Küba, Hepatit C aşısı üretimi için Kayseri ile temasta

HAVANA – DÜNYA

ABD ile ilişkilerini düzeltme yönünde attığı adımlarla bir süredir uluslararası gündeme çıkan Küba, Hepatit C aşısının Türkiye’de üretilmesi için Kayserili bir firma ile temasta. Akciğer kanseri için geliştirdikleri aşı ile ilgili olarak da ABD’li ilaç üreticileri ve üniversitelerle görüşmeler yürütülüyor. Küba, Venezuela ve Brezilya başta olmak üzere, Körfez ülkeleri de dahil pek çok ülkeye doktor ihraç ediyor. 

Bir grup ekonomi gazetecisi, Yıldızlar Yatırım Holding’in İcra Başkanı ve aynı zamanda İstanbul Gübre Sanayi AŞ’nin (İGSAŞ) Yönetim Kurulu Üyesi olan Hakkı Yıldız’ın daveti üzerine bulundukları Küba’nın başkenti Havana’da Türkiye Büyükelçisi Hasan Servet Öktem’le görüştü. 

Türkiye’den Küba’ya yılda 10 bin turist 

Havana Büyükelçisi Öktem’in verdiği bilgilere göre, Türkiye-Küba arasındaki ticaret hacmi 30-35 milyon dolar. Türkiye’nin lehine seyrediyor. Ancak, bu hacim Küba’nın dünya ile ilişkilerini artırması ile değişebilir. Türkiye’den Küba’ya giden turist sayısında da artış var. Son rakamlara göre, Türkiye’den bu ülkeye yılda 10 bin civarında ziyaretçi geliyor. 

Verilen bilgiye göre, Türk Eximbank, bir süre önce Küba’ya toplam 25 milyon euroluk bir kredi paketi açtı. Fakat Küba, paketin 10 milyon euroluk bölümünü anlaşma zamanında ödeyemeyince, paketin 15 milyon euroluk bölümü de hayata geçirilemedi. 

ABD ile ilişkiler yumuşarsa turizm patlar 

ABD ile Küba arasında Başkan Obama’nın çabalarıyla son dönemde esmeye başlayan yumuşak rüzgarlar, yakın dönemde Washington’un da bu ülkeye ‘hızlı’ bir giriş yapabileceğinin habercisi. Bugün Küba’ya yılda 3 milyon turistin geldiği ve 2.5 milyar dolarlık turizm geliri elde ettiği bilgisini veren Büyükelçi Öktem, böyle bir durumda sadece ABD’den gelecek turist sayısının 3 milyonu aşacağı yönünde tahminlerin yapıldığını kaydetti. 

Büyükelçi Öktem, ülkenin farklı bir gelir modeli olduğunu anlattı. Ülkenin ithalatı 14, ihracatı 6 milyar dolar düzeyinde. Aradaki 7-8 milyar dolarlık açık ise yurtdışında çalışan doktor gelirleri ve turizmle kapanıyor. 

Dünyada 30 bin Kübalı doktor çalışıyor 

Büyükelçi Öktem’in, bu konuda verdiği bilgilere göre; Brezilya, Küba hükümetiyle doktor anlaşması yaptı. Ancak asıl anlaşma petrol tüketiminin üçte ikisini karşılayan Venezuela ile yapıldı. 10 bin Kübalı doktor bu ülkede görev yapıyor. Toplam 25 bin Kübalı sağlıkçı Venezuela’da çalışıyor. Ayrıca Suudi Arabistan ve Katar gibi Ortadoğu ülkeleri de Küba’dan doktor alımı yapıyor. Bunların hepsi ihracat kalemi olarak kayıtlara geçiyor. Verilen bilgilere göre, dünyada görev yapan toplam Kübalı doktor sayısı 30 binden fazla. 

Brezilya’daki Kübalı doktorun maaşından devlete kesinti 

Büyükelçi Öktem, Brezilya örneğiyle sistemin özetle şöyle işlediğini anlattı: “Brezilya’da çalışan bir Kübalı doktor ayda 4 bin 200 dolar maaş alacak. Bunun 3 bin 200 doları Küba devletine ödenecek. Doktora kalacak 1000 doların 400’ü de Küba’da doktorun hesabına yatırılacak. Doktor, Küba’ya dönmezse o 400 dolarlık bölümle biriken paraya devlet el koyacak.” 

Ülke nüfusunun 11 milyon olduğunu belirten Büyükelçi Öktem, “Tıp fakülteleri çok güçlü. Yetişmiş doktor sayısı 60 bin. Dünyanın en ileri tıp bilgisine sahipler. Kübalı doktorlar, dünyada da çok tutuluyor” dedi. Türkiye ile karşılaştırmalı yapılan hesaplamaya göre, 78 milyonluk Türkiye’de 600 kişiye bir doktor düşerken, bu rakam 11 milyonluk Küba’da 183 kişiye bir doktor düzeyine iniyor. 

Akciğer kanseri aşısında birinci faz testler tamamlandı Öktem’in anlattıkları sadece doktor ve tıp fakültelerindeki eğitim kalitesiyle sınırlı değil. Devrimin ülkesi Küba, ilaç sektöründe de dünyaya fark atmış durumda. Verilen bilgiye göre; Kübalı uzmanlar, akciğer kanserine karşı bir aşı geliştirdi. Adı Cimavax. Birinci faz test aşaması bitirildi. Şimdi ikinci fazdalar. ABD bu aşıya büyük ilgi gösteriyor. Hatta Roswell Park Cancer İnstitute in Buffalo isimli bir firmayla bu kanser aşısının ABD’de üretilmesi konusunda bir işbirliği de yapıldı. 

Uzun süren ambargonun getirdiği zorunluluklar nedeniyle kendi ilaçlarını üretme konusunda yetkinleşen Küba’nın 1000’den fazla ilaç patenti var. Şu anda ilaç ihracatından 700 milyon dolar gelir elde ediyor. Hepatit C için Kayserili firma devrede İlaç konusunda Türk firmalarının Küba’da çeşitli temasları olduğuna dikkat çeken Havana Büyükelçimiz Hasan Servet Öktem, Kayseri merkezli Hasbiotech İlaç’ın faaliyetlerini hatırlattı. 

Hepatit C adı verilen bir virüsün yol açtığı karaciğer hastalığına karşı dünyada kullanılan bir aşı bulunmuyor. Küba ise bu yönde bir aşı geliştirdi. Kayserili Hasbiotech, Küba’nın geliştirdiği Hepatit C aşısını Kayseri’de üretmeyi planlıyor. Büyükelçi Öktem, “Bu Türk firması, Kübalı muhataplarıyla görüşmeler yaptı. Ancak, aşı henüz üretim aşamasına gelemedi. Klinik araştırmaları sürüyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün değerlendirmelerine göre, aşı devreye girdiğinde yıllık 13 milyar dolarlık bir pazarı var” bilgisini verdi. 

Havana'ya camiyi Suudiler yapacak

Yaklaşık 5 bin civarında Müslümanın yaşadığı söylenen Küba’da Türkiye’nin bir cami inşa etmesi yönündeki çalışmalar henüz bir sonuca ulaşmadı. Diyanet İşleri tarafından yapılan temaslar sırasında Kübalı yetkililer sözlü olarak verdikleri izni daha sonra resmileştirmedi. Diyanetin projesi, mimarisinden malzemesine caminin Türkiye tarafından yapılması, işçilerin ise Küba’dan sağlanması yönündeydi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Küba’yı ziyareti sırasında, Ortaköy Camii’nin projesinin aynısını sunarak, Türkiye’nin bu konudaki talebini bizzat Küba Devlet Başkanı Raul Castro’ya iletti. Erdoğan, Castro’ya, cami konusunda sadece ihtiyaca bakarak hareket etmemelerini, böyle bir caminin turisti de cezbedeceğini anlattı. Ancak alınan son bilgilere göre, Küba tarafı, Suudi Arabistan tarafından yaklaşık 10 yıldır önerilen cami projesine daha yakın görünüyor. Bu projenin mimarisi de dahil olmak üzere Küba ile ortaklaşa yapılacak. Proje için Havana’da liman bölgesine yakın bir yerde bu proje için yer ayrıldı. Henüz inşaat çalışmasına başlanmadı.

Çinliler, THY’nin Havana hattını bekliyor

Bir süredir gündemde olan THY’nin İstanbul-Havana hattının ne zaman ve hangi şartlarla açılacağı henüz netlik kazanmadı. Büyükelçi Öktem bu konuda, “THY, İstanbul- Havana-Mexico City uçmak istiyor. İstanbul’dan Havana’ya uçup, buradan Meksika’ya da yolcu almayı planlıyor. Dönüşte de Meksika’dan Havana’ya yolcu almak istiyor. Küba yönetimi işin bu yanına karşı çıkıyor. İstanbul-Havana uçuşuna kimsenin bir şey dediği yok. Tüm pürüz bu noktada” dedi ve ekledi: “THY’nin uçuşa başlamasını sadece Türkler değil Asyalılar da çok arzuluyor. Çin’in Havana Büyükelçisi beni her gördüğünde ‘THY ne zaman Havana uçuşlarına başlayacak” diye soruyor’ bilgisini paylaştı.

Erdoğan: En az üç çocuk yapın, Castro: Kübalı kadına anlatamayız

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yaptığı Küba ziyareti hakkında da bilgi veren Büyükelçi Öktem, “Küba’nın en büyük sorunu yaşlanan nüfus. Ortalama yaş 39.5. Türkiye’de bu rakam 29.5. Cumhurbaşkanımız’la Küba Devlet Başkanı Raul Castro’nun görüşmesinde Castro “En büyük dertlerimizden biri bu” deyince Cumhurbaşkanımız Türkiye’deki “En az üç çocuk” talebini hatırlattı. Gülümseyen Castro “Ama Kübalı kadınlara bunu anlatamayız” diye yanıt verdi.