Mevsimlik tarım işçileri için eylem planı hazırlandı

ANKARA - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, mevsimlik gezici tarım işçilerinin sorunlarının çözümüne ilişkin eylem planı hazırladı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, mevsimlik tarım işçileri konusunda göç veren ve göç alan illerin vali ve belediye başkanlarının katıldığı toplantıda, eylem planını açıkladı. 

Dinçer, her yıl çoğunlukla Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu bölgesinden yaklaşık 300 bin mevsimlik tarım işçisinin çalışmak üzere yoğunluklu olarak 19 ile göç ettiğini söyledi.

İşçilerin göçün başladığı andan işlerini bitirene kadar pek çok alanda sorunlarla karşılaştığını ifade eden Dinçer, işçilerin yoğunlukla ulaşım, barınma, eğitim, sağlık, güvenlik, sosyal çevre ile ilişkiler, iş ve sosyal güvenlik konularında sorunlar yaşadığını ifade etti.

Bakanlık olarak, diğer bakanlık, kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin katılımı ile bir eylem planı hazırlattıklarını bildiren Bakan Dinçer, mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı sorunlardan bazılarını şöyle sıraladı:

"-İşçiler uygun olmayan araçlarla ailenin tamamı ile kullandıkları tüm eşya, araç ve gereçlerle yoluculuk yapmakta.

-Yaklaşık 300 bin kişi göç etmekte ancak 60 bininin barınma imkanı işverenlerce sağlanmakta. İşçiler 6-8 metrekare büyüklüğünde 4-12 kişinin yaşadığı derme çatma çadırlarda elektrik, su, tuvalet ve banyo gibi imkanlardan mahrum, her türlü bulaşıcı hastalığa açık sağlıksız mekanlarda barınmakta.

-Çocukların çoğunluğu ailenin göç ve çalışma zamanına bağlı olarak 3-6 ay eğitimden yoksun kalmakta. Okula devam edenler, yılda 3-4 kez okul değiştirmekte.

-Barınma yerleri ve çevrelerinde tuvalet, banyo, çamaşır ve bulaşık yıkama yerleri bulunmamakta, çöplerin düzenli toplanmaması sivrisinek ve diğer haşerelere karşı düzenli ilaçlama yapılamaması temizlik ve sağlık açısından ciddi tehlikeler oluşturmakta.

-İş kazası ve tarımsal ilaç zehirlenmeleri sıkça görülmekte.

-Sağlık kurumlarına erişim yetersiz kalmakta. Gebe ve bebek takipleri ile de aşı uygulamaları aksamakta.

-Kimi ihtiyaçların ormandan ve çevreden temini huzursuzluğa ve yasal sorunlara neden olmakta. 

-İşveren-aracı-işçiler arasında ücret ve alacak verecek anlaşmazlıklarından kaynaklanan kavgalar olmakta.

-Siyasi istismar ve provokasyon çabaları görülmekte. 

-Kültür, eğitim, dil, etnik kimlik farklılıkları, gidilen yörelerde (öteki) olarak algılanmalarına ve uyum sorunlarına sebep olmakta. 

-Ücretler, çoğunlukla asgari ücret seviyesindedir. Ücretlerin bir kısmı ürün, yağ, şeker, çay gibi maddelerle ayni olarak ödenmektedir. 

-Yeşil Kart kullanımı yaygındır ancak gittikleri yerde vize imkanı bulunmamaktadır."

Konuyla ilgili olarak bir başbakanlık genelgesi yayınlandığına dikkati çeken Dinçer, genelgede de yer alan mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının çözümüne yönelik tedbirlerden bazılarını şöyle sıraladı:

"-Ülkemizin bir yerinden çoluk çocuk demeden tamamen insan onuruna yakışmayan koşullarda işçilerin taşınarak hiç bir kural olmadan çalıştırılması anlayışı ortadan kaldırılacaktır.

-Alacağımız tedbirlerin uygulanması ile ilgili olarak her aşamada çok sıkı denetimler yapılacaktır.

-Gezici mevsimlik tarım işçilerinin en büyük sorunu olan sosyal güvencesiz çalıştırmaya müsaade edilmeyecektir.

-Göçün her aşamasında gerekli tüm kayıtlar tutulacak, kimin hangi koşullarda ne şekilde çalıştığı sürekli kontrol edilecek.

-Çocukların eğitim hayatından koparılmasına ya da geri kalmasına kesinlikle müsaade edilmeyecek.

-Hiç bir yardım ya da sağlanan kolaylık, kayıtsız ve sistemsiz uygulanmayacak, tüm kurum ve kuruluşlar işbirliği içinde ve koordineli hareket edecek.

-Bakanlık bünyesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçileri İzleme Kurulu oluşturulacak.

-İşçilerin güvenliği bakımından konakladıkları bölgelere gece gündüz devriye faaliyetleri yapılacak.

-Tarımda iş aracılarının belgelendirilmesi zorunlu hale getirilecek. Belgesi olmayan iş aracılarının işçi temin etmeleri önlenecek.

-Mevsimlik göç dönemlerinde TCDD tarafından ihtiyaç duyulan hatlarda tren seferlerinin artırılması ve diğer gerekli tedbirler alınacak. İşçilerin gidiş dönüşlerinde il, ilçe merkezlerinde geçici konaklama yerleri sağlanacak.

-İhtiyaç duyulan çadır ve seyyar kolaylık tesisleri, imkanlar ölçüsünde öncelikle bölgede Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nca, Kızılay'ca, valiliklerden ve belediyelerden temin edilecek ve kullanım amaçlı olarak işçilere verilecek. Çadırların ve diğer malzemelerin hibe edilmesi söz konusu olmayacak.

-Çocukların kendi ya da gittikleri yörelerdeki YİBO'larda eğitime devamı sağlanacak.

-Çocukların okul kıyafetleri ve malzemeleri, gittikleri il ve ilçedeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarınca temin edilecek.

-Yetişkinlere yönelik okuma-yazma ve meslek edindirme kursları, sosyal ve kültürel faaliyetler düzenlenecek.

-Düzenli sağlık taramaları yapılacak, çocukların gelişimi ve gebelik takipleri, periyodik olarak yapılacak, bu hizmetler için mobil sağlık ekipleri oluşturulacak.

-Tüm bu faaliyetler için ihtiyaç duyulan kaynak, valiliklerce hazırlanacak projeler doğrultusunda 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun geçici 6. maddesinde yer alan, ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeye yönelik altyapı yatırımları için işsizlik fonundan aktarılan kaynaklardan bakanlıkça il özel idarelerine gönderilecek ödenekler ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ve il özel idare bütçelerinden karşılanacak."