Kimya ihracatçısı Güney Amerika ile STA istiyor

FAHRİYE KUTLAY ŞENYURT

MERSİN - Kimya sektörü için önemli pazarlar arasında yer alan Güney Amerika Bölgesi’nde Şili dışındaki hiçbir ülke ile Türkiye’nin serbest ticaret anlaşması (STA) bulunmaması bölge ihracatçısını olumsuz etkiliyor. Türkiye ile Güney Amerika ülkeleri arasında yapılacak STA’ların bu bölgeye ihracatın artırılmasında önemli katkı sağlayacağını kaydeden Akdeniz Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (AKMİB) Başkanı Ali Uğur Ateş (üstte), bu sayede 2023 hedeflerinin daha rahat yakalanabileceğine dikkat çekti. 

Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile olan özel Gümrük Birliği anlaşması nedeniyle AB’nin STA yaptığı ülkelerle de aynı şekilde anlaşma yapmak durumunda olduğunu anlatan Ateş, “Bazı üçüncü ülkeler, Türkiye ile aralarında böyle bir yükümlülük olmaması nedeniyle Türkiye ile ayrı bir STA yapmıyor. Bu da söz konusu üçüncü ülkelerle ticaretimizde Türkiye açısından dezavantaj oluşturuyor. Örneğin Türkiye’ye ithal edilen Meksika menşeli ürünler AB üzerinden sıfır vergi ile ülkemize girebilirken Türkiye’den Meksika’ya ihraç edilen ürünler vergiye tabi tutuluyor” şeklinde konuştu. Bu durumda özellikle sektörün önde gelen pazarı Güney Amerika ile ticaretin yeterli seviyelere ulaşamadığını vurgulayan Ateş, ticaret hacminin yetersizliği sonucu Mersin’den Güney Amerika’ya direkt servis veren gemi acentesinin de bulunmadığını anlattı. İhraç konusu ürünlerin çoğunlukla önce Antwerp ya da Rotterdam limanlarına aktarıldığını, ardından Güney Amerika’ya sevk edildiğini ifade eden Ateş, bu durumun da hem teslim süresini 40-45 günlere kadar uzattığını hem de navlun fiyatlarını artırarak ihracatçılar için dezavantaj oluşturduğunu söyledi. 

Dev yatırım için teşvik şart 

Sektörün diğer sorunlarına da değinen Ali Uğur Ateş, özellikle yetersiz sermaye üzerinde durdu. Türkiye’de kimya sektöründe geniş bir ürün skalası bulunduğunu ve 18 alt sektörün üretim yaptığını bildiren Ateş, sektörün şu anda yüzde 70 kapasiteyle çalıştığını açıkladı. Kimya sektörünün üretim kapasitesini teknolojiyle artırabileceğine dikkat çeken Ateş, yeni yatırımlara ihtiyaç duyulduğunu belirtip, “Yeni yatırımlar da büyük sermaye gerektiriyor. Devlet teşviklerinin alınmasında bürokrasinin azaltılması ve engellerin ortadan kaldırılması, haksız rekabetin önlenmesi, kamu birimlerince denetimlerin arttırılması, katma değeri yüksek ürünlerin üretimine yönelik Ar-Ge çalışmalarının teşvik edilmesi gerekmektedir” dedi. Gümrüklerde de zaman zaman bilgisayar sistemlerinde sıkıntılar yaşandığına ve işlemlerin aksadığına değinen Ateş, bu durumun gereksiz zaman kaybına ve ihracatın aksamasına yol açtığını söyledi. Ateş, ayrıca gümrük mesai ücretleri ile YGM hizmet maliyetlerinin yüksekliğinden de şikayetçi oldu. 

Yeni pazarlar bulunmalı 

Kimya sektörünün ihracat rakamlarını arttırmak için alternatif pazar bulma çalışmalarına hız vermesi gerektiğini kaydeden Ateş, bakanlık, ticaret odaları, ihracatçı birlikleri ve firmaların bir araya gelerek dış pazar araştırmalarını işbirliği ile gerçekleştirmeleri gerektiğini anlattı. Yurtdışı fuarlara uzman personel ile katılımın sağlanması ve müşteri ziyaretlerinin düzenli olarak yapılması gerektiğini de vurgulayan Ateş, şunları söyledi: “İhraç ülkesindeki yerli üreticinin, anti damping ve diğer teknik engeller yolu ile koruma altında olmasından dolayı o ülkeye satışın gerçekleşmemesi sorununu ortadan kaldırmak için hükümetler arasında görüşmeler yapılmalı.” 

Sektörde rekabet gücünün artırılması için lojistik maliyetlerin azaltılması gerektiğini anlatan Ateş, "Alternatif dağıtım kanalları aktif olarak kullanılmalı. Taşımacılıkta raylı sistem ağının geliştirilerek arttırılması, deniz nakliyesinde navlun desteği sağlanması gerek” dedi. 

Hammadde ve enerji fiyatı yüksek 

Ateş, sektörün bir diğer sorununun hammadde ve enerji fiyatları olduğunu anlattı. “Yüksek fiyatlı ürün ile rekabetçi piyasada tutunmak zor” diyen Ateş, “Hükümet nezdinde ilgili birimlerin özellikle enerji fiyatlarının düşürülmesi için gerekli çalışmaları yapması gerek” dedi. Çevre ülkelerle yaşanan ekonomik ve politik sıkıntıların da ihracatçıları olumsuz etkilediğini bildiren Ateş, vakit kaybedilmeden çevre ülkelerle iyi ilişkiler kurulması gerektiğini söyledi. 

Son başvuru 10 Ekim’de 

Birlik çalışmaları hakkında da bilgi veren Ali Uğur Ateş, geçen yıl haziran ayında Silifke’de Ekonomi Bakanlığı yetkilileri ve firma temsilcilerinin katılımıyla AKMİB 1. Sektör Çalıştay’ı düzenleyerek sektörün sorunlarını tespit edip çözüm önerileri geliştirdiklerini anlattı. Sorunların çözümü için zaman zaman bir araya geldiklerini bildiren Ateş, Adana, Hatay, Kayseri, Mersin’de sorunları değerlendirme toplantıları düzenlediklerini söyledi. Ateş, Ar-Ge'ye büyük önem verdiklerini ve bu noktadan hareketle İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) işbirliği ile kimyevi maddeler ve mamulleri Ar-Ge Proje Pazarı düzenlediklerini anımsattı. Etkinlikte geçen yıl birbirinden ilginç 150 projenin sergilendiğini kaydeden Ateş, akademisyen, sanayici, girişimci, öğrenci olmak üzere 4 farklı kategoride 12 projenin ödül aldığını açıkladı. 4. Ar-Ge Proje Pazarı için son başvuru tarihinin 10 Ekim olduğunu kaydeden Ateş, "Etkinlik ise 1 Kasım 2014’te İstanbul Haliç Kongre Merkezi`nde olacak” dedi. 

13 milli katılımlı fuar 

AKMİB ve İKMİB işbirliği ile geçen yıl 13 milli katılım fuar organizasyonu düzenlediklerini açıklayan Ateş, bu yıl da mart ayında Dubai’de Duphat-Uluslararası İlaç ve Teknoloji Fuarı’na, haziranda Moskova'da Rosupack- Ambalaj Endüstrisi Fuarı’na, temmuzda ise LasVegas’da Cosmoprof North America-Kozmetik Fuarı'na AKMİB organizatörlüğünde milli katılım organizasyonu düzenlediklerini söyledi. Uğur, ayrıca, 16-18 Kasım 2014'te Chicago’da gıda ve gıda dışı sektörlerine yönelik “PLMA’s 2014 PrivateLabelTrade Show” Fuarı’nın Türkiye milli katılım organizasyonun ise bu yıl ilk kez AKMİB tarafından gerçekleştirileceğini açıkladı. 

18 alt sektör çalışıyor 

Mevcut durumda 834 aktif üyeye sahip olan AKMİB, çalışmalarını 1993’ten bu yana sürdürüyor. Birlik bünyesinde mineral yakıtlar, mineral yağlar ve ürünleri, plastikler ve mamuller, anorgnik kiyasallar, boya, vernik, mürekkep ve müstahzarları, organik kimyasallar, sabun ve yıkama müstahzarları, eczacılık ürünleri, kauçuk, kauçuk eşya, muhtelif kimyasal maddeler, gübre, yapıştırıcılar, tutkallar ve enzimler, uçucu yağlar ve kozmetikler, plastik maddeden mobilyalar, barut, patlayıcı maddeler ve türevleri, fotoğrafçılık ve sinemacılıkta kullanılan kimyasallar, tıbbi alet ve cihazlar, gliserin, bitkisel mamuller ve yağlı maddeler ile işlenmiş amyant ve karışımları olmak üzere 18 alt sektör bulunmakta.

TÜRKİYE'NİN KİMYA İHRACATINDA EN ÖNEMLİ PAZARI IRAK 

ORGANİK VE ANORGANİK KİMYASALLAR: Organik kimyasallar sektörünün en önemli ihracat pazarları İtalya, İspanya, Birleşik Devletler, Yunanistan ve Çin Halk Cumhuriyeti’dir. Anorganik kimyasallar alt sektörününse en fazla ihracat yaptığı ilk 5 ülke Çin Halk Cumhuriyeti, İtalya, İspanya, Birleşik Devletler ve Mısır’dır. Organik ve anorganik kimyasal ihracatı geçen yıl 2,4 milyar dolar olarak hedefl enmesine karşın 1 milyar 768 milyon dolarlık ihracat rakamına ulaşılabildi. Alt sektörler bazında 3. büyük konumundaki sektör, önceki yıllarda istikrarlı büyümesini sürdürmesine karşın 2013’te 2012’ye kıyasla ihracatını yüzde 9,5 azalttı. Organik ve anorganik kimyasallarda 2014 ihracat hedefi ise 1,9 milyar dolar. Organik kimyasallarda en büyük rakip ABD, anorganik kimyasallarda ise Çin rakip olarak sektörün karşısına çıkıyor. 

MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE MAMULLER: 
Bu sektörde en fazla ihracat Mısır’a yapılmakta. Mısır’ı sırasıyla Birleşik Arap Emirlikleri, Malta, Yunanistan ile KKTC takip ediyor. Önceki yıllarda sektörde petrol fi yatlarında yaşanan yükselişlerle birlikte 2011 ve 2012’de dikkat çekici ihracat artışları görülmesine karşın 2013’te petrol fi yatlarındaki düşüşle Mısır, Suriye gibi ülkelerdeki problemler bu alandaki ihracatı ciddi ölçüde düşürdü. 2013 yılı sektör ihracatı 6 milyar 812 milyon dolar olarak hedefl enmesine karşın ihracat rakamı 5,2 milyar dolarda kaldı. 2012’ye kıyasla sektör ihracatında yüzde 14,6’lık kayıp yaşandığı görülüyor. Bu rakamla kimya ihracatında ilk sıradaki yerini plastik mamuller sektörüne bırakıyor. Sektörde bu yılın ihracat hedefi ise 5,6 milyar dolar. Sektördeki en büyük rakipse Suudi Arabistan. 

BOYA VE HAMMADDELERİ: 
Bu alt sektörde en fazla ihracat yapılan ülkeler Irak, İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Azerbaycan-Nahçivan ve Gürcistan olarak sıralanabilir. Bu sektörde de ihracat düşüşü yaşanmıştır. 2013 yılı sektör ihracatı 849 milyon dolar olarak hedefl enmesine karşın 768 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş ve 2012’de yüzde 8,3 artış yaşanmıştır. Bu ihracat rakamı ile kimya ihracatında 6. sırada yer alan alt sektör, önceki yıllarda ise inişli çıkışlı da olsa büyüme seyrini korumuştur. Bu yıl ise 864 milyon dolarlık ihracat hedefl enmektedir. Bu sektörde dünyanın en büyük ihracatçısı Almanya’dır. 

SABUN, DETERJAN, KOZMETİK: 
Sabun ve deterjanda en çok Irak’a ihracat gerçekleştirilirken bu ülkeyi Rusya Federasyonu, Azerbaycan-Nahçivan, İsrail ile Gürcistan takip etmektedir. Kozmetikte ise en ihracat yapılan ülke yine Irak olmasına karşın ardından İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Libya ve Birleşik Arap Emirlikleri gelir. İhracat hedefl erinin üzerine çıkıldığı bu sektörde 2013’te 1 milyar 469 milyon dolarlık ihracat hedefl enmesine karşın 1 milyar 637 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu sayede 2012’ye kıyasla sektörde yüzde 9,4’lük ihracat artışı yaşanmasıyla kimya ihracatında 4. sırada yer almaktadır. Bu alanda önceki yıllarda da ihracat artışları yaşanmıştır. Bu yıl 1,7 milyar dolarlık ihracat hedefl enmektedir. Sabun sektördeki en büyük rakip Almanya’yken, kozmetik sektöründe ihracatta Fransa öne çıkmaktadır. 

PLASTİK, KAUÇUK VE MAMULLERİ: 
Plastikte en önemli ihracat ülkesi olma özelliğini yine Irak koruyor. Ardından Almanya, Rusya Federasyonu, Azerbaycan- Nahçivan ve Birleşik Arap Emirlikleri geliyor. Kauçuk ve mamullerinde ise Almanya ilk sırada yer alıyor. Birleşik Devletler, Bulgaristan, İtalya, Fransa da en çok ihracat yapılan ülkeler arasında. Hedefl erin gerisinde kalınmasına karşın önceki yıla oranla değerde yüzde 11,7’lik artış yaşanan bu sektör kimya ihracatında 2. sırada yer almaktadır. 2013’te 7 milyar 913 milyon dolar olarak hedefl enen ihracat 6,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 7,3 milyar dolarlık ihracat ise bu yıl ki hedef olarak gösterilmektedir. Bu alandaki en büyük rakip ülke Çin’dir. 

ECZACILIK ÜRÜNLERİ: 
En çok eczacılık ürünü gönderilen ülke ise İran İslam Cumhuriyeti, sonrasında Irak, Almanya, İsviçre ile Güney Kore Cumhuriyeti geliyor. İhracatta artış yaşanan bir diğer sektör. 2013 sektör ihracatı 805 milyon dolar olarak hedefl enmiş ve 775 milyon dolar olarak gerçekleşmesine karşın 2012’ye kıyasla değerde yüzde 13,8’lik artışla kimya ihracatında 5. sırada yer almaktadır. Sektörde önceki yıllarda da ihracat artışları yaşanmıştır. 2014 yılı ihracat hedefi ise 895 milyon dolardır. En büyük rakip ülke ise Almanya’dır.

Yönetimde kimler var?
»Ali Uğur Ateş - Yönetim Kurulu Başkanı 
»Hasan Tan - Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı »M.Murat Direkçi - Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı »Selma Akyol - Muhasip Üye 
»Toker Özcan - Üye 
»Yalçın Orhan - Üye 
»Orhan Koç - Üye 
»Zühtü Doğrul - Üye 
»Kazım Güven - Üye 
»Abdülkadir İdiş - Üye 
»Yasemin Taş - Üye