KHK'lar neler getirdi?

Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz'daki darbe girişiminin ardından Milli Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde toplanmış, ardından yine Erdoğan'ın başkanlığındaki Bakanlar Kurulu toplantısına geçilmişti. Toplantıların ardından açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakanlar Kurulu kararıyla 3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmesinin uygun görüldüğünü açıklamıştı.

Bu kapsamda bugüne kadar, darbe teşebbüsü ve terörle mücadele çerçevesinde alınması gereken tedbirlere ilişkin usul ve esasların belirlenmesine yönelik üç kanun hükmünde kararname Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanun hükmünde kararnamelerin ilki 23 Temmuz'daki Resmi Gazete'de yer aldı. 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname ile ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında, darbe teşebbüsü ve terörle mücadele çerçevesinde alınması zaruri olan tedbirler ile bunlara ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Kanun hükmünde kararnameyle, milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fetullahçı Terör Örgütü'ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen 35 sağlık kurum ve kuruluşu, bin 43 özel öğretim kurum ve kuruluşuyla özel öğrenci yurdu ve pansiyonu, bin 229 vakıf ve dernek, 19 sendika, federasyon ve konfederasyon ile 15 vakıf yükseköğretim kurumu kapatıldı.

İkinci kararname 27 Temmuz'da yayımlandı

Olağanüstü hal kapsamındaki ikinci kanun hükmünde kararname Resmi Gazete'nin 27 Temmuz'daki mükerrer sayısında yayımlandı. 668 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında darbe teşebbüsü ve terörle mücadele çerçevesinde alınması gereken tedbirlere ilişkin usul ve esasların belirlenmesi ve bazı kurum ve kuruluşlara ilişkin düzenleme yapılması amaçlandı.

Kararnameyle Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlandı. Buna göre, İçişleri Bakanının kararıyla bir il veya ilçenin tamamı, polis ya da jandarma görev ve sorumluluk alanı olarak belirlenecek. Lüzum görüldüğü hallerde İçişleri Bakanı tarafından, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı arasında her kademedeki personel geçici olarak görevlendirilebilecek. İçişleri Bakanı bu yetkisini il valilerine devredebilecek.

Sahil Güvenlik Komutanı da amiraller arasından atanacak. Rütbelerindeki bekleme süresi dolması ya da kadrosuzluk nedenleri ile emekliliğe sevk edilme durumunda olan ancak hizmetlerine ihtiyaç duyulan albaylar 60 yaşına, amiraller ise 65 yaşına kadar İçişleri Bakanının onayıyla görevde kalabilecek. Sahil güvenlik bölge komutanları hakkında mülki görevleri açısından konuşlu bulundukları yerin valisi tarafından her yıl sonunda, görevleri ile ilgili olarak değerlendirme raporu düzenlenecek.

YAŞ

Kanun hükmünde kararname kapsamında yapılan değişikliklerin arasında Yüksek Askeri Şura'nın yapısı da bulundu. Düzenlemeyle Yüksek Askeri Şura üyeleri, Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı ve Milli Savunma Bakanı ile kuvvet komutanları olarak yeniden belirlendi. Jandarma Genel Komutanı, Donanma Komutanı ve ordu komutanlarıyla orgeneral ve oramirallerin Yüksek Askeri Şura üyeliğine son verildi. Şuranın sekretarya hizmetleri de Genelkurmay Başkanlığından alınarak Milli Savunma Bakanlığına devredildi.

Kurmaylık eğitimi

Düzenlemeyle kara, deniz ve hava harp okullarıyla astsubay meslek yüksek okulları kapatılmayarak, Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde kurulacak Milli Savunma Üniversitesine bağlandı. Harp akademileri, askeri liseler ve astsubay hazırlama okulları ise kapatıldı. Harp akademilerinde verilen kurmaylık eğitiminin bundan sonra Milli Savunma Üniversitesi bünyesinde kurulacak enstitülerde verilmesi kararlaştırıldı. Mevcut askeri okul öğrencileri ise durumlarına uygun okullara nakledilecek.

Harp okulları, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, jandarma dahil astsubay meslek yüksek okulları, askeri liseler ve astsubay hazırlama okullarında öğrenime devam eden öğrenciler, giriş sınavlarının yapıldığı tarihte aldıkları puanlar dikkate alınarak Yüksek Öğretim Kurulu ve Milli Eğitim Bakanlığınca durumlarına uygun fakülte, yüksek okul, meslek yüksek okulu ve liselere nakledilecek.

Söz konusu askeri okullardan 30 Ağustos tarihi itibarıyla mezun olacak askeri öğrencilerin subay ve astsubaylığa ataması yapılmayacak. Bunlara, üniversite sınavının yapıldığı tarihte aldıkları puanlar dikkate alınarak Yüksek Öğretim Kurulunca belirlenecek fakülte ve yüksekokullarca diploma verilecek. Bu öğrencilerden, okudukları süreye ilişkin herhangi bir tazminat alınmayacak.

Tazminat alınmayacak

Yeni düzenleme kapsamında askeri okullardan her ne sebeple olursa olsun ayrılan öğrencilerden alınan tazminattan vazgeçildi. Bu kapsamda, kanun hükmünde kararnamenin yayınlandığı tarihten önce herhangi bir nedenle askeri okullardan ayrılan veya çıkarılan öğrencilere tahakkuk ettirilen tazminatlar kendilerinden tahsil edilmeyecek, başlatılan tahsilat işlemleri durdurulacak.

Milli Savunma Üniversitesi

669 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ise Resmi Gazete'nin 31 Ağustos tarihli sayısında yayımlandı. Kanun hükmünde kararnameyle bünyesinde mevcut kara, deniz ve hava harp Okulları, astsubay meslek yüksekokulları ile kurmay subay yetiştirmek ve lisansüstü eğitim vermek amacıyla kurulacak enstitülerden oluşan Milli Savunma Üniversitesi kuruldu.

Üniversite Milli Savunma Bakanlığına bağlı olacak ve rektörü, Milli Savunma Bakanının önerisi, Başbakanın uygun bulacağı üç aday arasından Sayın Cumhurbaşkanınca seçilecek. Kara, deniz ve hava harp okullarıyla astsubay meslek yüksek okulları kendi özel kanunlarına göre, üniversite rektörlüğüne bağlı olarak faaliyet gösterecek. Bu okullara öğrenci alımı dahil, tüm askeri öğrenci işlemleri Milli Savunma Bakanlığınca yapılacak.

TSK sağlık hizmet birimleri 

Düzenlemede ayırt edilmeksizin bütün lise ve dengi okulların mezunlarının askeri okullara girebilmesinin de önü açıldı. Ayrıca GATA Eğitim Hastanesi, askeri hastaneler ve TSK sağlık hizmet birimleri Sağlık Bakanlığına devredildi. GATA'ya bağlı Tıp Fakültesi ile yüksekokul ve meslek yüksekokulları Sağlık Bilimleri Üniversitesine devredildi. Devredilen sağlık kuruluşlarında askeri personel, erbaş ve erler ile şehit yakınları ve gazilere sağlık hizmeti sunumunda öncelik tanınacak.

Askeri fabrika ve tersaneler, kuvvet komutanlıkları da Genelkurmay Başkanlığı teşkilatlarından çıkartılarak Milli Savunma Bakanlığına bağlandı. Kara, deniz ve hava kuvvetleri Komutanlıkları ise doğrudan Milli Savunma Bakanına bağlandı.

Askeri yargı

Askeri hakimlerin alımı, mesleğe kabulü, disiplin ve özlük işlemleri ile emeklilik işlemleri kuvvet komutanlıklarından alındı. Bu işlemler Milli Savunma Bakanlığına verildi. Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde, kurmay subay üyelerin yanında albaylıkta birinci yılını doldurmuş diğer sınıf subaylarının da görevlendirilmesine imkan tanındı.

Düzenlemeyle Genelkurmay Başkanının Görev ve Yetkilerine Ait Kanun ile Milli Savunma Bakanlığı Teşkilat Kanununda da değişiklik yapıldı. Böylelikle kuvvet komutanlıkları, diğer kanunlarla Genelkurmay Başkanlığına verilen görev ve yetkiler saklı kalmak koşuluyla Milli Savunma Bakanına bağlandı. Genelkurmay Başkanının silahlı kuvvetlerin komutanı olduğu bir kez daha vurgulandı. Kuvvet komutanlıklarının, silahlı kuvvetlerin savaşa hazırlanması ile istihbarat, harekat ve lojistik hizmetleri yönünden Genelkurmay Başkanlığına bağlılığı devam etti.

Cumhurbaşkanı ile başbakanın gerekli gördüklerinde, kuvvet komutanları ile bağlılarından bilgi alabileceği ve bunlara emir verebileceği konusunda özel düzenleme yapıldı. Bu kapsamda verecekleri emirler, herhangi bir makamdan onay alınmaksızın yerine getirilecek.

Yeniden muayene hakkı

Düzenlemeyle başta pilotlar olmak üzere, FETÖ'ye mensup doktorların verdiği sağlık raporlarıyla sınıf veya statü değişikliğine tabi tutularak mağdur edilen TSK mensuplarına, Milli Savunma ve Sağlık Bakanlıklarınca oluşturulacak sağlık komisyonlarında yeniden muayene hakkı tanındı. Bunun için bir yıl içinde başvuru yapılması gerekiyor.

Subay ve astsubayları atama yetkisi ise kuvvet komutanlıklardan alınarak, komutanlıkların teklifi üzerine Milli Savunma Bakanının onayına tabi kılındı. Türk Silahlı Kuvvetlerine personel temini işlemleri de Milli Savunma Bakanlığının görevleri arasına alındı.

TSK'dan ihraçlar

Resmi Gazete'de yayımlanan kanun hükmünde kararnamelerde Türk Silahlı Kuvvetlerinden ihraç edilen personelin isimleri de yer aldı.

Buna göre, 27 Temmuz'daki kararnameyle milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen FETÖ'ye aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olan Kara Kuvvetleri Komutanlığında 87 general, 726 subay, 256 astsubay; Deniz Kuvvetleri Komutanlığında 32 amiral, 59 subay, 63 astsubay; Hava Kuvvetleri Komutanlığında 30 general, 314 subay, 117 astsubay olmak üzere toplam bin 684 asker, TSK'dan çıkarıldı. Bunların arasında, eski Hava Kuvvetleri Komutanı Akın Öztürk, 2. Ordu Komutanı Adem Huduti de yer aldı.

669 sayılı kanun hükmünde kararnameyle de Türk Silahlı Kuvvetlerinde milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fetullahçı Terör Örgütü'ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı bulunan 1389 askeri personel Türk Silahlı Kuvvetlerinden ihraç edildi. İhraç edilenlerin arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başyaveri Albay Ali Yazıcı, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Akar'ın emir subayı Yarbay Levent Türkkan ile başdanışmanı Albay Orhan Yıkılkan, eski özel kalem müdürü Albay Ramazan Gözel ile Milli Savunma Bakanı Işık'ın özel kalem müdürü Albay Tevfik Gök de bulundu.

Yeni kararnameler

Bakanlar Kurulu önceki gün Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde toplanmış, toplantıda iki yeni kanun hükmünde kararname de gündeme gelişmişti.

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, bununla ilgili yaptığı açıklamada, toplantıda 670 ve 671 sayılı iki kanun hükümünde kararnamenin gündeme geldiğini belirtmişti. Kurtulmuş, söz konusu kanun hükmünde kararnamelere ilişkin, şu ifadeleri kullanmıştı:

"670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, öncelikli olarak bazı bakanlıklarımız ve kurumlarımızdan gelen, kamu personeli olma vasfını yitirmesi gereken yani FETÖ'cü olduğu tespit edilen kişilerle ilgili düzenlemedir. Dışişleri, Sahil Güvenlik, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türk Silahlı Kuvvetleri başta olmak üzere çeşitli kurumlardan gelen liste, kanun hükmünde kararnameyle yürürlüğe girerek yayımlanacaktır. Bu listede ismi geçen FETÖ mensupları, devlet memuru olma vasfını kaybedecek."

670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile FETÖ ile irtibatlı, iltisaklı olduğu için kapatılan kurum ve kuruluşların hakları, alacakları, yükümlülükleri ve taşınmazlıklarının ne olacağının Maliye Bakanlığının uhdesine bırakılacağına işaret eden Kurtulmuş, 2010 KPSS'de soruları çaldıkları ve bu şekilde devlet memuriyetine girdikleri tespit edilenler, devlet memuriyetinden ihraç edileceğini açıklamıştı.

TİB kapatılacak

Kurtulmuş, 671 sayılı kanun hükmünde kararnamede Türk Silahlı Kuvvetlerinin pilot açığının kapatılmasıyla ilgili düzenlemelerin yer alacağını belirtmişti.

Ayrıca TİB'in kapatılması ve bütün yetkileri, sorumlulukları, personeli ve teknik bütün imkanlarıyla BTK'ya devredilmesinin de bu kanun hükmünde kararnamede olacağını vurgulayan Kurtulmuş, özel harekat polisinin istihdamıyla ilgili yeni düzenlemeleri bulunacağını kaydetmişti.