Petkim rafineri temelini yarın atacak

Özlem ERMİŞ BEYHAN

İSTANBUL - Türkiye'nin net ithalatçı olduğu pek çok petrokimya ürününü Türkiye'de üretebilmek üzere kurulacak Petkim'in yeni petrokimya rafinerisi, 5 milyar dolarlık yatırım bedelini 10 yıldan önce amorti edecek. Yarın temeli atılacak rafinerinin, sadece Petkim'in global bir dev olmasını sağlayacak entegrasyonu sağlamakla kalmayacağı, Türkiye'nin cari açığını ilk yıldan itibaren 2 milyar dolar azaltacağı belirtildi. Star adı verilen yeni rafinerinin, faaliyete geçmesiyle birlikte, tüm sektörlerde kullanılan ara mallarında da rekabetçi bir yapı yaratacağı ve belirgin bir fiyat düşüşü sağlayacağı bildirildi.

SOCAR&Turcas Grup Şirketleri CEO'su ve Petkim Yönetim Kurulu Üyesi Kenan Yavuz, temel atma töreninin hemen öncesinde DÜNYA gazetesinin sorularını yanıtladı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in katılımıyla yarın temeli atılacak Star Rafinerisi, 5 milyar dolar yatırım bedeli ile Türkiye'de tek noktaya yapılacak en büyük özel sektör yatırımı olacak. Enerji Bakanı Taner Yıldız, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Sanayi Bakanı Nihat Ergün, Devlet Bakanı Zafer Çağlayan gibi bakanların da temel atma törenine katılması bekleniyor.

Yavuz, 5 milyar dolarlık dev yatırımın 10 yıldan önce kendini amorti edeceğini ve  cari açığı, tek başınahizmete girdiği 2015'te 2 milyar dolar azaltacağını belirterek  "Bizim gibi 10 tane daha şirket olsun, ithalatı azaltacak böyle yatırımlar yapsın, cari açık biter" dedi.

Ara malı üretmek şart

Kenan Yavuz, Türkiye'nin en büyük probleminin ara malı ithalatı olduğunu vurgulayarak, sanayiye rekabet gücü katmak için ara malı üretmenin şart olduğunu söyledi. "Hammaddeyi ithal etmek zorundayız, çünkü yok. Ham petrole, doğalgaza dayalı ara malı da ithal etmek zorunda kalırsanız o zaman nihai ürün ithalatçısı haline dönüşüyorsunuz" diyen Yavuz, "Katma değer ara malında. Cari açığın  zaten büyük bölümü de ara malı ithalatından kaynaklanıyor" diye konuştu. Bunun tek çözümünün sanayiye odaklanmış bir rafineri kurulması olduğunu belirten Yavuz, "İşte bizim rafinerimiz de bu. Bir petrokimya rafinerisi. Petkim'in ihtiyaç duyduğu hammaddeleri üreterek, Petkim'e rekabet gücü kazandıracağız. Petkim'in yüzde 100'ünü ithal etmek zorunda olduğu hammaddeleri yerlileştirmiş olacağız" dedi.

Yavuz şöyle devam etti: 10 milyon ton ham petrol işleyeceğiz. Üreteceğimiz hammmaddelerin tamamını Türkiye ithal ediyor. Dolayısıyla tam bir ithal ikamesi projesi bu. Ne olacak, ham petrol fiyatı ile bizim üreteceğimiz ürünler arasındaki fark kadar Türkiye ekonomisi bir döviz tasarrufu sağlayacak. Aynı zamanda istihdam sağlanacak. Şu anda Türkiye 8 milyar dolarlık petrokimya ürünü, bir o kadar da rafinaj ürünü ithal ediyor."

Bu yatırım olmasa Türkiye'nin petrokimya sektöründe kalmasının mümkün olamayacağını söyleyen CEO Yavuz, "Bu rafineri yapılmasa, bu entegrasyon sağlanmasa Petkim'in 2015'ten sonra ayakta kalması mümkün olmazdı. Çünkü hammaddesini yüzde yüz ithal ederek hiçbir petrokimya şirketi ayakta kalamaz" dedi. Hammadde, rafineri, petrokimya, enerji, lojistik ve dağıtım olarak saydığı zincirin tüm ayaklarında olacaklarını söyleyen CEO Yavuz, "Bu sektöre girmek isteyen tüm bu alanlara yatırım yapmak zorunda. Bunu biz yapmasak kimse yapamazdı. Türkiye'de yerli üretimin olmadığı ara malların dünya ortalamasının üzerinde fiyatla satıldığını vurgulayan Yavuz, "Petkim aynı zamanda Türkiye'nin üretim maliyetini belirliyor. Piyasayı regüle ediyor. Ne kadar az üretiyor olsak bile herkes Petkim'in fiyatına bakarak fiyat belirliyor. Ama yerel üretim olmadığında fiyatlar artıyor. Petkim'in üretim yapmadığı her petrokimya ürünü dünya fiyatlarından pahalı satılır" dedi.

Petkim'in ürettiği her ürün ise dünya fiyatlarının altında satılıyor çünkü "Cazip Türkiye pazarına her girmek isteyen Petkim'in fiyatlarının altına düşmek zorunda kalıyor".  Yavuz bu nedenle yeni yatırımlarıyla Türkiye sanayisine görünmeyen bir rekabet gücü kazandıracaklarının altını çizdi. Böylece 2015'ten sonra ara malında sanayicilerin ciddi bir ucuzluk yaşayacağını söyleyen Yavuz, "En azından dünya fiyatlarına paralel fiyatlar olacağı garanti altına alınmış olacak" şeklinde konuştu.

Petkim kapasite artıracak

Rafinerinin tamamlanmasından sonra Petkim'in kapasitesinin artırılması için yatırıma başlayacaklarını söyleyen Yavuz, "Bu yatırımın tamamını yapınca bile rafinajda Türkiye'nin ihtiyacının tamamını karşılayamayacağız. Biz 6 milyon ton üreteceğiz, Türkiye 8 milyon ton ithal ediyor. 2015 yılında pazara girdiğimizde hala ithalat devam edecek. Şu anda Avrupa'da bu ölçekte bir yatırım yok" dedi.  Türkiye'nin en büyük konteyner limanlarından birini inşa edeceklerini, rüzgar ve güneş enerjisine yatırım yapacaklarını da açıklayan Yavuz, grubun yürüttüğü yatırımların toplam tutarının 6 milyar doları bulduğunu söyledi. Bu rakamın 2023'e kadar 10 milyar dolara ulaşacağını da sözlerine ekledi.

'Mevzuat canımızdan bezdirdi'

"Yatırımı, kendi tapulu arazimizde, en çağdaş şekilde yapacağız ama mevzuat yüzünden canımızdan bezme noktasına geldik.

Türkiye'nin mevzuatı çok dağınık. Herkesin çok iyiniyetli olmasına rağmen öyle süreçler var ki insanın tansiyonunu 20'ye fırlatıyor. Yatırıma karar verdiğimiz günden bugüne kadar geçtiğimiz merhaleleri gösteren bir chart'ımız var. Bir göstersem size, ben oraya baktığımda "buralardan nasıl geçtik" diye beynim dönüyor. 20 yerden imza almanız gerekiyor, biri itiraz edince bütün süreç başa dönüyor. Başbakanımız, belediye başkanımız inanılmaz şekilde yardımcı oldular. Buna rağmen mevzuat yüzünden çok zorlandığımız günler oldu."

Dünyanın en ileri teknolojisine sahip olacak

+ Star Rafinerisi, dünyanın en ileri rafineri teknolojisine ve çevre standartlarına, ayrıca tek bir petrol ürününe bağımlı kalmadan, Ural, Azeri, İran ve Kerkük petrollerini işleyebilecek esnek üretim proseslerine sahip olacak.

+ 2015 yılında devreye alınması planlanan Star Rafinerisi'nde yıllık 1 milyon 660 bin ton üretilecek nafta ile Petkim'in bugün yüzde 80'in üzerinde ithalatla karşıladığı üründe dışa bağımlılığın sıfır noktasına inecek.

+ Naftanın yanı sıra rafineride, 5 milyon 950 bin ton ultra düşük kükürtlü motorin, 500 bin ton jet yakıtı, 500 bin ton reformat, 630 bin ton petrokok, 240 bin ton otogaz, 415 bin ton karışık ksilen, 74 bin ton olefinik LPG ile 145 bin kükürt üretiminin gerçekleştirilecek.

% 12 büyüme

Türkiye petrokimya sektörünün yıllık büyüme oranı.

10 bin kişi

Rafinerinin inşaatı sırasında yaratılacak istihdam.

1.000 kişi

Rafinerinin faaliyete geçmesi ile yaratılacak istihdam