Kredide ikinci tur freni: Belirsizlik bankacılık sistemine yansıdı

Hamide HANGÜL

Kredi cephesinde işler karıştı. Bankacılık kay­naklarının verdiği bil­giye göre, seçim öncesinde, Mer­kez Bankası’nın sözlü talimatı sonrasında kamu bankalarının 250 bin lira ile konut kredileri­ni sınırlaması sonrasında çoğu özel bankanın konut, taşıt, tica­ri ve ihtiyaç kredilerini karşıla­ma noktasında 29 Mayıs’a kadar adeta frene bastığı öğrenildi.

Konut kredisinde faiz oranı­nın yüzde 4’lere yükseldiği; tica­ri, taşıt ve ihtiyaç kredilerinde de 3-3,5 arasında seyrettiği gö­rülürken, söz konusu oranlarda seçim sonrasında yeni fiyatla­malara gidilebileceği de belirti­liyor. Bankacılık sektöründe, 14 Mayıs seçimleri öncesinde ge­len yeni düzenlemeyle ihtiyaç kredilerinde 70 bin lira, konut kredilerinde 250 bin lira sınırla­ma getirilmişti.

Bu arada Merkez Bankası’nın önceki gün bazı ihtiyaç kredile­rinde menkul kıymet tesisi ka­rarı almasıyla birlikte, birçok özel banka da kredi kartından nakit avans çekiminden, birey­sele kadar tüm kredi taleplerini yeniden düzenledi. Görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kay­nakları, regülasyon sonrasında çoğu bankanın kredi kartına na­kit avansı kapattığını açıkladı.

DÜNYA’nın ulaştığı sektör temsilcileri, ikinci tur seçimleri sonrasında yeni hükümetin nasıl bir ekonomi politikası izleyece­ğinin bilinmediğine dikkat çekti. Sektör kaynakları, “Bu nedenle krediler tarafında ‘bekle gör’ du­rumu var. Şu anda konut, ticari, taşıt kredilerinde, hepsinde bir duraksama söz konusu. Acil ih­tiyaçlar için yardımcı olunuyor ancak, genelde durduruluyor. Bireysel kredilerde faiz oranları bugün 3-3,5’lara çıktı, yani yıllık yüzde 40’lara dayandı” dedi.

Bankacılar, regüasyonla ban­kalara nisan-mayıs dönemi için kredi büyümesinde yüzde 3'ü geçilmemesi yönünde kararın bildirildiği, söz konusu sınırın aşılması halinde ilave yüklerin geldiğine işaret ederek, "Dola­yısıyla o da bankalar için önemli bir konu. Özellikle böyle enflas­yonist bir ortamda" dedi. Ban­kacılık kaynakları, söz konusu regülasyon nedeniyle bankala­rın kredi talebinde ağır kalmaya başladığına işaret etti.

Konut kredileri yoğun talep

Bir başka bankacılık sektör temsilcisi, konut başta olmak üzere ihtiyaç kredilerinde seçi­min hemen ertesi günü olan 29 Mayıs’a kadar olan kredi talep­lerinin ertelendiğini, özellikle konut kredilerinde çok başvu­ru olduğunu ancak, çıkmadığı­nı vurgulayarak, “Faiz oranı şu anda 4’lere yükseldi. Neredeyse tüm bankalarda öyle. Limitler, fiyatlamalar değişecek. Seçim­lerden sonra kredilerde bir er­telenmiş talep görebiliriz” dedi.

İnsanlar yıllarca ucuz krediyle döviz aldı

Görüşlerine başvurduğumuz bir reel sektör temsilcisi ise, “İnsanlar yıllarca bu ucuz kredi­lerle döviz aldı. Şimdi acil ticari kredilerle, sadece acil ihtiyaç­lar karşılanabiliyor. O da zor du­rumda kalırsa, hemen ödemesi varsa ve bunları belgelerse” ifa­delerini kullandı.

Bu ortamda ticari banka müş­terilerinin acil ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağına yöne­lik bir soru üzerine bankacılık çevreleri, “Ticari bir firmaysa ve acil ihtiyacı varsa yardımcı olunuyor. Örneğin, banka müş­terisinin yarın çeki, ödemeleri vardır. O müşteri çekini, fatura­larını, ödemelerini beyan eder­se yardımcı olunuyor. O durum­daki müşterilerin ihtiyaçları bir şekilde çözülüyor” denildi.

Kredi kartına nakit avans kapandı

Merkez Bankası, 16 Mayıs’ta yayımladığı yeni regülasyonla ihtiyaç kredilerinde menkul kıymet zorunluluğu getirmişti. Bu kapsamda Merkez Bankası, kredi kartı belirli bir limitin üzerinde olanlar için kredi kartı vasıtasıyla yapılan nakit çekim ve kuyum harcamalarının kredi türüne yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasını kararlaştırmıştı. Bankacılık kaynakları, “Tüketiciler bu nakit avansla ihtiyacını karşılıyordu. Kredi kartından nakit avans çekiyordu. 1,36 faiz oranıyla. Menkul kıymet zorunluluğuyla birlikte çoğu banka, pazartesi gününden itibaren kredi kartından nakit avansı kapattı” dedi.

Sektör temsilcileri, bir ay öncesinde herkesin faiz oranı düşük olduğu için yüzde 1,36’dan kredi kartından nakit avans kullandığını belirterek, söz konusu durumun bankaların zararına bir durum olduğuna işaret etti. Bankacılık sektörüne göre, talep enflasyonu kısılmaya çalışılıyor.