Kayseri, geleceği yenilikçilikte arıyor

Gülsüm ERDEM

KAYSERİ - 'Anadolu Kaplanı' denince Türkiye'de ilk akla gelen kentlerden biri olan Kayseri'de sanayici şimdiye kadar sürdürdüğü geleneksel üretiminin gücünü yenilikçiliğe taşımanın zamanının geldiğini vurguluyor. Şimdiye kadar üretim yaptığı alanlarda sesini duyuran, 'Kayserili zekası' ile pazarlamada önemli başarılar elde eden kentin, inovasyona yönelmesi gerektiğinin altı çiziliyor.

Kayseri sanayicisi, artık kendileri için sektörlerini yenilecek ya da yeni sektörler yaratacak alanlarda Ar-Ge çalışmalarının yoğunlaşmasını istiyor. Kısacası Kayserili sanayici değişen dünyaya ayak uydurabilmek için özeleştiri yapıyor. Kentteki sanayi çevreleri yüksek teknolojili ve katma değerli sektörlere, faktör verimliliği artışına yönelinmesi gerektiği kanaatinde.

DÜNYA Gazetesi ile IBM Türk'ün ortaklaşa düzenlediği "Lider Kentlerle Buluşmalar" toplantısı Kayseri'de iş dünyasının önde gelen temsilcilerini bir araya getirdi. Geleceğe ilişkin stratejileri ortaya çıkarırken kent odaklı çözümler oluşturmak ve bunu ortak akıl geliştirerek yapmak amacıyla düzenlenen toplantılarının dördüncüsü İzmir, Bursa ve Adana'dan sonra Kayseri'de yapıldı. Kayseri HiltonSa Hotel'de düzenlenen toplantıda Kayseri'nin bugünü masaya yatırılırken, yarınıyla ilgili beklentiler ve hedefler de irdelendi. Toplantıyı DÜNYA Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hakan Güldağ yönetti.

Teknoloji, oyunun kurallarını değiştiriyor

MURAT TOZAN IBM Türk Genel Sektör Bölüm Müdür

IBM'in dünyada 100. yılını, Türkiye'de ise bu yıl 73. yılını geride bıraktığını anımsatan IBM Türk Genel Sektör Bölüm Müdürü Murat Tozan, IBM'in bu süreçte ayakta kalabilmek için değişimler içerisinden geçmek durumunda kaldığını söyledi. Tozan, "IBM'in şirket olarak kendisini var ettiği temel tüm bu değişime karşı iş dünyasını hazırlıya bilecek gerekli çözümleri daha önce mekanik olarak başlayan, son zamanlarda ise elektroniğe yönelen alt yapıyla hazır hale getirebilmek. Her sektörde örneği olan ve bundan sonrada karşılaştığımız örneklerde uygulayabileceğimiz bir model olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu. Tozan, genellikle IBM'in bir donanım şirketi olarak bilindiğini söyleyerek, "Evet dünyadaki ikinci büyük yazılım şirketiyiz. Ama IBM'in gelirinin yarısından fazlasını hizmetler oluşturuyor. Marka değeri olarak da dünyada ikinci ve en büyük hizmetler şirketi olarak var oluyor. 170 ülkede 400 bin çalışanıyla 100 milyar dolar civarında ciro yapan bir şirketiz. Kurumsal yazılım alanında da birinciyiz" diye konuştu. Türkiye'deki istihdam rakamlarının bin 200'ü aştığını belirten Tozan, "Yapı değişiyor. Biz de bütün çözümlerimizi ve paydaşlarımızla birlikte çözüm üretimimizi şehirlere kaydırıyoruz. 2050'de ön görülen dünya nüfusunun yüzde 50'sinden fazlasının şehirlerde yaşayacağı ve bir nevi artık şehir devletler, şehir ekonomileri tarzında bir rekabet olacak. Teknoloji oyunun kurallarını değiştiriyor" ifadelerini kullandı.

Markalaşmaya ihtiyacımız var

YUSUF ÖZKAN Kayseri Plastikçiler Derneği Başkanı

Günümüzde değişim o kadar hızlı ki firmalar gibi şehirlerin ve ülkelerin de bu değişime entegre olması gerekiyor. Artık sınırlar kalktı, farklı bir dünyada yaşıyoruz. Buna ayak uydurmamız lazım. Günün şartlarında iş birliği ve güç birliğine ihtiyacımız var. Bu birlikteliği sağlayabilirsek ve her sektör kendi arasında projelere girerse bunun çok daha iyi olacağını düşünüyorum. Tabi bunu da tetikleyecek şey kurumsallaşma. Bizim markalaşmaya ihtiyacımız var.

Avrupa'daki şehirlerle yarışmamız lazım

HALİT ÖZKAYA İncesu OSB Yönetim Kurulu Başkanı

Kayseri'yi diğer illerle mukayese ettiğimizde iyi durumdayız. Ama bizim artık bu alışkanlığın dışına çıkmamız lazım. Bizim Kayseri'yi Avrupa'daki benzer şehirlerle üretim ve tüketim alışkanlıklarımızı karşılaştırmamız lazım. Biz çalışıyoruz, övünüyoruz ama biraz az üretiyoruz gibime geliyor. Bunu sadece Kayseri için söylemiyorum. Türkiye için tespitim budur. Kayseri'de biz mühendisliği ön plana çıkaramadık. Hala irili ufaklı birçok firma aynı şeylere yatırım yapıyor. Bu da esasında bir sermaye erozyonuna sebep oluyor. Bir fizibilite yapılamadan yatıma geçiliyor. Burada bizim ciddi bir kaybımız var. Üniversiteleşmede geç kaldık. OSB'ler geliştikçe, teknoloji geliştikçe mühendis ihtiyacımız artıyor. Yetişen uzman sayısı az. Kayseri olarak genel manada çok kötü durumda değiliz. Ama çıtayı yukarı taşıyacaksak eğitime yatırım yapmalıyız, insana yatım yapmalıyız. Mühendisliği öne çıkarmak zorundayız.

Kayseri'de madencilik önemli bir sektör

MÜRSEL YÜKSEL KAYSO Madencilik, Taşocakçılığı Sanayi Meslek Komite Üyesi

Kayseri'de madencilikte önemli bir sektör. Örneğin benim çalıştığım firma 61 yıllık. Özellikle demir cevheri ve krom üretiminin Türkiye'nin neredeyse yüzde 35-40'nı Kayseri sağlamakta. Katma değeri yüksek bir sektör. Artık teknoloji ağırlıklı çalışıyoruz. Yaklaşık toplamda 4 bin çalışan var. Sektörümüz öksüz sahiplenilmeyen bir sektör. Teşvik alamıyoruz. Bürokrasiden çok rahatsız olan bir sektör. Karışmayan bürokrat yok. Aklınıza gelecek her dairede işiniz var.

Kümelenmeyi sağlayacak firma yok

ZUHAL GÖZÜKÜÇÜK KAYSO Makine Sanayi Meslek Komite Üyesi

Katma değeri yüksek ürünlerin Kayseri'de üretilmediğini görüyoruz. En büyük şikâyetimiz bu. Heyecanımızı Kayserili zekamızı bu alana kaydırmamız gerekiyor. Markalaşma, Ar-Ge çalışmaları ve katma değeri yüksek ürünlerin Kayseri'de üretilmemesi nedeniyle sıkıntımız var. Kayseli firmalardan bazıları fason çalışıyor. Öte yandan firmaların bir birini kopyalaması başka bir büyük sorunumuz. Ben makineciyim ama benim yanımda kümelenmeyi sağlayacak ikinci firmayı bulmakta zorlanıyorum. İşi buluyoruz ama kapasitemizi üzerinde olacak işleri yaptıracak ikinci bir firma bulamıyoruz.Bununla birlikte çalışacak eleman bulamıyorum. Kayseri dışarıdan çok güzel ama içine girdiğinizde sıkıntılar var. Pazara göre ürün geliştirmemiz gerekiyor.

Üç ismin kaymağını yiyoruz

ŞAFAK ÇİVİCİ Kayseri Ticaret Odası Meclis Üyesi

Kayseri konuşuluyor ama Kayseri belli bir şeyi ile konuşulmuyor. Büyüyor gelişiyor diye konuşuluyor. Rakamlar gösteriyor ki çok da öyle değil. Kayseri'ye mobilya şehri diyoruz. Ama birkaç büyük firmanın ihracatı dışında durumumuz içler açısı. Kayseri üç isimden dolayı anılıyor. Cumhurbaşkanımız, Hisarciklıoğlu ve Boydak ailesi… Kayseri bunun kaymağını yiyor. Herkes el ele deniliyor. Özeleştiri yapalım. Biz ne kadar birlikteyiz. Şehri sanayicinin de sahiplenmesi gerekir. Mobilya şehri denilen Kayseri'de ekim ayında mobilya fuarı var. Kamu ve özel sektör olarak ne kadar destek oluyoruz? Erciyes Dağı diyoruz. Ama orada kim çalışacak. Sanayi üniversite işbirliğini hep konuşuyoruz ama hizmet sektörünü de çok ciddi ele almamız gerekiyor.

Teknolojiye gereken önem verilmiyor

HASAN ÜNAL Hes Kablo Bilgi Teknolojileri ve Reklam Müdürü

Üniversite öğrencileri kendilerini gelişen teknolojiyle geliştirmiyor. Üniversiteden mezun olur olmaz devlet dairesinde çalışma hayali kuruyor. Mezun olan bir üniversiteli bir firmanın beklentilerini karşılaya bilecek donanıma sahip değil. Sistem tamamen değişti. Hizmeti sunacak personel kendini geliştiremiyor, işveren çalışanın meslek içi eğitimine önem vermiyor. Bilişim alt yapılarının yüksek maliyetinden ve hemen dönüşü olmadığı için yatımları geri plana atıyorlar. Ne zaman buna eğilecekler o zaman sıçrama olacak. Burada üniversiteye görev düşüyor. Mesleki eğitimin yanında bir ideal de vermeleri gerekiyor. Sıkıntımız teknolojiye gereken önemin verilmemesi.

Yumurtacılıkta sorun teşvik

BEHİÇ SALT KAYTAŞ AŞ Genel Müdürü

Biz yumurta setöründeyiz. Kayseri'de yumurta sektörü dağınık bir şekilde. Bizim şirket olarak 65 ortağımız var. Her birinin ayrı ayrı üretim yeri var. Sektörün en büyük handikabı teşvik sorunu. 90 kilometre uzaklıktaki Boğazlıyan teşvik alırken onun diğer tarafı teşvik alamıyor. Prosedürlere çok takılıyoruz. Kayseri'de hayvancılıkta yapılması gereken belli yerlerde daha organize olmak. Kayseri'de bizim sektör şekillendi. Ama modernizasyona gitmemiz lazım.

Aynı üretimler tekrarlanıyor

MUZAFFER KAHRAMAN Kınaş Yapı Endüstrisi AŞ Satış Pazarlama Koordinatörü

Kayseri insanı kafa yapısı ve zihniyeti geleneksel yapıyı hala koruyor. Yeni jenerasyon geçmiş bilgilere çok sağdık kalıp yeni bir şeyler geliştiremiyor. Geliştiremediği gibi bir süre sonra babası, dedesi gibi hareket etmeye başlıyor. Bu da bir takım inisiyatifleri kullanmada önlerine engeller çıkarıyor. Yeni arkadaşlar risk almadığı için daha önce yapılmışı tekrarlıyor. Yenileşmenin içerisine giremiyoruz. Aynı üretimler tekrarlanıyor. Yurtdışında okuyan arkadaşlar yine geleneksel motiflere, uygulamaya dönülüyor. Dede ve babaları onları farklı üretimler yenilikler için yüreklendiremiyor. Kayseri'nin en büyük sıkıntısı bu.

Övünmeyi bırakıp sayılarla hareket etmeliyiz

OĞUZ MEMİŞ NETCOM Bilgisayar Genel Müdürü

Kayseri sürekli övünür. Bunun terk edilmesi gerekiyor. Sayısal değerleri önümüze koyarak hareket etmeliyiz. Tekrara sürekli giden garantici anlayışımız var. Yeni bir sektöre risk alarak girmek çok uç örnekler. Yatırımcı yenilikçi işleri sevmiyor. Böbürlenmenin yanı sıra durum analizi yapmak da önemli. İş bağlamında ortaklığı, paylaşmayı sevmiyoruz. Kayseri bilişime ciddi anlamda mesafeli duruluyor. Kayseri sanayisi Erciyes TEKNOPARK'ın da elinden tutmuyor.

Teknik elemana yatırım yapılmıyor

 DÜNDAR SELÇUK Mimar Mühendis Grubu Derneği Başkanı

Kayseri'de kurumsallaşma rakamları normalinde altında. Tespit edilmiş bin 500 firmadan bahsediliyor. Rafine olamamış bir gücümüz var. En ciddi yerel lokal sorunumuz kurumsallaşamamak. İkincisi fizibilitesi yapılamamış yatırım yapamak. Bu da yeniliğe inovasyona yatırımı kısıtlıyor. Ar-Ge'nin yeterince önemsenmeyip teknik eleman yatırımının yapılmaması da diğer bir özeleştirim. İnşaat sektöründen bahsedecek olursak inşaat sektörü nitelik kazanmış değil.

Şaban Ünlü: Hayvancılıkta teşvikler bölgesel olmalı

Kayseri'de yaşanan köyden kente göçün tarım ve hayvancılığı olumsuz yönde etkilediğini aktaran Kayseri Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Ünlü, "Hükümetin verdiği teşviklerin bölgesel olması lazım. Örneğin, Kayseri bugün hayvancılıkta Türkiye'nin merkezi. Benim işim pastırma-sucuk işi. Kayseri'den her gün 50 ton Van'a, Ağrı'ya, Erzurum'a, Kars'a et gidiyor. Oralarda et yok. Buralardan gidiyor. Eskiden hep oralardan gelirdi. Maden Kayseri hayvancılığın merkezi olmuş. Kayseri'nin hayvancılık alanında desteklenmesi gerekiyor. Kırsal kesimden göç çok tehlikeli bir durum. Bu gün yaşadığımız et ve canlı hayvandaki sorunun temelinde bu yatıyor. Tarım ve hayvancılık bitti" diye konuştu.

Mustafa Erçalık: Kayseri sanayisi inovatif ürünlere yönelmeli

Kayseri Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mustafa Erçalık, her ülkenin bir büyüme hikâyesi olduğunu Türkiye'nin bu yeni dönemdeki büyüme hikâyesinin adının "yüksek teknolojili ve katma değerli sektörlere, faktör verimliliği artışına ve yurtiçi tasarruflara dayalı büyüme" olması gerektiğini söyledi. Kayseri'nin Türkiye çapında tanınıyor olmasını, başarılı Kayserili tacir ve sanayicilerine Türkiye'nin her yerinde, özellikle de büyük kentlerde rastlanıyor olmasına bağlayan Erçalık, "Kayseri bu yönüyle büyüktür ve örnek alınacak durumdadır. Kayseri'nin lokomotif sektörleri mobilya, ev tekstili, metal eşya, elektrikli aletler, gıda ve makine sektörü.

Şu an için Kayseri'de mobilya ve ev tekstilinde kümeleşme bulunuyor. Elektrikli aletlerin rekabet gücü yüksek, metal eşya, perakendecilik ve hizmetler sektörünün önü açık. Orta vadede bu sektörler yatırım için uygun görülüyor.

Sağlık, eğitim ve turizmde yeni gelişmeler bekliyoruz. Hastane sayımız süratle artıyor. 4 üniversitemiz var. Erciyes Master Planı gerçekleştiğinde ilgili sektörler de büyüyecektir" şeklinde konuştu. "Kayseri sanayisi inovatif ürünlere yönelmelidir" diyen Erçalık, Kayserili sanayicilerin gerek Türkiye, gerekse yurtdışında yabancılarla ortaklıklar kurması istediklerini söyledi. Erçalık şunları söyledi: "Önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde Kayseri'nin bugünkü konumunu sürdüreceği kanaatindeyim. Daha büyük gelişme için Kayseri, yabancı sermayeyi çekebilmeli."

Bekir Güldüoğlu: Hizmet sektöründe de gelişmeliyiz

KAYSO ve Kayseri OSB Yönetim Kurulu Üyesi Bekir Güldüoğlu Kayseri'de en büyük sorunlarının kalifiye eleman bulamamak olduğunu söyledi. Güldüoğlu, "OSB'de bir araştırma 'kaç firmanın işçiye ihtiyacı var' diye araştırma yaptı. 150 fabrikanın işçi ihtiyacı olduğu gördük. 60 fabrikada da teknik personel alınacağını öğrendik. Vasıflı da olsa vasıfsız da olsa iş veriyoruz. Eleman seçme imkanımız kalmadı. OSB'de 850 tesis çalışıyor. Kayseri genelinde de bin 500'e yakın tesis var. Enerji tüketimimiz sürekli artıyor, bu da üretimin arttığını gösteriyor. Kayseri'de çalışan sayısı 200 binin üzerinde. İhracat sürekli artıyor.

Geçtiğimiz yıl 1 milyon 350 bin dolar rakamına ulaştı. Son dönemde gelişen sanayi kentlerine baktığımızda Kayseri listenin başlarında yer alır. Kayseri'nin Cumhuriyet döneminde devlet yatımlarıyla başlayan, 1950'li yıllarda 'kamu-özel'in oluşturduğu daha sonraları özelin oluşturduğu pek çok sanayi tesisi oluşmuş. Aynı zamanda Kayseri'de yetişen birçok sanayici Türkiye'ye yayılmış. Onlarda sağ olsun Kayseri'den ellerini çekmiyorlar, her türlü hayır yatırımını yapıyorlar. Belki dünyada bir ilktir, bütün üniversitelerimizin binalarını hayırseverler yapıyor. Kayseri tek başına değil etrafındaki şehirlerle birlikte düşünülmekte. Kayseri sanayi ve ticaret şehri. Sıkıntılı olduğumuz bir nokta hizmet sektörü. Hizmet sektöründe Kayseri'nin kendisini çok iyi geliştirmesi lazım.

DÜNYA Yazarı Bozkurt: Bilgi olmadan koordinasyon olmaz

Daha sonra söz alan Dünya Gazetesi Yazarı Dr. Rüştü Bozkurt ise Türkiye'nin 1000 yıllık fırsatla karşı karşıya olduğunu söyledi. Bozkurt, "İmparatorluk kaybede kaybede aşağılık duygusuna kapılmışız. Ama insanımızda kendini ispat etmeye dönük müthiş bir girişimcilik enerjisi var. Türkiye'nin bir numaralı gücü girişimci enerjisi. İkincisi yatıp kalkıp dua ediyorum, Türkiye'de petrol bulunmamış. Çünkü Türkiye bu yokluk içerisinde üretimi öğrenmiş. Balkan Dağları'ndan Baykal Gölü'ne kadar dünyanın en modern sanayi alt yapısı Türkiye'de. En basit Kayseri'de 150 ülkeye ihracat yapan firma var. 150 ülkeye giden dışa dönük insanımız var. Hemen yanımızda zengin bir bölge olan Avrupa'da yaşlanmış bir nüfus var. Bu yaşlanmış nüfus hem oradaki üretimi geriletiyor hem yeni üretecek yer arıyorlar, hem de bize yeni iş fırsatları yaratıyor. Kayseri'de bunların hepsi var" diye konuştu. Türkiye'nin bu fırsatları iyi değerlendirmesi gerektiğini anlatan Bozkurt, "Bunun için işe net bilgiden başlamalıyız. Bilgi teknolojilerini çok iyi almalıyız. Çünkü bilgi olmadan koordinasyon, koordinasyon olmadan odaklanma olmuyor " şeklinde konuştu.