Otomotiv yan sanayi atağa kalkıyor

Esra ÖZARFAT / Hakan OĞUZ

BURSA - Kriz sonrasına göre 2010 hedeflerini yüzde 10 civarında artıran otomotiv ana sanayinin bir taraftan da 2012 projelerini devreye almaya başlayacak olması, yeni projelerle yüzde 5 ile 10 arasında istihdam artışı sağlayan yan sanayiciyi 'eylül' için heyecanlandırdı. İlk 6 aylık dönemde kentte otomotiv ana sanayindeki üretim yüzde 33.8 artarken, ihracattaki artış ise aynı dönemde yüzde 40.8 olmuştu.

Ana sanayinin yeni projelerinde görev alan otomotiv yan sanayi firmaları artan siparişlerle vardiya sayısını arttırırken, istihdamda da belirgin bir artış yakaladı. 2010 yılı sonuna kadar mevcut projelerin en az yüzde 10 üzerine çıkılacağını belirten Bursalı sanayiciler, 2009 yılında istihdamda yaşanan kayıpların da telafi edilmeye başlandığını, son çeyrekte ise firmaların büyüklüğüne ve ihtiyacına göre işçi alımlarının artacağını belirtiyor. Yan sanayinin asıl beklentisi ise yeni projelerle birlikte 2012 yılında rekorlar kırmak.

Beyçelik Gestamp yüzde 5 kadro artıracak

Otomotiv yan sanayinde dünyaca ünlü İspanyol Gestamp'ın ortaklığıyla ciddi bir büyüme yakalayan Bursalı Faik Çelik Holding kuruluşu Beyçelik Gestamp'ın CEO'su Baran Çelik kısa vadede mevcut programlarda yüzde 5-10 arasında bir üretim artışı olmasını beklediklerini söyledi. Çelik, bunun istihdama da yansıyacağını vurgulayarak, "Beyçelik Gestamp'ta 900 kişi ile çalışıyoruz.

Önümüzdeki dönemde yüzde 5 civarında bir kadro artışı olacak. Ağırlıklı olarak Tofaş, Ford, Renault'ya üretim yaparken Peugeot ve Dacia parçaları da üretimimizde önemli bir yer tutuyor. Firma olarak bu yıl 2009'da yaşadığımız yüzde 10'luk gerilemeye rağmen 2008 rakamlarını yakalamış bulunuyoruz. Şu anda bazı departmanlarda 3, bazılarında 2 vardiya olmak üzere yüzde 75 kapasiteyle çalışıyoruz.

Önümüzdeki yıllarda kapasite artırımı yatırımları da planlıyoruz. Avrupa'dan da durumun pozitife dönme sinyallerini alıyoruz. Sektörün özellikle 2012 senesinde ihracat ayağında esas büyümeyi yaşayacağını düşünüyorum. 2011'de de bir büyüme gerçekleşecek ama 2012, yeni projelerin de devreye girmesiyle rekorların kırılacağı, dönüm noktası olacak bir yıl olacak diyorum. 2010 yılı sonunda ise sektör olarak 1 milyon 200 bin üretim rakamını zorlarız" dedi.

Maysan Mando 2010'da 41 yılın rekorunu kırdı

Binek ve ticari araçlar ile otobüs ve kamyon gibi ağır vasıtaların yanı sıra savunma sanayi ve demiryolları için de amortisör üreten Maysan Mando'nun Genel Müdürü Erdal Elbay da otomotiv yan sanayinde 2010 yılı Ocak ayından bu yana gerek üretim, gerekse istihdamda bir ivme yaşandığının altını çizdi. 2010 yılının ikinci yarısı için aynı iyimserlikte olmadığını dile getiren Elbay, şunları söyledi; "2. yarıyılın ben bu kadar hızlı olacağını sanmıyorum. Yine de toplam üretimde 1 milyon adedin geçileceğini düşünüyorum.

Özellikle yaz tatilleri, Ramazan ayı, Kurban Bayramı ve yılbaşı tatilleri gibi etkiler verimliliği etkileyecektir. 2. Yarıyıl için ben temkinli yaklaşıyorum ve ilk yarıyılla aynı olmayacağı kanaatindeyim. Ama geçen yıllara göre bütün işletmelerin işlerinin daha iyi olacağını düşünüyorum. 2010 yılı içinde bizde de eleman artışı oldu.

Şu anda 253 kişiyiz. 2009 yılında yaşadığımız istihdam düşününü yeniden artırdık. 3 vardiya çalışıyoruz ve toplam kapasitemizin yüzde 60'ını kullanıyoruz. Kriz dönemini OEM'lerden aldığımız yeni projelerle aştık. Halihazırda 2012 ve 2013'te başlayacak yeni projelerimiz var. Bu ivme 2010'un başından beri yaşanıyor. Biz 2008 rakamlarını yakaladık ve hatta geçtik. 2010 yılında geçen yıla oranla yüzde 50'lik bir üretim artışımız oldu. Bu da firmamız açısından 41 yılın rekorudur."

HSS, üretimini yüzde 35 artırdı

BlackTech markasıyla 56 ülkeye ihracat yapan ticari, büyük ticari ve binek araçlar için hava süspansiyon sistemleri üreticisi HSS Otomotiv ve Lastik Sanayi A.Ş.'nin Yönetim Kurulu Üyesi Necdet Demir ise beklentilerin yılsonuna doğru üretim rakamlarının artacağı yönünde olduğunu aktardı. Demir, HSS otomotiv olarak ilk 7 aydaki verilerin toplam oranının önümüzdeki 5 ayda yüzde 35 artmasını beklediklerine dikkat çekerek; şunları kaydetti: "2009'da kendini rölantiye almış bir sektör vardı.

Ancak şirket olarak ilk 7 aydaki verilerimizin toplam oranının önümüzdeki 5 ayda yüzde 35 artacağını düşünüyoruz. İstihdamdaki artış oranımız da yıl içerisinde yüzde 10 civarında oldu. Şu an 167 çalışan var ancak yeni alımlar da olacak. Önümüzdeki çeyrek dönemde istihdamımızda yüzde 30'luk bir artış daha olacaktır. Biz ağır ticari araçlara yönelik üretim yapıyoruz.

2009'da ağır vasıtada OEM'ler yüzde 60-70'lik bir hacim kaybı yaşadılar. Şu anda bu rakamlar yüzde 20'lere geriledi. Yani yüzde 50 oranında bir iyileşme var. Son çeyrek içinse kriz öncesi rakamların yakalanacağını düşünüyoruz. Ticari araçlarda yaşanan hareketlilik sevindirici."

Demir, sanayiciler olarak dolar ve euronun hareketlerini kestiremediklerini de belirterek, "Bu da bizi temkinli olmaya itiyor. Öte yandan Türkiye'nin iç dinamikleri de önemli. Referandum sürecinden sonra Türk ekonomisinin ne yöne gideceğini kimse kestiremiyor. Her şey yolunda giderse şu anki pozitif veriler sürecektir.

Öte yandan Çin'deki araç üretim sayıları geçtiğimiz 3 yıla oranla ciddi anlamda artıyor. Bunlar dünya pazarlarına sunulacak. Bu anlamda GSMH'ni büyük kısmını otomotivden sağlayan Türkiye'nin Çinli araçlarla pazarlarda karşılaşacağı rekabet sorunlarından da kimse bahsetmiyor. Ülke olarak bizim artık küresel rekabette yer alabilmemiz için kendi devrim arabamızı üretmemiz gerek.

TAYSAD önderliğinde kurulacak bir konsorsiyumla üretime başlamalı ve kendi iç pazarımızı en azından kendi yağıyla kavrulur seviyeye getirmeliyiz. Ayrıca son dönemde yaşanan gelişmeler nedeniyle Asya, Arap kıtası ve Türk Cumhuriyetlerinde de araç satışı anlamında ciddi bir potansiyel elde edebiliriz" ifadelerini kullandı.

Planlamanın üzerinde bir artış beklentisi var

Bursa'da 1979 yılından bu yana başta Tofaş Fiat olmak üzere ana sanayilere radyatör ve kalorifer hortumları üretimini sürdüren Ünver Group'un Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Korgavuş otomotiv sektörünün yükselen bir trendle ivme kazandığını dile getirerek, ana sanayide  eylül ayından itibaren yaşanmaya başlanacak hareketliliğin kendilerine de yansıdığını kaydetti.

Planlamanın ötesinde üretimde yüzde 10 gibi bir artış beklentisi içerisinde olduklarını ifade eden Korgavuş, "2008 rakamlarını henüz yakalamadık ama hızla yaklaşıyoruz diyebiliriz.

Firma olarak yüzde 70'i Tofaş olmak üzere Otokar, Karsan, Çukurova Grubu, Isızu gibi ana sanayilere üretim yapıyoruz. Yakında Volkswagen'i de üretimimize katacağız. Peugeot ile de görüşmelerimiz sürüyor. 2010 yılında öngörülen projelerin yüzde 10 üzerine çıkılacak. Eylül ayından itibaren de üretimler hızlanacak. Bu dönemde 2 vardiya çalışıyoruz ve bu rakamı korumayı planlıyoruz. 156 çalışan var, eleman almaya başladık ve önümüzdeki günlerde istihdamımızı yüzde 10-15 oranında artırmayı hedefliyoruz" ifadesini kullandı.