönetim yetkilisi, Beyaz Saray'ın dost ülke liderlerine yönelik dinleme faaliyetlerini sona erdirmeyi düşündüğünü belirtti. Yetkili, müttefiklerin dinlenmesi konusunda nihai bir kararın alınmadığını da kaydetti.

Haberlere göre, bir diğer yetkili de ABD Başkanı Barack Obama'nın, NSA'in Almanya Başbakanı Angela Merkel'i dinlediğini, geçen haziran ayında Almanya'ya yaptığı ziyaretin sonrasına kadar bilmediğini söyledi.

Obama, ABD'de bir televizyon kanalına verdiği mülakatta, ABD hükümetinin "istihbarat birimlerinin ülke dışındaki faaliyetlerine ilişkin kapsamlı bir gözden geçirme çalışması" yürüttüğünü aktardı. Sürece dair detay vermeyen Obama, müttefiklerin dinlendiğini ne zaman öğrendiğine dair de bir açıklamada bulunmadı.