Müjde! Matematik ölmüş!

Geçen hafta, medyamızda bir “akıllı telefon uygulaması” haberi: Bu uygulamayı indirin. Telefonu, çözeceğiniz denklemin üzerine getirin. Ekranda bir dikdörtgen açılacak. Denklemi içine alın. Hop diye denklemin yanıtı ekranda çıkıversin. Adı, işlevini anlatıyor: PhotoMath. 

Bu “akıllı” uygulamayla cebir, trigonometri v.b. denklemlerin, problemlerin yanıtı hazır. Hesap yapmaya gerek yok: Mobil iletişim için yüzbinlerce yazılımdan biri. Bütün işletim sistemlerinde çalışacak. Bu da başka bir müjde! Medyamızdaki haberin devamı da vardı: “Sinüs, kosinüs, tanjant. Öğrencilerin başını derde sokan bu işlemleri yapabilmek için koca bir hesap makinesi taşımak yerine akıllı telefonlara indirebilirsiniz.” 

Haberi kopya-yapıştır yayan sitelerimizden yorumlar, “Cehalet ne güzel şey: Her şeyi biliyorsun” halimizi yansıtıyordu: “FATİH projesiyle beraber tüm öğrencilere dağıtılması planlanan tabletlerde uygulamayı göreceğimizden hiç şüphem yok”, “Şimdiki nesil çok şanslı demek için yıllardır bekliyordum bu anı”, “Ya keşke lise zamanlarında olsaydı şu teknoloji”, “Sınavlarda ne kopya çekilir be.” PhotoMath’i geliştiren Hırvat şirketi MicroBlink, Techcruch teknoloji sitesine, “Bu uygulama eğitime odaklı değil” dedi ama, tüketici istediği gibi kullanır. Nitekim, Türk sitelerinden birinde bu haber “Matematik öldü!” başlığıyla verildi. 

Zaten PISA’daki durumumuza bakarsak, ülkemizde matematik eğitimi ölmeye yakın. Komaya girdi girecek. Çünkü, PISA’da örneğin şu soruya 15 yaşındaki Çinli (Şanghay) öğrencilerin yüzde 96’sı doğru yanıt verirken, Türk öğrencilerin sadece yüzde 42’si doğru yanıtı vermiş: 

Helen, 4 kilometrelik yolu bisikletle 10 dakikada gider. Sonra, 2 kilometreyi 5 dakikada gider.

Bu durumda:

 • Helen’in ilk 10 dakikalık hızı, 5 dakikalık hızından daha fazladır. 
• Helen’in ilk 10 dakikalık hızı, 5 dakikalık hızıyla aynıdır. 
• Helen’in ilk 10 dakikalık hızı, 5 dakikalık hızın dan daha azdır. 

Bir başka soru: Yürüyüş parkuru gidiş 9 km, dönüş 9 km, toplam 18 km. Saatte 1.5 km hızla gitsem, bunun iki kat hızla dönsem, saat 20’de başladığım yere dönebilmem için saat kaçta yola çıkmalıyım? 

Bu soruyu, 15 yaşındaki Türk öğrencilerin sadece yüzde 5.9’u doğru yanıtladı. Şanghay’ın puanı en yüksek: yüzde 55.4. (Sorular için: PISA 2012 Released Items. Ayrıca: PISA 2012 What Students Know and Can Do). Biz, matematik / fen /mühendislik (STEM) eğitimi “kalkınma için önemlidir” demeyi henüz akıl etmeye başlamışken, elalem, kendi sosyal sermayesinin zihnini nasıl daha yenilikçi çalıştıracağının hesabını yapıyor: OECD, öğrenme psikolojisinin en zor konusu “bilişsel süreçler” (cognition) hakkında ders kitabı gibi 194 sayfalık bir cilt yayınladı – yeni. Kitabın adı çok şey söylüyor: Yenilikçi Toplumlar İçin Kritik Matematik (Critical Maths for Innovative Societies.) Kitapta, matematik eğitimini 21. yüzyıla uygun hale getirmek için neler yapılabileceği anlatılıyor- en yalın özetle: “Metacognitive” (Yansıtıcı düşünce) kavramı etrafında, bu “yeni” öğrenme/öğretme tekniklerine dair modellerin, gündelik eğitime nasıl aktarılacağını OECD kendine dert edinmiş. Algılama, bellek, soyut kavram oluşturma, yaratıcılık, yenilikçi düşünme, zihinsel esneklik, akıl yürütme, doğru düşünme yeteneği, boyut düşünme gibi üst düzey “bilişsel” faaliyetler nasıl daha ince ayar hale getirilebilir? Bu tür konular, sorunlar, fikirler bizim eğitim sistemine galaksilerce uzak. Cesur fikirleriyle ünlü matematikçimiz Prof. Dr. Ali Nesin’in sözleriyle: “Bu eğitim sistemiyle, var olan teknolojiyi kopyalabilirsiniz belki, şansınız yaver giderse bir iki ufak yenilik de yapabilirsiniz. Ama yeni bir buluş yapmanız mümkün değildir.”