Pamukta 'fiyat' endişesi

Sayime BAŞÇI

İSTANBUL - Geçtiğimiz yıl dünya ortalamasının üzerine çıkan 8 TL'lik fiyatı ile çiftçinin tarlalarını dolduran pamuk, bu yıl, yarı yarıya düşen fiyatı ve olumsuz iklim koşulları nedeniyle çiftçiyi ektiğine pişman etti. Özellikle sel felaketi nedeniyle sıkıntılı günler yaşayan Ege ve Akdenizli üreticiler, önemli kayıplara uğrarken, önümüzdeki yıl fiyatların da düşmesi ile birlikte pamuk tarımı ile uğraşan çiftçi sayısında önemli düşüşler bekleniyor. Bu yıl 700 bin tona ulaşması beklenen rekoltenin önümüzdeki yıl yarı yarıya düşmesi beklenirken, sektör ve üretici temsilcileri, istikrarlı bir üretim için devlet teşviğinin şart olduğuna dikkat çekti. Bir dönem 1 milyon tonlara kadar ulaşan Türkiye pamuk üretimi, özellikle gıda alanındaki yatırımlarla beraber farklı ürünlerin devreye girmesi ile birlikte 300 bin tonlara kadar gerilemişti. Bu dönemde pamuk üretiminde ABD'ye ihracat gerçekleştiren Çukurova bölgesi üretimde geriye düşerken, Güneydoğu Anadolu Bölgesi üretimde ön plana çıkmaya başladı. Yaşanan bu değişim özellikle hızlı gelişim gösteren tekstil ve hızlı giyim sektörünü hammade temininde ithalata yönlendirdi. Bugün 1.5 milyon ton civarında olan Türkiye pamuk ihtiyacı büyük ölçüde ithalat ile sağlanıyor.

Çiftçi 8 TL diye ekti, 4 TL'ye biçti

Geçtiğimiz yıl 8 TL'Lik kilogram fiyatı ile dünya ortalamasının üzerine çıkan pamuk fiyatları, çiftçinin yüzünü güldürerek önemli cirolara ulaştı. Bu yıl ise kilogram fiyatları 4.3 TL'ye kadar düştü. Geçtiğimiz yıl fiyatlardaki bu artışı gören pek çok Egeli ve Akdenizli çiftçi yeniden pamuk üretimine dönerek, tarlaları beyaza boyadı. Ancak, bu yıl düşen fiyatların üzerine özellikle Akdeniz Bölgesi'nde yaşanan olumsuz iklim koşulları ve sel felaketi çiftçiyi pişman etti. Sel öncesi hasadın henüz yüzde 20'lik kısmını tamamlamış olan Ege Bölgesi'nin toplam mahsulün yaklaşık yüzde 20'sini kaybettiği tahmin ediliyor.

Antalya Pamuk ve Narenciye Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Genel Müdürü Atilla Diniz, özellikle Akdeniz ve Antalya Bölgesi'nde sel felaketinin sıkıntı yaşadığını belirterek,burada ciddi zayiat verildiğini iletti. Bu yıl 100 bin dekarlık bir alanda pamuk dikimi yapıldığını ileten Diniz, 100 bin ton olarak beklenen rekoltenin de 70 bin ton civarında gelebileceğini söyledi. Diniz, yükselen döviz fiyatları nedeniyle maliyetlerin de çiftçiyi üretimden çekilecek duruma getirdiğini vurgulayarak, "Geçen yıl fiyatta yaşanan bir yükseliş vardı. Bu yıl miktar düştü. Önümüzdeki dönem pamuk piyasasındaki gelişmeler ve iklim şartları çiftçinin ekim kararını etkileyecek. Esas faktör ise piyasada yaşanacak gelişmelerde" diye konuştu.

TZOB: Çiftçi kredi borçları ertelenmeli

TZOB Genel Merkezi'nde 14 ziraat odası başkanıyla yaptığı basın toplantısında konuşan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, "Hasat bekleyen pamukta şiddetli yağışla birlikte makineli hasat da zorlaşmıştır. Yağıştan etkilenen pamuk hasadının maliyeti çok artmıştır. Bu nedenle hasar tespit çalışmalarını takiben öncelikle çiftçilerimizin bankalara olan kredi borçlarının faizsiz ertelenmesi gerekmektedir'' şeklinde konuştu.

Ege'de ekim yüzde 38 arttı, rekolte 149 bin ton

Ege Bölgesi'nde 2011-2012 yılı pamuk rekoltesi 149 bin ton civarında olarak tahmin edildi. İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocagöz, yağışlar yüzünden meydana gelen hasar nedeniyle hükümetten bazı taleplerde bulunacaklarını, yağışların sürmesi halinde ise rekolte tahminlerini revize edeceklerini dile getirdi. Ege Bölgesi 2011-2012 sezonu pamuk rekoltesi tahminleri, İzmir Ticaret Odası, Ege İhracatçı Birlikleri, Tariş ve Söke Ticaret Borsası‘nın katkılarıyla Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü tarafından gerçekleştirilen Uzaktan Algılama Yöntemi ile açıklandı. Aydın, İzmir, Manisa, Balıkesir, Denizli, Muğla, Çanakkale ve Bursa illerinde yapılan çalışmalarda Ege Bölgesi'nde 2011-2012 sezonunda 105 bin hektar alanda üretim yapıldığı ortaya çıktı ve 149 bin 283 ton mahlıç (lifli) pamuk üretimi yapılacağı tahmin edildi. Toplam kütlü pamuk üretimi 373 bin 209 ton olarak açıklanırken, geçtiğimiz yıl 91 bin 608 tonluk lifli pamuk üretileceği tahmin edilmişti.

"Fiyatları dünya oyununa açık tutmamak lazım"

Hammadde tarafında yaşanan sıkıntıdan sanayicininde olumsuz etkilendiğini belirten Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Cem Negrin, "Artık fiyatlara devlet tarafından teşvik şeklinde bir müdahalede bulunulmalı" dedi. Fiyat dalgalanmalarının üretici için tehlikeli olduğunu vurgulayan Negrin, sözlerine şöyle devam etti: "Bu eken insanlara bir şekilde bir fiyat bağlanması lazım. Geçen yıl pamuk fiyatı dünya fiyatının iki misline çıktı. Şimdi yarı yarıya indi. Bunun bu kadar dünya oyununa açık tutmamak lazım. Şimdi kumaşlara vergi, kondu. İplik fabrikaları, kumaş fabrikaları bir sürü makine aldı. Ancak hammadde yok. Pamuk üretimi organize edilmiş değil. Pamuk ithalatına dayalı bir alım var. Kullandığımız toplam pamuk miktarı bin 500 ton kadar. Geçen yıl 450 ton bu yıl 700 ton rekolte var."

"Vurguncu gibi üretip kaçmanın önüne geçilmeli"

İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, 1 milyon tonlara ulaşan üretimin geçtiğimiz yıl 370 bin tona kadar düştüğüne dikkat çekti. Ancak yükselen fiyatların geçen yıl ekim yapanlara önemli kazanç sağladığını dile getiren Gülle, "Geçen yıl elinde pamuk olan, üreten, alan, satan herkes artışlardan faydalandı. Vurguncu gibi bir defa üretip çıkma mantığının önüne geçilmesi gerekiyor. Üreticilerin uzun vadeli bakması lazım. Geçen yıl özellikle ekenler çok para kazandı. Bu yıl da benzer durumların devam edeceği durumların beklentisi ile pek çok kişi pamuk üretti. Avrupa'daki kriz ve dünya piyasalarındaki kriz ve dünyada yüzde 10'luk üretim fazlalığı ve de selden dolayı üreticilerde endişeli bir bekleyiş var."