OECD: Türkiye 'kara listeye' dahil olabilir
OECD'nin iki yılda bir yayınladığı "Bir Bakışta Devlet" raporuna göre Türkiye'nin karapara finansmanında kritik bir sürece girdiği belirtildi. Eğer Türkiye gerekli düzenlemeleri yapmazsa kara listede yer alacak.
ANKARA - OECD'nin iki yılda bir yayınladığı "Bir Bakışta Devlet" raporunda Türkiye karapara ve terörün finansmanında sınıfta kaldı. Raporda; OECD Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) Türkiye'yi, kara paranın aklanması ve terörizm finansmanını önlenmesine yönelik gerekli adımları atmamakla suçladığı belirtildi.
OECD bünyesinde görev yapan Mali Eylem Görev Gücü (FATF), uyardığı ve gerekli yasal düzenlemeleri yapması için 20 Haziran'a kadar süre verdiği Türkiye'yi 'kara-gri listeye' aldı. Listede Türkiye dışında Suriye, Etiyopya, Bolivya gibi ülkeler yer alıyor. Bu listeye giren ülkeler OECD'nin sıkı takibine alınıyor. Eğer gerekli düzenlemeler olmazsa 'kara listeye' alınıyor. Kara listede sadece Kuzey Kore ve İran bulunuyor. FATF, 2007 yılında Türkiye'nin mevzuatındaki terörün finansmanı ile ilgili düzenlemelerin yetersiz olduğuna ve terörist malvarlıkları ile ilgili dondurma prosedürü konusunda düzenlemelerinin bulunmadığına dikkat çekti. Ayrıca Raporda, Türkiye'de ekonomideki devlet payının diğer OECD ülkeleriyle karşılaştırıldığında daha küçük olduğu, genel kamu harcamalarının GSYİH'nın yüzde 40'ından düşük olduğu belirtildi. 2006 bütçe fazlasından sonra kamunun 2007-2009 yılları arasında açık yaşadığı belirtilen raporda, şu ifadeler yer aldı:
"- Türkiye Ekim 2009'da harcama artışını nominal GSYİH büyüme oranının altında tutan orta vadeli bir konsolidasyon stratejisi ilan etti. Bunu gelirleri artırıp, sağlıkta, kamu çalışanları ücretlerinde ve altyapıda maliyetleri kontrol ederek yapacaktı. Harcamaların üçte ikisi (GSYİH'nin yüzde 17.9'u) kamu mal ve hizmet temini için yapıldı. Üretim maliyetleri devlet kuruluşlarının kendi ürteimleriyle taşeronlar arasında hemen hemen eşit durumda.
- İşgücünün yüzde11'iyle Türkiye'de kamu istihdamı, OECD ortalamasının (yüzde 15) oldukça gerisinde, hatta OECD yelpazesinin aşağı ucunda. OECD'de oranlar kamu istihdamında yüzde 6.7 ile yüzde 29.3 arasında dağılıyor. Rakam 2000 yılından bu yana bir artışı ortaya koyuyor, çünkü 2000 yılında oran yüzde 9.4 idi. Türkiye aynı zamanda istihdamın en merkezi olduğu sistemlerden birini oluşturuyor. Kamu çalışanlarının yüzde 87.8'i merkezi düzeyde çalışıyor. 2000 yılında rakam yüzde 90.2 idi."
İşe almalarda merkezileşme eleştirisi
Türkiye'de merkezi kamu yönetiminin "İnsan Kaynakları Yönetimi karar alma sürecinde" yüksek oranda merkezi karakter gösterdiği belirtilen raporda, "İnsan kaynakları ilgili bakanlıkların tek başına sorumluluklarına verilmiyor. İnsan Kaynakları Yönetimi'nin iyileştirilmesi gerekiyor" denildi.
OECD: Kamu ihale süreçleri saydamlaştırılmalı
- Bakanlıklar tarafından ayrı ayrı bağımsız olarak geliştirilen uygulama mekanizmaları, bölgeler ve yetkililer arasında uyumsuzluklara neden olmaktadır... Risk bazlı uygulama üzerine belirli bir politika yoktur.
- Bir internet sitesiyle birçok OECD ülkesi gibi Türkiye, iş âlemine ihale aramaları imkânı sunmakta ve kullanıcılarına site üzerinden, süreci de daha saydamlaştırarak ihale sonuçlarını öğrenme olanağı tanıyan az sayıdaki ülke arasında yer almaktadır.
- Bilgi Edinme Hakkı Yasası hükümetin bütçe belgeleri ve denetim raporlarını birçok OECD ülkesinde olduğu gibi proaktif olarak yayınlamasını gerektirmektedir. Bu bilgi genellikle bakanlıkların ya da kurumların internet sitesinde bulunuyor. Ancak, idari veri setleri açık veri olarak yayınlanmamaktadır. Türkiye devlet memurlarının ve maaşlarının yayınlandığı az sayıdaki OECD ülkesinden biridir ancak bu belli konumdaki memurlar için temin edilebiliyor.
- Artan mali baskılar vergi yönetiminde etkinliğin iyileştirilmesi üzerine artan bir dikkate yol açtı. Vergi toplamanın maliyeti zaman içinde azaldı. Türkiye'de devlette 100 birim gelir toplamanın yönetim maliyeti 2005-2007 arasında azaldı, daha sonra 2009'da bir kez daha yükseldi. GSYİH'da aldığı pay itibarıyla gelir idaresinin toplam harcaması OECD ortalamasından düşük.
- Hastaların hastanelerde tedavi için kaldıkları ortalama gün sayısı (ALOS) OECD ülkelerinde 2000-2008 yılları arasında bir gün azaldı. Ortalama aynı dönemde Türkiye'de de 5.4'ten 4.3 güne düştü, oran OECD ortalamasından bir buçuk kat daha düşük.
- Hem hükümet hem toplum artan eğitim düzeyinden yarar sağlıyor. Yüksek öğrenim olanaklarının sunulması bu kişilerin emek piyasasına girmesini kolaylaştırıyor, vergi gelirlerini artırıyor. Daha eğitimli ve istihdam edilen bir nüfus aynı zamanda kamunun sosyal yardım yükünü azaltıyor."