"Az yakmak" için neler yapmalıyız?

ANKARA - Benzinin litre fiyatının 4,6 lirayı aşması, yakıtta tasarrufu gündeme getirirken, Enerji Bakanlığı uzmanları tüketicileri  yakıt ekonomisi için bazı önlemler almalarını öneriyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı uzmanları tarafından hazırlanan "Taşıtların Ekonomik Kullanılması İçin Sürücünün El Kitabı"na göre, otomobil kullanırken dikkat  edilecek bazı küçük detaylar hem yakıt tasarrufu sağlıyor hem de aracın ömrünü uzatıyor.

Söz konusu broşürden yapılan derlemeye göre, bir aracın yakıt ekonomisinin belirlenmesinde en önemli faktör sürücü. Yakıt tasarrufu bilincine  sahip bir sürücü tasarruf kurallarını uyguladığında, diğer sürücülere göre kilometre başına yakıt maliyetinden yüzde 30 ile 50 arasında tasarruf sağlayabiliyor.  Böylece hem kişisel bütçeye hem de ülke ekonomisine katkıda bulunulabiliyor.

Kısa mesafede toplu ulaşım seçilmeli

Broşüre göre, kısa mesafeli araç kullanmaktan kaçınmak, bunun yerine toplu taşıma araçlarından yararlanmak daha doğru. Sinirli veya moralsiz zamanlarda da araç  kullanılması tasarruf açısından doğru değil. Öte yandan, küçük silindir hacimli araçların yakıt tasarrufundaki önemi büyük. Aynı güçte olan taşıtların en hafif olanı aynı zamanda en az yakıt tüketeni. Aynı güçte,  fakat değişik ağırlıktaki araçlar arasında yapılan deneylerde 800 kilogram gelen bir taşıtın bin 200 kilogram gelen taşıta göre yüzde 15 daha az yakıt tükettiği  belirlenmiş.

Rölantide motor ısıtmak faydalı değil

Rölantide motoru gereğinden fazla çalıştırmak, yaygın olan kanının tam aksine fayda yerine daha fazla yakıt tüketimine neden oluyor. İlk hareketten önce, aracın  ısınması için uzun süre beklememek gerekiyor. Kısa mesafeli şehir içi kullanımında aracın iyi havalarda 30 saniye ısıtılması yeterli oluyor. Çok soğuk havalarda  süre biraz daha uzun tutulabiliyor. Isınmış bir motorinin bir dakikada rölantide çalışmasıyla harcanan yakıt, duran bir motorinin çalışması için gereken yakıttan daha  fazla oluyor. Genel olarak motoru tekrar çalıştırmak için gaz pedalına basmaya gerek bulunmuyor.

İlk harekete dikkat

Ani ve süratli kalkışlar dört kat daha fazla yakıt sarfına sebep oluyor. Yumuşak ve yavaş kalkışlar ise daha az yakıtla uzun yol yapılmasına yardımcı oluyor. Düzgün  ve dikkatli bir kullanış, daima atılgan ve sinirli bir kullanıştan daha ekonomik. Ayrıca, otomatik olmayan, normal vitesli araçlarda hareket halinde iken sol ayağın hiçbir zaman debriyaj pedalının üzerinde tutulmaması gerekiyor. Debriyaj  pedalına hafif bir baskı bile, debriyajın kaçırmasına ve çekişin düşmesine sebep oluyor. Yol, trafik ve hava şartlarına göre lüzumlu görünen zamanlarda vites değiştirme işlemi de tasarruf için önemli. Zira, birinci viteste gerektiğinde fazla gidilirse ikinci  vitese oranla yüzde 30, ikinci viteste gerektiğinden fazla gidilirse üçüncü vitese oranla yüzde 15 daha fazla yakıt sarf ediliyor.

Pedallara sezerek basın, deponuzda yakıt artsın

Gaz pedalına her ani basışta karbüratördeki kapış pompası karbüratöre bir yüksük dolusu yakıt püskürtüyor. Bu da yakıt sarfiyatını artırıp, kat edilecek kilometreyi  azaltıyor. El kitabında, "Gaz pedalına sonuna kadar basmanın hiçbir yararı olmayacağı gibi, bu şekilde sürat de kazanılamayacağının bilinmesi gerekiyor. Eğer gaz  pedalı ile ayağınız arasında bir yumurta olduğunu farz ederseniz daha az yakıt ile daha çok yol kat edebilirsiniz" şeklinde sürücülere uyarıda bulunuluyor. Öte yandan, trafiğe girildiğinde gözün en azından iki araç ileriye bakacak şekilde ayarlanması, yakıt israfına yol açan duruşlardan kaçınılması, trafik ışık sürelerine  hakim olunması da yakıt tasarrufu için önem arz ediyor.

Virajlar ve kavşaklarda fren-gaz ayarı

Aracın frenini ancak gerektiğinde kullanmak gerekiyor. Her fren depodan birkaç damla yakıtın eksilmesi anlamına geliyor. Lüzumsuz yere gaz pedalına yüklenerek  ani hızlanma, viraj veya kavşaklarda ani fren ve hemen gaza basmak yakıt sarfiyatını yüzde 5 artırıyor. Ayrıca devamlı olarak şerit değiştirmek ve zikzaklı taşıt kullanmak trafik akışını aksattığı gibi, kat edilecek mesafe ve zamanı uzatmış olduğu için gereksiz yere  yakıt da sarf ediliyor. Isınmış bir motorun bir dakikada rölantide çalışmasıyla harcanan yakıt, duran bir motorun çalışması için gereken yakıttan daha fazla. Genel olarak motoru tekrar  çalıştırmak için gaz pedalına basmamak gerekiyor.

El kitabında diğer bazı öneriler şöyle sıralanıyor:

-Yokuş yukarı ve yokuş aşağı taşıtınızı kullanırken lüzumsuz yere debriyaj ve gaz pedalına basmayınız. Çıkış ve inişlerde gereken vites küçültmelerini yapınız.

-Kısa yolculuklardan kaçının. Kısa yolculuklar, soğuk araç parçaları, soğuk lastikler ve uygunsuz motor yağlama nedeniyle yakıt ekonomisi üzerine ağır faturalar yüklüyor.

-Bir aracın verimli işletilmesi için yaklaşık olarak 25 kilometrelik mesafeyi kat etmesi gerekiyor.

-Tamamıyla hazır oluncaya kadar motoru çalıştırmaktan kaçınınız.

-Başlangıçta bir plan yapınız, birden fazla iş yapmanız gerekiyorsa, bunları bir seyahatle halletmeye çalışınız.

-Seyahat için mümkünse trafik sıkışıklığının az olduğu saatleri tercih ediniz.

-Şehiriçi trafiğinde havalandırmayı çalıştırmak yakıt sarfiyatını yaklaşık yüzde 9 artırır.

-Alışverişlerinizi işle ev arasında gidip gelirken yapınız.

-Rüzgar direnci yakıt ekonomisinde verimsizliğe neden oluyor, bu nedenle saatte 60 kilometrenin üzerindeki hızlarda pencerelerinizi kapatınız.

-Aracınızda gereksiz ağırlıkları taşımayınız, ortalama bir araç için 50 kilogramlık fazla yük yakıt sarfiyatında yüzde 1-2'lik bir artışa neden oluyor.

-Kapalı kasalı olan kamyon ve kamyonetlerde şoför mahallinin üstünden taşan kısım aracın hızını yavaşlatıyor. Bunu önlemek için belli bir eğimle yükselip kasa hizasına ulaşacak bir reflektör taktırılması yüzde 10-15 oranında yakıt tasarrufu sağlıyor.

-Yeni bir motorin intibak devresinde, kullanma talimatına uygun biçimde hareket edilmesine dikkat edilmeli.

-Bujilerinizden bir tanesi arızalı olduğu takdirde kat etmeniz gereken yolu aynı yakıt sarfiyatıyla yüzde 10 nispetinde daha az gidersiniz.

-İyi şişirilmemiş lastikler, sürtünme ve dönme direncini artırdığından, yüzde 5 daha fazla yakıt sarfına sebep oluyor.

-Motor yağı zamanında değiştirilmelidir. Aksi halde sürtünmeler artar, güç düşer, parçalar çabuk aşınır ve yakıt tüketimi de yüzde 5-10 dolayında artar.

-Egzoz sistemindeki bozukluklar, yakıt sarfiyatını doğrudan etkiler.

(AA)