Nijerya'da milyar dolarlık keşif!

Volkan ÖZSOY

ABUJA - Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu (TUSKON) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), petrol ve doğalgaz yatakları ile ünlü Afrika ülkesi Nijerya'ya 100'ü aşkın işadamı ile çıkarma yaptı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün bu ülkeye gerçekleştirdiği geziye katılan Türk işadamları, Başkent Abuja'da bir araya geldikleri devlet yetkilileri ve partnerleriyle başta konut, altyapı ve enerji santralleri inşaatları olmak üzere birçok konuda olumlu geçen ön görüşmeler yaptılar. TİM Başkanı Büyükekşi, "41 milyar dolar ithalatı bulunan ülkeye yaptığımız 250 milyon dolarlık ihracatı ilk etapta 1 milyar dolara çıkarmak için düğmeye bastık" dedi. TUSKON Başkanı Rızanur Meral de "Biz Afrika'yı keşfettik ama ne yazık ki Nijerya'yı keşfedememişiz" diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Gül'ün sabah kahvaltısında biraraya getirdiği büyük holding yöneticileri, oldukça önemli görüşmeler yaparken, kahvaltı sonunda Eser İnşaat, 185 milyon dolar tutarındaki demiryolu rehabilitasyon ihalesini devraldı.

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, 41 milyar dolar ithalatı bulunan Nijerya Türkiye'nin ihracatının 250 milyon dolar gibi düşük bir düzeyde bulunduğunu kaydetti. Büyükekşi, "Biz buradan sadece petrol ve doğalgaz alıp, makine, demir çelik, tekstil gibi her türlü ürün satıyoruz ama yine de çok düşük. Bu ihracat kısa vadede 1 milyar dolar olmalı" diye konuştu.

150 milyonu aşkın nüfusu bulunan Nijerya'nın, GSMH'sinin diğer Afrika ülkelerine göre çok yüksek olduğunu ve büyük bir potansiyel barındırdığını vurgulayan TİM Başkanı, Türk işadamlarının bu büyük potansiyeli görüp bir an önce harekete geçmesi gerektiğini söyledi.

Daha önce bu ülkeye direkt uçuş bulunmadığı için 20 saate yakın zamanın yolda geçtiğini hatırlatan Büyükekşi, THY'nin direkt uçuşlara başlamasıyla birlikte bu sürenin 5 saate indiğini dile getirdi. Nijerya'nın Afrika ülkeleri içinde çok özel bir konumu bulunduğunun altını çizen Büyükekşi, "Afrika'da yaşayan 4 esmer adamdan biri Nijeryalı diyorlar. Burası petrol ve doğalgaz zengini bir ülke. ABD, toplam petrol ithalatının yüzde 9'unu buradan karşılıyor ve bunu önümüzdeki 5 yıl içinde yüzde 15'e çıkarmayı planlıyor. Bu da buradaki zenginliğin bir göstergesi" şeklinde konuştu.

Meral: Nijerya'yı keşfedememişiz

TUSKON Başkanı Rızanur Meral ise, tüm iş dünyasını Nijerya'ya yoğunlaşmaya davet etti. Meral, "Biz Afrika'ya keşfettik, ama Nijerya'yı maalesef keşfedememişiz. Buraya gelince ne kadar büyük hesapları kaçırdığımızı bir kez daha gördük.  Buraya ilk kez Türkiye'den bir Cumhurbaşkanı geldi. Biz maalesef Nijerya'yı atlamışız" diye konuştu. TUSKON olarak Türk iş dünyası ile elele tüm dünya sathına yayılmayı hedeflediklerini dile getiren Meral, dünyaya Afrika'ya açıldıkça oradaki cevherleri keşfetmeye başladıklarını söyledi.

"Biz Nijerya'nın büyük olduğunu düşündük, ama maalesef bu potansiyel güvenlik dedikodularının gerisinde kaldı" diyen Meral, Nijerya'nın Başkenti Abuja'nın çok modern, güvenli, gelişmiş bir şehir olduğunu görünce kendilerinin de hayretler içinde kaldıklarını söyledi. Bu ülkeyi görünce, burayla ilgili güvenlik söylentilerinin ne denli asılsız olduğuna şahit olduklarını dile getiren Meral, "Acaba bu söylentiler kasıtlı mı çıkarılıyor diye düşünmeden edemiyoruz" şeklinde konuştu.

Şeker, un ve makarnada çok büyük bir açık var

Nijerya'da hemen her sektörde çok büyük bir potansiyel bulunduğunu vurgulayan Meral sözlerini şöyle sürdürdü: "Ülkede son dönemlerde özellikle şekere odaklanılmış. Burada şeker üretim fabrikaları kurmaya çalışıyorlar. Bu ülkedeki kesme şekerler Fransa'dan geliyor. Bunun dışında temel gıda maddeleri un, tuz, makarna gibi temel ihtiyaç maddelerinde çok büyük açık var. Ayrıca giyim ve tekstilde çok büyük açık var. Ülkede insanlar Türk mallarını görünce, kalitedeki farkı hemen anlıyor. Tekstil alanında Türk mallarına çok büyük talep var." Nijerya'ya çok daha fazla yoğunlaşılması gerektiğinin altını çizen Meral ülkede talebin dağılmış durumda olduğunu ve çok büyük ve potansiyeli olan şehirleri bulunduğunu bildirdi. 

Doğalgaz çevrim santraline 8 milyar dolarlık bütçe

Meral, Nijerya'da çok ciddi doğalgaz ve petrol yatakları bulunduğunu hatırlattı. Ülkenin altyapı yetersizliğinden, yılda 2 milyar dolarlık doğalgazı boşuna yakıp, havaya attığını belirten TUSKON Başkanı, "Bunun değerlendirilmesi lazım. Burada çok ciddi elektrik enerjisi açığı var. Doğalgazı elektrik enerjisine çevirecek santraller kurulmasını istiyorlar" dedi. Ülkenin 3 bin megavatlık kurulu gücü, 12 bin megavata çıkarmak için 8 milyar dolar bütçe ayırdığı bilgisini veren Meral, "Daha önce 16 milyar dolar harcayıp, istenilen sonuçları alamamışlar. Biz Türk işadamlarına bu alanda çok büyük bir potansiyel olduğunu bildiriyor, bunun çağrısını yapıyoruz" ifadelerini kullandı. Nijerya'nın Türk müteahhitleri için de çok büyük bir potansiyel barındırdığını vurgulayan Meral, ülkede 300 bin konut açığı bulunduğunu ve devletin şu an altyapı, enerji ve konuta odaklandığını bildirdi. Meral, "Biz bile bu kadarını tahmin etmiyorduk. Her yerde yoğun bir çalışma var. Burada toplu konut inşaatı ve arazi geliştirme konularında Türk işadamları ile işbirliği istiyorlar" diye konuştu.

At binenin kılıç kuşananın

TUSKON ve TİM başkanları, son dönemde iki kurumun ön plana çıkarıldığı şeklindeki yorumları da cevapladı. TUSKON Başkanı Meral, bu söylentilerin asılsız olduğuna işaret ederek, söylentilere kulak asmadıklarını ve gayretle çalıştıklarını söyledi. Meral şunları söyledi: "Türk iş dünyasında tüm sivil toplum kuruluşları gayretle çalışıyor. Dünya da geniş. Aynı anda her yerde olamazsınız. At binenin kılıç kuşananın. Bu işler arz talep üzerine gelir. İş dünyası bu organizasyonların hakkını verenlere teveccüh eder. Devletimiz de randıman ölçümü yapar ve en verimli en yüksek randımanı hangi kurumlarla hangi coğrafyalarda yapacaksa görev dağılımı yapar. Zaten STK'ların özellikleri bu. Biz dünya ticaretinden pay kapma savaşı veriyoruz. Bu durum kimseyi rahatsız etmemeli."

Daha önce Kore gezisini TİM ve DEİK'in birlikte yaptığını hatırlatan Büyükekşi de "Başbakan'ın Yunanistan ziyaretini DEİK, TİM ve TÜSİAD yaptı. Brezilya gezisini TİM ve DTM yaptı. Salı günü Filistin'den 135 kişilik işadamı heyeti geliyor. Salı günü bizim, Perşembe günü TOBB'un toplantısı var. Yani biz tüm kurumlarla işbirliği içindeyiz" diye konuştu.

Türkiye'de rekabetten kırılan buraya gelsin

Ekşioğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Recep Ekşi, 2002'den beri Nijerya'da iş yaptıklarını ve bu ülkedeki ilk Türk firması olduklarını söyledi. Bu ülkenin büyük bir pazar olduğunu vurgulayan Ekşi, "Afrika'da 600 milyon zenci yaşıyor. 4'te biri Nijeryalı. Fakat Batı basınını ülkeyi dünyaya güvensiz göstererek sadece kendisine pazarlanabilir kılmaya çalışıyor" diye konuştu. Nijreya'da halen Almanya, İtalya, İngiltere ve ABD'nin ticari açıdan etkili olduğunu bildiren Ekşi, Türkiye'nin ise gerilerde bulunduğunu ancak ülkede Türk işadamlarına büyük güven duyulduğunu söyledi. Ekşioğlu olarak şu ana kadar Nijerya'ya 230 milyon dolarlık bir yatırım yaptıklarını söyleyen Ekşi, "Burada iş yapıp da 'mutlu değilim' diyen bir Türk işadamı yok" iddiasında bulundu. "Türkiye'de hangi sektör birbiri ile rekabet edip kırılıyorsa, Nijerya'ya gelsin" diyen Ekşi, özellikle eczacılık, mobilya, cam, kapı gibi sektörlerde çok büyük bir pazar bulunduğunu bildirdi. Nijerya'da çek senet gibi ödeme araçları bulunmadığını belirten Ekşi, "Her şey nakit hallediliyor. Vadeli satış ise tüm taksitler ödendikten sonra malı almak şeklinde yapılıyor. Bankacılık sistemi yeniden düzenlendi. Şimdi istediğiniz kadar nakdi transfer edebiliyorsunuz" diye konuştu.

Ziyarette neler yaşandı?

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, sabah kahvaltısında iki ülke arasındaki önemli işadamlarını bir araya getirdi. Görüşmeye aralarında Boydak, Vestel, Ekşioğulları, Zebercet AŞ gibi firmaların yöneticileri katıldı.

Bu görüşmeler sonunda Eser İnşaat, 185 milyon dolar bedelli 900 kilometrelik demiryolu ihalesini aldı. 

Ziyaretin ikinci gününde Nijeryalı ve Türk korumalar arasında gerginlik yaşandı. Cumhurbaşkanı Gül, olayın büyütülmemesini istedi.

Cumhurbaşkanı, gidişte uçaktaki tüm işadamları ve yöneticiler ile tek tek konuşarak notlar alırken, TİM ve TUSKON başkanları da dönüşte görüşmeler hakkında bilgi edindi ve sorunları not etti.