Önce Denizbank, şimdi Türk Telekom. Kim bu Katarlılar?

Mehmet Dayıoğlu

İSTANBUL - Dünyadaki eksen kayması, ülkelerin ekonomilerini gözden geçirmelerine sebep oldu. Bu süreçte ekonomilerin dayandığı gelir kaynakları ve roller değişirken, bazı ülkeler öne çıkıyor, bazıları ise yarışta geri kalıyor.

'Büyüme' asıl amaç haline geldikçe, büyüyenlerin artan enerji ihtiyacı yeni yıldızlar yarattı. Bu yıldızlardan biri de Katar. Katar'ın gayrisafi yurtiçi hasılası 175 milyar dolar seviyesinde. 1.8 milyon nüfusa sahip Katar'da kişibaşına düşen milli gelir ise 100 bin dolara yakın. Petrol ihracatından yılda 97 milyar dolar gelir elde eden Katar'ın bu yıl 55 milyar dolar cari işlemler dengesi fazlası vereceği tahmin ediliyor.

QIA ve QNB

Dünyanın bir numaralı sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) üreticisi olan bu ülkenin, yarattığı şirketler ve fonlar da ses getiren yatırımlar yapıyor. Bu şirketlerden en dikkat çekici olanı ise Katar Milli Bankası veya piyasalarda daha çok bilinen ismiyle 'Qatar National Bank' yani QNB. 1964 yılında ülkenin ilk ticari bankası olarak kurulan QNB'nin yarısı Katar Yatırım Ajansı'na (Qatar Investment Authority - QIA), yarısı da özel sektöre ait.

Kuruluşundan bu yana istikrarlı bir büyüme yakalayan banka Ortadoğu ve Kuzey Afrika'ya yayılarak varlığını güçlendirirken, kendi ülkesindeki bakacılık sektörü varlıklarının yüzde 40'ına sahip oldu. QNB, aralarında Fransa, Kuveyt, İngiltere, Moritanya, Sudan, Singapur, Yemen ve Lübnan'ın da bulunduğu 24 ülkede faaliyet gösteren bir dev haline geldi. Grup, dünyada faaliyet gösteren bölgesel bankalar arasında Standard & Poor's, Moody's, Fitch ve Capital Intelligence dahil hemen hemen tüm kredi derecelendirme kuruşlarından en yüksek notlara sahip.

Finans şirketlerine ortak

QNB, çok sayıda finansal kuruma da hisse alımı yoluyla ortak oldu. Bu iştirakler arasında Ürdün merkezli The Housing Bank for Trade and Finance'in (HBTF) yüzde 35'i, Birleşik Arap Emirlikleri'nden Commercial Bank International'ın (CBI) yüzde 24'ü, Tunisian-Qatari Bank'ın yüzde 50'si ve Irak'taki Mansour Bank'ın yüzde 23'ü bulunuyor.

Grup şirketlerinden QNB Capital kurumsal müşterilerine büyük alım-satım operasyonlarında danışmanlık hizmeti verirken, QNB Financial Services de Katar Borsası'nda aracılık hizmeti veriyor.

İtici güç Katar Emiri

QNB'nin arkasındaki itici güç QIA. Doğrudan Katar Emiri'ne bağlı olan ajans, LNG'den elde ettiği geliri karlı olacağına inandığı alanlara yatırıyor ve yaptığı yatırımları halka açıklamak gibi bir zorunluluğu bulunmuyor. QIA'nın azınlık hissedarı olduğu yatırımlar arasında otomotivde Volkswagen ve Porsche, futbolda Paris Saint-Germain, sinema endüstrisinde ABD'li Miramax, bankacılıkta Credit Suisse ve Qatar National Bank, perakendede İngiliz Harrods bulunuyor.

Türkiye'ye ilgisi artıyor

Grubun Türkiye'ye olan ilgisi sır değil. Katar Yatırım Ajansı'nın adı Türk kamuoyunda ilk kez Sabah ve ATV'nin varlık satışı sırasında duyulmuştu. Grubun iştiraki Al Wasaeel International Media Company, 2008 yılında Çalık Holding'le ortak olarak Turkuvaz Medya'nın yüzde 25'i için 125 milyon dolar yatırmıştı.

Katarlılar bugünlerde ise Qatar National Bank (Katar Ulusal Bankası) üzerinden Denizbank ve Oger Telecom üzerinden Türk Telekom ve Avea'yla ilgileniyorlar.

Görüşmeler devam ederken, QNB uygun fiyatı yakalaması durumunda Denizbank alımını bu yıl içinde tamamlamayı hedefliyor.

Katar, Türkiye'ye yönelik son hamlesini ise Lübnanlı Hariri Ailesi'nin Oger Telecom'daki yüzde 55'li çoğunluk hisselerine talip olarak yaptı. Dolaylı hissedarlık gibi görünen bu işlemde Katarlılar'ın ilgisini çeken asıl öğenin Oger Telecom'un portföyündeki en değerli varlıklardan Türk Telekom olduğu konuşuluyor. Türk Telekom, 15 milyar doların üzerindeki piyasa değeriyle Türkiye'nin en yüksek piyasa değerine sahip şirketi.

Türk Telekom haberleri doğrulamasa da Katarlılar'ın, Oger'deki hisse için resmi bir teklif götürmek yerine doğrudan Hariri Ailesi'nin kapısını çaldığı konuşuluyor.