Kişi başına peynir tüketiminde Avrupa ortalamasını yakalıyoruz

Twitter, tam bir haber ajansı gibi çalışıyor. Saniyeler içinde yüzlerce tweet atılıyor. Pek çok farklı kaynaktan haberleri, güncel gelişmeleri takip edebiliyorsunuz. İşte geçtiğimiz günlerde bu tweetlerden bir tanesinde ilginç bir soru vardı. Soru şu: “Sizce dünyada en çok peynir tüketen ülke hangisidir? Merak uyandırıyor değil mi? İşte merak bu ya, ben de bunun araştırmasını yaptım. Aklıma “Türkiye’de kişi başı ne kadar peynir tüketiyoruz? Bu, Avrupa’da nasıl? En çok ve en az peynir tüketen ülkeler hangileridir? Dünya çapında, örneğin 2013 yılında kaç ton peynir ticareti yapıldı?” gibi sorular geldi. 

Tabii, burası Sağlık Notları köşesi olduğu için şu sorular da ardından geldi: Peynirin sağlığa faydaları nelerdir? Kalp, tansiyon, diyabet gibi hastalığı olan kişiler peynir tüketiminde nelere dikkat etmeli? Peynir, hangi hastalıklara iyi geliyor?... Tüm bu soruları Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği’ne (SETBİR) yönelttim. İlginç yanıtlar aldım. Hadi, anlatmaya başlayalım. Önce rakamlar. 

Ulusal Süt Konseyi verilerine göre 2013 yılı itibariyle Türkiye’de kişi başı peynir tüketiminin 16.5 kg. olduğu tahmin ediliyor. Peki, en fazla peyniri hangi ülke tüketiyor? Yanıt, sürpriz değil. Bütün Avrupa ülkeleri ve Amerika, kişi başına düşen en yüksek peynir tüketim miktarına sahip. Rakamları verelim. Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkede kişi başına düşen peynir tüketim miktarı ortalaması 17.01 kg. Bu, Amerika’da 15.07 kg. Yani Avrupalılar, Amerikalılar peynire bayılıyorlar diyebiliriz. Ancak rakamlar bir başka gerçeği daha ortaya koyuyor. Birçok göstergede Avrupa’nın yarısı düzeyi tutturamayan Türkiye, peynir tüketiminde Avrupa’yı yakalamış gözüküyor. Türkiye’de ortalamanın sadece 1 kilogram gerisinde bir tüketim var. Bu, Türkiye’nin Avrupa’nın birçok ülkesinden daha çok peynir tükettiğini de gösteriyor. 

Asya’da tüketim çok çok düşük 

En düşük kişi başı peynir tüketimi ise 2013 yılı için Filipinler ve Tayvan’da. Rakamlar da bunu gösteriyor. Örneğin Tayvan’da 2013 kişi başı peynir tüketimi 1.11 kg. Bu, Japonya’da 2.28 kg. Filipinlerde ise kişi başı peynir tüketimi sadece 0.18 kg. Daha önce Asya’da insanların daha fazla fast food yani hızlı tüketim gıdalarının içindeki (çoğunlukla pizza’da) peynir tüketiminin giderek popüler hale geldiğini okumuştum. Ancak Asyalılar hala peynire pek yüz vermiyorlar gibi görünüyor. 

Türkiye’de 193 çeşit üretim 

Bir başka ilginç veri daha var. SETBİR Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Ilgaz’ın aktardığına göre dünyada toplam 2 bin ile 4 bin arasında peynir çeşidi olduğu biliniyor. Kafkas Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmaya göre de Türkiye’de 193 çeşit peynir üretimi gerçekleştiriliyor. 

Türkiye’de yıllar itibariyle üretimine paralel olarak tüketiminde de artış olan ve en yüksek pazar payına sahip peynir çeşidi hangisi dersiniz? Tabii ki, beyaz peynir. Son bir veri daha. Türkiye’de 2013 yılında toplam peynir üretimi miktarı 600 bin 266 ton. Peki, şimdi gelelim asıl meselemize. Nedir o? Tabii ki peynirin sağlığa faydaları. Nedir onlar? Peynirin faydaları çok ama biz en önemlilere dikkat kesilelim. 

B12 ve fosfor kaynağı 

Peynir enerji değeri yüksek, protein, kalsiyum ve B2 vitamini yönünden zengin bir besin. Sindirimi sütten daha kolay olan peynirin yağ oranı ise çeşidine göre değişiklik gösteriyor. Ph seviyesini kontrol edebildiğinden diş için iyi bir koruyucu. Peynir iyi bir fosfor kaynağı. Bir yetişkinin günde ortalama 800 mg fosfor alması gerekiyor ve bu anlamda 100 g taze peynir tüketimi ile günlük kalsiyum ihtiyacının yüzde 30- 40’ı, fosfor ihtiyacının da yüzde 12-20’si karşılanabiliyor. Sert peynirler tüketildiğinde ise günlük fosfor ihtiyacının yüzde 40 ile 50’si karşılanıyor. Peynir çeşitlerine göre parmesan peyniri en fazla kalsiyum içeren peynir türyeri arasında yer alıyor.

Dünya peynir ticareti 2.4 milyon tonu geçti

Dünya peynir ticareti 2012'de bir önceki yıla göre yüzde 10 artarak 2.4 milyon tonun üzerine çıktı. Dünyada en büyük 3 peynir ihracatçısı ülke 2012'de ticaret hacimlerini arttırarak dünya ticaretinin yarısını gerçekleştirdi. Dünya süt ve süt ürünleri pazarında orta vadeli beklentiler, gelişmekte olan pazarlardaki talep artışının olumlu seyredeceği yönündeyken, uzun vadede ise dünya süt ürünleri talebinde gelişmekte olan pazarların büyümenin motoru olmaya devam edeceği şeklinde.

Rusya’nın ambargosu çedar ve parmesan peyniri üretimini gündeme getirdi

Türkiye’de beyaz peynir, kaşar peyniri, eritme peynir gibi çok tüketilen peynir çeşitlerinin yanında yöresel peynirler de tüketici tarafından talep ediliyor. Ancak bu yıl ağustos ayında Rusya Federasyonu’nun AB, ABD, Kanada, Avustralya, Norveç Krallığı gibi bazı ülkelerden tarım ve gıda ürünü ithalatını 1 yıllığına yasaklamış olması sonucu, Türkiye'nin Rusya Federasyonu’na (ve Rusya’nın gümrük birliği içerisinde olduğu Kazakistan ve Belarus’a) süt ürünleri ihracatı olanağı ortaya çıktı. Bu kapsamda Rusya’da tüketilen çedar, gouda, parmesan, rokfor ve edam gibi farklı peynir türlerinin üretiminin gerçekleştirilmesi bekleniyor.