KOBİ kredileri 100 milyarı aştı

Naki BAKIR

ANKARA - Türkiye ekonomisinde canlanma ve yeniden büyüme süreci olan yılın ilk altı ayında, KOBİ'ler cephesinde de olumlu gelişmeler yaşandı.

Ocak-haziran döneminde bankaların KOBİ niteliğindeki müşteri sayısı ve KOBİ'lere açılan kredilerin hacmi hızlı bir büyüme kaydederken, batık KOBİ kredi tutarı azaldı.

DÜNYA'nın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerinden yaptığı hesaplamaya göre, KOBİ kredilerinin toplam hacmi ocakhaziran döneminde yüzde 20.9 oranında 17 milyar 364 milyon lira artışla 100 milyar 635.3 milyon liraya ulaştı. Yılın ilk yarısında yüzde 15.9 artışla 486 milyar liraya ulaşan bankacılık sektörü toplam kredi hacmi içinde KOBİ kredilerinin payı yaklaşık 1 puan artarak yüzde 22.1'e yükseldi.

Haziran sonu itibariyle KOBİ kredilerinin 33 milyar 43.4 milyon lirası mikro, 27 milyar 555.2 milyonu küçük ve 40 milyar 36.7 milyon lirası da orta büyüklükteki işletmelere ait bulunuyor.

İlk altı ayda mikro işletmelerin kredi hacminde 3 milyar 846 milyon, küçük işletmelerin kredilerinde 5 milyar 484 milyon, orta büyüklükteki işletmelerin kredi hacminde de 8 milyar 34 milyon liralık net artış yaşandı. Kriz koşullarının egemen olduğu geçen yılın ilk yarısında yüzde 6.1 oranında 15.2 milyar lira azalarak 79 milyar 423 milyon liraya inen KOBİ kredileri, ikinci yarıda 4 milyar liraya yakın artışla 2009 sonu itibariyle 83 milyar 271.5 milyon lira olmuştu.

Bankaların KOBİ müşterisi arttı

Bankaların KOBİ niteliğindeki müşteri sayısı ocak-haziran döneminde 2 bin 523 artarak 1 milyon 231 bin 169'a yükseldi. Banka müşterisi küçük işletmelerin sayısı 7 bin 301 artışla 168 bin 968, orta büyüklükteki işletmelerin sayısı da 6 bin 257 artışla 73 bin 632'ye ulaşırken, mikro işletmelerin sayısı 11 bin 35 azalarak 988 bin 569'a geriledi.

Kriz koşullarının yoğun hissedildiği geçen yılın ilk yarısında banka müşterisi KOBİ'lerin sayısı 79 bin 957, 2009'un tümünde de 72 binden fazla azalarak 1 milyon 228 bin 646'ya gerilemişti.

Geçen yılki azalma, krizde en fazla sıkıntı yaşayan mikro işletmelerden kaynaklanmıştı. 2009'un tümünde banka müşterisi küçük işletmelerin sayısı 3 bin 725, orta büyüklükteki işletmelerin sayısı da 4 bin 727 artarken, mikro işletmelerin sayısı 80 bin 459 azalmıştı.

Batıklarda küçülme yaşandı

Geçen yılın ilk yarısında yüzde 31, tümünde ise yaklaşık yüzde 62 büyüyerek 6 milyar 892.4 milyon liraya ulaşan takipteki KOBİ kredileri, bu yılın ilk altı ayında yüzde 9.1 oranında 628 milyon lira küçülerek 6 milyar 264.7 milyon liraya geriledi.

Batık KOBİ kredilerinin 2008 sonunda yüzde 5'e yaklaşan, 2009 sonunda yüzde 7.7 olan oranı, bu yılın ilk yarısında 2 puana yakın düşüşle yüzde 5.9'a indi.

Haziran sonu itibariyle takipteki kredilerin 3 milyar 42,6 milyonu mikro, 1 milyar 635,3 milyonu küçük, 1 milyar 586,6 milyonu da orta büyüklükteki işletmelere ait bulunuyor. Yılın ilk altı ayında her üç grupta da batık kredilerin azaldığı görülüyor.

Batık KOBİ kredilerinin tutarı azalışa geçerken, kredisi takibe düşen KOBİ sayısı artmaya devam etti. Takipte borcu bulunan KOBİ sayısı ocakhaziran döneminde 3 bin 461 artarak 207 bin 14'e çıktı. Bu artış mikro işletmelerden kaynaklandı. Sorunlu kredisi bulunan küçük ve orta ölçekli işletme sayısının anılan dönemde azaldığı gözlendi.

En çok kredi özel bankalardan

KOBİ'lere en fazla krediyi özel bankaların kullandırdığı belirlendi. Özel bankaların KOBİ kredilerinin bakiyesi yılın ilk altı ayında yüzde 26.5 artışla 54 milyar 125 milyon liraya ulaştı. Toplam KOBİ kredilerinde özel bankaların payı yüzde 51.4'ten yüzde 53.8'e yükseldi.

Kamu bankalarının KOBİ kredileri yüzde 13.4 artışla 20 milyar 578 milyon, yabancı bankaların KOBİ kredileri yüzde 12.8 artışla 15 milyar 465 milyon liraya yükseldi.

Katılım bankaların KOBİ'lere açtığı kredilerin bakiyesi altı ayda yüzde 22.3 artışla 8 milyar 572 milyon, kalkınma ve yatırım bankalarının KOBİ kredileri de yüzde 16.7 artışla 1 milyar 895 milyon lira oldu.

KOBİ'lere KGF desteğinde artış yavaş

Kredi Garanti Fonu (KGF), ocak-haziran döneminde bin 986 KOBİ'nin kullanacağı kredilerle ilgili toplam 568.5 milyon TL'lik kefalet talebini değerlendirerek, bunlardan bin 229'una toplam 279.2 milyon TL tutarında kefalet verdi. Aynı dönemde Hazine kaynağı ile de 255 KOBİ'ye 68.7 milyon lira kefalet desteği sağlandı. Böylece altı ayda sağlanan toplam destek tutarı 347.9 milyon liraya ulaştı. Bu arada aynı dönemde KOBİ'lerin Hazine kaynaklarından kefalet talebiyle yaptığı 67 başvurunun ise geri çevrildiği öğrenildi. Ret gerekçeleri arasında "faaliyetini sürdüremeyeceği kanısının oluşması, mali yapısının yetersizliği, moralite ve istihbarat olumsuzlukları, yapılandırılacak kredinin toplam kredi riski içindeki oranının düşük olması, yararlanma koşullarına uymama" gibi nedenler yer aldı.

TOBB, KOSGEB ve TESK öncülüğünde 1991 yılında kurulan ve 1994'ten bu yana küçük ve orta boy işletmelerin (KOBİ) banka kredisi kullanımlarına kefalet vererek, finansman imkanı sağlayan KGF, anılan tarihten bu yılın haziran sonuna kadar 2 milyar 544 milyon lira tutarında 12 bin 887 başvuru aldı. Bunlardan 7 bin 806'sını uygun gören KGF'nin kendi öz kaynaklarından verdiği toplam kefalet tutarı 1 milyar 368 milyon lira oldu. Bu yılın ilk altı ayındaki Hazine desteğiyle birlikte verilen toplam kefalet sayısı 8 bin 61'e, tutarı da 1 milyar 436.5 milyon liraya ulaştı.