Ne doğruladı ne yalanladı

ANKARA - İngiltere Büyükelçisi Richard Moore, Alman Der Spiegel dergisinin Türkiye'deki dinleme iddialarına ilişkin, "İstihbarat konularında yorum yapmıyoruz. Bu bizim son 50 yıllık politikamız. Ne doğrulama ne de yalanlama. Dışişleri'yle de bu konuda görüşme yapmadık. 50 yıllık bir politikayı ihlal eden bir büyükelçi olmak istemiyorum" dedi. 

Moore, 3-6 Eylül tarihlerinde Galler'de düzenlenecek NATO Zirvesi dolayısıyla, zirveyi takip edecek Türk gazetecilere medya brifingi vererek, soruları yanıtladı.  

NATO Zirvesi'nin Birleşik Krallık için tarihi bir olay olduğunu, 1990 yılında "Demir Lady" zamanından bu yana düzenledikleri en büyük uluslararası etkinlik olduğunu ifade eden Moore, 60'ın üzerinde devlet ve hükümet başkanı katılacağı için de zirveye ayrı bir önem ve öncelik verdiklerini söyledi.  

"İngiltere Başbakanı David Cameron, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı ağırlamaktan büyük bir memnuniyet duyacak" diyen Büyükelçi Moore, "Cameron'un, Erdoğan ile kapsamlı bir görüşme yapması bekleniyor. 60'ın üzerinde devlet ve hükümet başkanının her biriyle görüşmesi mümkün görünmeyen Cameron'un, Erdoğan ile görüşmesi Türkiye olan ilişkilere verilen önemi gösteriyor. Erdoğan'ın, Prens Charles ile de bir görüşme gerçekleştirilmesi planlanıyor" ifadelerini kullandı. 

"NATO bu zirvede özüne dönecek, askeri kabiliyetini ortaya çıkaracaktır"  

NATO Zirvesi'nin ana temasının "Öngörülemez bir dünyada istikrar sağlamak" olarak belirlendiğine işaret eden Moore, Zirve'de Rusya ile ilişkiler, Ukrayna'daki gelişmeler, Suriye ve Irak'taki istikrarsızlıktan kaynaklanan gelişmeler gibi konuların ele alınacağını bildirdi. Zirve'nin NATO ittifakının saldırılara karşı caydırıcı gücünü ortaya çıkarması açısından önemli olduğunu vurgulayan Moore, "NATO bu zirvede özüne dönecek, askeri kabiliyetini ortaya çıkaracaktır" dedi. 

Başbakan Cameron'un, Zirve için İngiltere'nin önceliklerini NATO üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarına 1 Ağustos'ta yazdığı mektupla bildirdiğini anımsatan Moore, Cameron'un mektubunda yer alan öncelikleri şöyle sıraladı: 

"NATO'nun her türlü tehdide derhal müdahale edebilme, kendi ülkelerinin güvenliğinden endişe duyan müttefikleri rahatlatabilme ve Rusya'dan gelebilecek herhangi bir saldırıyı engelleyebilme kabiliyetinin güçlendirilebilmesi için uzun vadeli tedbirler üzerinde anlaşma sağlama. ISAF'ın Afganistan'a katkılarının altını çizerek, 2014 sonrasında NATO'nun Afganistan'a yapacağı askeri, mali ve siyasi desteği değerlendirme. 'Kuzey Atlantik Silahlı Kuvvetler Bildirgesinin' imzalanmasıyla müttefiklerin NATO silahlı kuvvetlerine ve ailelerine adil davranma sözünü vurgulama. Silahlı kuvvetlere hak ettiği değeri verebilme. Değişen tehditlerle daha iyi mücadele edilebilmesi için NATO'nun kabiliyetlerini modernleştirme, siber tehlikelere karşı kabiliyetini artırma. Avrupalı müttefiklerden savunma yatırımlarını arttırma sözü alma. NATO üyeleri dışındaki ülkelerle karşılıklı işbirliği, operasyon kabiliyetini geliştirme için anlaşma sağlama." 

Moore, silahlı kuvvetlere hak ettiği değerin verilmesine yönelik çalışmaların yapılması önerisinden söz ederken, 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlamaları çerçevesinde yapılan etkinliklerde vatandaşların gazilere gösterdiği sevgi ve ilgiden örnekler vererek, bu durumun Türkiye'de silahlı kuvvetlere verilen önemi gösterdiğini vurguladı.  

Türkiye'nin, NATO çerçevesinde savunma taahhütlerini yerine getirmede kararlılığının canlı ve kendini hissettirir olduğuna işaret eden Moore, benzer yaklaşımı diğer Avrupalı müttefiklerde de görmek istediklerini söyledi.  

Zirveyi izleyecek Türk gazetecilere bir de uyarıda bulunan Moore, Galler'in de Birleşik Krallık'ın bir parçası olduğunu anımsatarak, "Galler'de bir İrlandalı ya da İskoç'a 'İngiliz misin' diye sorarsanız, tepki alabilirsiniz. Galler de Birleşik Krallık'ın güzel bir parçasıdır"  diyerek güldü.  

"El Kaide, IŞİD gibi terörist grupların tehditleri ve İRA deneyimleriyle güvenlik tedbirlerini alıyoruz" 

Brifingin ardından gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Moore, zirve için alınan güvenlik tedbirlerine dair bir soru üzerine, Birleşik Krallık'ta güvenliğin 1'den 5'e kadar sınıflandırıldığını, normalde ülke genelinde uygulanan 3. seviyedeki güvenliğin, son zamanlardaki Suriye ve Irak'taki gelişmeler ve IŞİD tehdidi üzerine 2'ye çıkartıldığını belirtti. Moore, bu durumun NATO zirvesiyle alakası olmadığını vurgulayarak, "60 liderin aynı yerde bulunduğu bir zamanda elbette yüksek düzeyde güvenlik tedbirleri alınacaktır. Daha önce Birleşik Krallık ev sahipliğinde yapılan G20 zirvesinde de yüksek düzeyde güvenlik tedbirleri alınmıştı. El Kaide, IŞİD gibi terörist grupların tehditleri ve IRA deneyimleriyle güvenlik tedbirlerini alıyoruz" dedi.  

Cameron'un zirvede kimlerle görüşeceğini tam olarak bilemediğini, ama kendisi için önemli olanın Erdoğan ile görüşmesi olduğunu belirten Moore, Türk heyetinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz'ın da bulunacağını, onların da mevkidaşlarıyla görüşmeler gerçekleştirebileceğini söyledi.  

Bir gazetecinin, NATO bünyesinde Hollanda'nın Türkiye'de bulundurduğu patriot füze savunma sistemlerini geri çekme iradesinde olduğunu anımsatarak, bu duruma ilişkin değerlendirmesini sorması üzerine Moore, bu konunun muhatabının Hollandalı yetkililer olduğunu belirtti. Füze sistemlerinin Türkiye'de bulunmasının, NATO'nun Türkiye'nin zor zamanlarında yanında olduğunun göstergesi olduğuna işaret ederek, Hollanda'nın da öyle bir karar almasında füzelerin sürdürülebilirliğine ilişkin sıkıntılardan kaynaklandığını kaydetti.  

Alman Der Spiegel dergisinin Türkiye'deki dinleme iddialarına ilişkin bir soruya da Moore, "İstihbarat konularında yorum yapmıyoruz. Bu bizim son 50 yıllık politikamız. Ne doğrulama ne de yalanlama. Dışişleri'yle de bu konuda görüşme yapmadık. 50 yıllık bir politikayı ihlal eden bir büyükelçi olmak istemiyorum" yanıtını verdi.  

"NATO üyeleri arasında IŞİD'in ne olduğuna yönelik farklılık bir saç telinin farkı kadar yok" 

Büyükelçi Moore, IŞİD bünyesine bulunan İngiliz vatandaşlarına ilişkin başka ülkelerle ikili işbirliği yapma niyetleri olup olmadığı sorusu üzerine de şunları söyledi: 

"Her şeyden önce NATO'da, IŞİD'in ne olduğu tam olarak ortaya konacak, belirlenecek. IŞİD'in ne olduğu ve nasıl müdahale edilmesi gerektiği konusunda ortak söylemde mutabakat sağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Zirvede, bundan sonra IŞİD'e karşı neler yapabiliriz, Irak ve Suriye'de ne gibi şeyler yapabiliriz, ne adımlar atılmalı bunun ön fikirleri tartışılacaktır. Irak ve Suriye'nin komşusu olarak Türkiye'nin bu konulara dahil olmaması düşünülemez. İkili işbirlikleri de hassas bir konu. Türkiye ve Birleşik Krallık, uzun süredir devam eden terörle mücadele işbirliğine sahip. Bunun artarak devam etmesi kaçınılmaz. Bu ortak çalışmaların farklı boyutları var. Yabancı ülkelerdeki savaşçılar da bu çalışma konularından biri. Birleşik Krallık'ın 400 - 500 vatandaşı var bu durumda olan. Bu kişilerin demokratik toplumda seyahat etmelerinin engellenmesi hassas bir konu. Gittikleri ülke, geçiş yaptıkları ülkeler içinde son derece hassas bir sorun teşkil ediyor. Bu kişileri tespit etmek ve adım atmak kolay değil. İnsanlar zaman zaman haksız yere söylemlerde bulunabiliyorlar; 'yetkililer yeterince aktif değil' diyorlar, ama bu doğru değil bu alan çok zor bir alan. Türkiye'de dahil Avrupa ile iş birliğimiz, başarılarımız var. Bu başarıları da kamuoyu ile paylaşmamız doğru değil." 

Moore, Cameron hükümetinin yabancı ülkelerde terör faaliyetlerine karışanların, ülke dışına çıkması ve ülkeye giriş yapmasına sınırlama getiren bir yasa hazırlığında olduğunu kaydetti. Moore, "NATO üyeleri arasında IŞİD'in ne olduğuna yönelik farklılık bir saç telinin farkı kadar yok. İbrahim Kalın ya da Diyanet İşleri Başkanı ile görüşmemde onlar da IŞİD'in halifelik gibi konulardaki söylemlerine net tavır koyuyorlar, bundan herhangi bir şüphem yok" ifadelerini kullandı.  

Büyükelçi Moore, Ukrayna'ya yönelik olarak da NATO zirvesinde tek bir tavır konmasını beklediklerini söyledi. "Putin, NATO'nun bu konuda ne kadar kararlı olduğunu anlamalı" diyen Moore, "Rusya, Ukrayna'da attığı adımlarla vurdum duymaz bir tavır ortaya koyuyor. Putin'in konuyla ilgili bugüne kadar söylediği her şey yalan çıktı, çıkmaya devam ediyor, ama değişen bir şey de yok. Bu kabul edilebilir bir davranış değil. Rusya, bir sonraki adımda Kırım için böyle davranıyor olabilir. NATO'nun bu konularda net tavırda olması son derece önemli" değerlendirmesinde bulundu.