İstihdama 'kısa çözüm' gündemde

Mehmet KAYA

ANKARA - Ulusal İstihdam Stratejisi oluşturulmasına yönelik çalışmalar sonucu hazırlanan taslak yarın sosyal taraflarla genişletilmiş Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda paylaşılacak. DÜNYA'nın edindiği bilgilere göre, kısa vadeli önlemler arasında kriz döneminde işletmelerde istihdamı koruma amaçlı olarak kullanılan Kısa Çalışma Ödeneğinin sürekli bir koruma mekanizmasına dönüştürülmesine yönelik çalışma da bulunuyor.

Orta ve uzun vadede istihdamın artırılmasına yönelik olarak hazırlanan ancak hükümet kanadından gelen açıklamalar nedeniyle, krizde yükselen işsizliğe müdahale için kısa vadeli önlemler alınacağı beklentisine yol açan Ulusal İstihdam Strateji belgesi taslağında, kısa çalışma ödemesi mekanizmasına yönelik yapısal bir değişiklik öngörüldü. Buna göre, kısa çalışma ödeneğinden yararlanılabilmesine ilişkin gerekli koşullar içine "sektörel olarak yaşanan zorluklar" da eklenecek.

Mevcut düzenlemede,  işletmelerin ödenekten yararlanılabilmesi için ya, deprem, doğal afet, salgın hastalık gibi işletmenin engelleyemeyeceği "zorunlu nedenlerle" üretimi kısması ya da genel ekonomik kriz olması gerekiyor. Sanayiciler uzun süredir kısa çalışma ödeneğinden yararlanmanın kolaylaştırılması yanında, ödenekten yararlanma hakkının sağlanacağı şartların da genişletilmesini talep ediyordu.

DÜNYA'nın edindiği bilgilere göre, işletmelerin yine dışsal neden olarak sayılabilecek ve işletme kusurundan kaynaklanmayan nedenlerle, enerji sağlayamaması ya da üretim için gerekli olan ürünlere-hammeddeye ulaşamaması durumlarında da kısa çalışma yapabilmesine olanak sağlayan taslak hazırlandı. Bunun yanında, alternatif olarak sektörel krizlerin de kısa çalışma kapsamına alınması önerisi geliştirildi. Ancak, sektörel krizin tanımlanması konusundaki güçlükler nedeniyle bürokratların bu düzenlemeye mesafeli durduğu öğrenildi. Genel ekonomik kriz tanımında olduğu gibi Hükümetin, bir sektörde kriz olduğuna yönelik kabulünün yeterli sayılmasının mümkün olduğu ancak bu durumun objektif kriterlere bağlanmamasının her kararın ardından yoğun tartışmalara neden olmasının da kaçınılmaz olduğu değerlendirilmesi yapıldı.

Amaç can simidi oluşturmak

Kısa çalışma ödemesinden yararlanılması şartlarının genişletilmesinde, sürekli kullanılabilecek bir koruma mekanizmasının yaratılmasının hedeflendiği, böylece çalışanların işsiz kalmasıyla sosyal destek yerine, işini kaybetmesinin önlenmesi yaklaşımının benimsendiği vurgulandı. Çalışırken işini kaybeden bir kişinin, işsizliğinde doğan sosyal ve ekonomik maliyetin, kısa çalışma ödeneği mekanizmasında alacağı destekten daha yüksek olduğu değerlendirildi.Sektörel yaklaşımla, istihdamın korunması odaklı olarak dolaylı da olsa işletmelerin üretimde kalmasının sağlandığı belirtildi.

Kısa vadeli düzenlemeler hızla hayata geçirilecek

Bu arada, Ulusal İstihdam Stratejisiyle birlikte hazırlanan kısa vadeli önlemlerin hızla hayata geçirileceği öğrenildi. İşsizlik sigortası primine geçici olarak getirilecek indirim, esnek çalışma modellerinin hayata geçirilmesi, genç ve kadın istihdamına ek prim desteği uygulamalarının strateji belgesi dışında değerlendirileceği öğrenildi.

Ulusal İstihdam Stratejisi hazırlanmasına yönelik olarak  sosyal tarafların da talebi üzerine yaklaşık bir yıl önce çalışma başlatılmıştı. Arama ve görüş alma toplantılarını ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı koordinasyonunda ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının katılımıyla taslak oluşturma çalışması yapılmış, bu aşamada sosyal tarafların bulunmaması eleştirilmişti. Genişletilmiş EKK toplantısında taslak ilk kez sosyal taraflarla tartışılacak.

Bu aşamadan sonra alınacak görüşlerle taslağın nihai hale getirileceği, uygulamada başarı için simgesel olarak Ekonomik Sosyal Konsey kararı haline getirilebileceği öğrenildi.