Konut kredileri 50 milyara koşuyor

Naki BAKIR

ANKARA - Faizler uzun süredir düşük düzeylerde seyrederken, krizden çıkış ve ekonomide güven algısının son aylarda giderek artmasıyla konut piyasasında oluşan göreli canlanma, konut kredisi kullanımlarını hızlandırdı.

Konut kredilerinin hacmi ocak-nisan döneminde yüzde 10 dolayında net 4.2 milyar liralık artışla 46.7 milyar liraya ulaştı. Söz konusu kredilerde son bir yıldaki artışın da 9 milyar liranın üzerinde olduğu belirlendi. Artan güven paralelinde, kredilerde uzun vadenin payı daha da arttı.

Bankaların son aylarda hızla aşağı çektiği konut kredilerinin aylık faiz oranı 3 yıl vadeli kullanımlarda yüzde 0.75-yüzde 1.19, beş yıl vadede yüzde 0.84-yüzde 1.95 ve on yıl vadede ise yüzde 0.99 ile yüzde 1.33 arasında değişiyor. Bankalar kredi kullanımlarına farklı tutar ve oranlarda komisyon uyguluyor. Son günlerde faizde artış beklentisi oluşması ise krediyle ev almayı düşünenleri harekete geçirdi. Olası bir faiz artışı öncesi elini çabuk tutmak isteyen yurttaşların kredi başvuruları nedeniyle bankalarda yığılma yaşandığı belirtiliyor. Kredi kullanım maliyetlerinin artmasının ise konut piyasasındaki canlılığı baskılayacağı vurgulanıyor.

DÜNYA'nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı belirlemeye göre mevduat bankalarının kullandırdığı konut kredilerinin bakiyesi, bu yılın ocak-nisan döneminde yüzde 9.8 oranında net 4 milyar 176.1 milyon lira büyüyerek 46 milyar 730.1 milyon liraya ulaştı. Konut kredileri, nisan sonu itibariyle son bir yılda ise yüzde 24.1 oranında net 9 milyar 71.1 milyon lira artış gösterdi. Ocak-nisan döneminde 1-12 ay vadeli konut kredilerinin hacmi yüzde 1.8 azalışla 175.8 milyon, 13-36 ay vadeliler yüzde 6.4 artışla 3 milyar 82 milyon, 37-60 ay vadeliler yüzde 10.9 artışla 13 milyar 341.7 milyon lira oldu. Toplamda en büyük paya sahip olan 61-120 ay vadeli konut kredilerinin tutarı ise yüzde 11.6 ile en hızlı artışı göstererek 23 milyar 12 milyon liraya ulaştı. Anılan dönemde toplam konut kredisi hacminde kaydedilen 4.2 milyar liralık artışın 2.4 milyarı, 5-10 yıl arası vadedeki kredilerde gerçekleşti. 121-180 ay vadeli konut kredileri de yüzde 6.1'lik artışla 6 milyar 474.4 milyon liraya yükselirken, 181-240 ay vadeliler yüzde 13.4 azalarak 460.1 milyona ve 240 ayın üzerindeki vadeli konut kredileri de yüzde 11.3 azalışla 214 milyon liraya geriledi.

Vadeler uzuyor

Konut kredisi hacminde en büyük payı alan 61-120 ay vadelilerin payı daha da arttı. Söz konusu vadenin geçen yıl nisan sonunda yüzde 50.9 olan, ancak krizin derinleştiği izleyen aylarda gerileyerek 2009 sonu itibariyle yüzde 48.4'e inen payı, bu yıl ilk dört ayda artan güven paralelinde yeniden yükselerek nisan sonu itibariyle yüzde 49.2 oldu. 37-60 ay vadeli konut kredilerinin 2009 sonu itibariyle yüzde 28.3 olan payı da nisan sonunda yüzde 28.6'ya yükseldi. Buna göre 3-10 yıl vadeli kredilerin toplam payı nisan sonu itibariyle yüzde 80'e yaklaştı.

Alımlar tüketimi artırıyor

Konut kredilerinin hızlı arttığı ilk dört ayda taşıt kredilerinin ise yüzde 3.6 azalarak 4 milyar 31.5 milyon liraya geriledi. Toplamda en büyük bölümü oluşturan "diğer" tüketici kredileri ise yüzde 11'le konut kredileriyle paralel bir artış göstererek 48 milyar 676.1 milyon liraya ulaştı. Söz konusu kredilerin önemli bir bölümünün dayanıklı tüketim malı alımlarına yönelik olması nedeniyle, yeni konut alımlarının bu tür alımlar için kredi kullanımını da artırdığı belirtiliyor.

Faizlerde son durum

Resesyona da bağlı olarak enflasyonun düştüğü, Merkez Bankası'nın gecelik borçlanma faizlerini hızla aşağı çektiği 2009 yılında, piyasadaki genel seyre paralel olarak bankaların konut kredisi faizleri de hızlı bir düşüş gösterdi. Enflasyonda son aylarda gözlenen yükselme ise devam etmesi durumunda, Merkez Bankası'nın indirimlere ara vererek son beş aydır sabit tuttuğu gecelik faiz düzeyini yeniden artırması olasılığını gündeme getirdi. Son duruma göre bankaların konut kredilerine uyguladığı aylık faiz oranları 12 ay vadelilerde yüzde 0.41 ile yüzde 1.19 arasında, 24 ay vadede yüzde 0.67 ile yüzde 1.19 ve 3 yıl vadede yüzde 0.75 ile yüzde 1.19 arasında değişiyor. Aylık faiz oranı bankalara göre 4 yıl vadede yüzde 0.79 ile yüzde 1.24; 5 yıl vadede yüzde 0.84'le yüzde 1.24 ve 10 yıl vade için yüzde 0.99'la 1.33 arasında bulunuyor. Bankalar, konut kredisinde değişen oran ve miktarlarda da komisyon uyguluyor.