İşte elektrik faturasını düşürme rehberi

MEHMET KARA

İSTANBUL - Türkiye’de elektrik satış fiyatları belli mi? Evet, aslında belli. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen ulusal elektrik tarifeleri mevcut. Sanayi, ticarethane ve mesken tipi başta olmak üzere çeşitli abonelik türlerine göre belirlenen bu tarifeler, her üç ayda bir güncelleniyor. Peki elektriği ille de devletin belirlediği bu sabit fiyatlardan satın almak zorunda mısınız? Hayır. Çünkü belli bir miktarın üzerinde tüketim yapanlar elektriği istediği satıcıdan alabiliyor. Ve bu satıcılar devletin belirlediği tarifenin altında fiyatlardan satış yapmaya razı. Elektrik maliyetini aşağıya çekmek isteyenler ne kadar indirim alabiliyor? Bu sorunun cevabı şöyle: Alıcı ve satıcıların pazarlık gücüne bağlı.  Satıcı, devletten ne kadar daha düşük maliyetle üretim yapabiliyorsa, o ölçüde indirim verebilme imkanına sahip. Alıcı ise ne kadar yüklü bir tüketim yapıyorsa, karşısındaki satıcıyla pazarlık ederken eli o kadar güçlü oluyor. 

Siz indirimli elektrik alabilir misiniz? 

Belirli şartları taşımak kaydıyla, evet, siz de elektriğinizi daha ucuza maledebilirsiniz. Bunun için öncelikle yıllık belli bir miktarın üzerinde, 4500 kilovatsaat (kWh) ve üzerinde elektrik kullanıyor olmanız gerekiyor. Şayet 2013 yılının tamamında aylık ortalama 134 TL ve üzerinde elektrik faturası ödediyseniz, siz de bir serbest tüketicisiniz demektir. Serbest tüketiciliğin size tanımış olduğu, indirimli ya da avantajlı elektrik tüketimi imkanından yararlanabilirsiniz. 

İndirimden yararlanmak için ne yapmalısınız? 

Öncelikle toptan satış lisansına sahip bir enerji şirketiyle bağlantıya geçmeniz gerekiyor. Bu şirketler kim diye soracak olursanız, sektörde şu anda, tarifeli fiyatların altında bir fiyattan elektrik satışı yapmak üzere lisans almış 150’ye yakın firma olduğunu söylemeliyiz. Bunların aktif faaliyet yürütenlerin sayısı ise daha az. 

Firmayı EPDK’dan kontrol edin 

Aslında belli bir miktarın üzerinde elektrik tüketiyorsanız, ucuz elektrik satışı taahhüdüyle size şu ana kadar bazı firmalardan teklifl er gelmiş bile olabilir. Geldiyse veya gelirse ya da siz onlardan birine ulaşırsanız, Şirket’in lisansı olup olmadığını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan mutlaka kontrol edin. 

Borcunuz varsa indirim de yok 

Serbest tüketici statüsünü kullanarak daha ucuza elektrik kullanabilmek için sadece belli miktarın (şimdilik 4500 kWh/yıl) üzerinde elektrik tüketmiş olmanız tek başına yeterli değil. Başka bazı şartları da taşınamız gerekiyor. Bir kere geçmiş dönem borcunuz varsa bunu mutlaka ödemeniz şart. Aksi takdirde indirimli elektrik bulsanız bile kullanamazsınız. 

Elektrik sayacınız dijital olmalı 

Bu arada, tükettiğiniz elektriğin miktarını ve zamanlarını ölçen sayacın özellikleri de önemli. Çünkü sayacınızın dijital (sayısal) olması gerekiyor. Bunun nedeni ise indirimli elektrik kullanmak isteyenlerin, bu indirimleri günün 24 saatinin yanı sıra, yüksek ve düşük fiyatlı zaman dilimleri bazında da ölçülebilir hale getirmesi ihtiyacı. Bunun ne anlama geldiğini ve ne işe yarayacağına aşağıda ayrıca değineceğiz. 

Sayaçlar en geç 20 günde değişiyor 

Peki diyelim ki sayacınız dijital değil. Oturup bekleyecek misiniz? Tabii ki hayır. Sayacınız istediğiniz takdirde, bulunduğunuz bölgedeki dağıtım şirketi tarafından bedelsiz olarak en fazla 20 gün içinde değiştirilmek durumunda. 

Sizden istenecek evrak listesi 

Peki buraya kadarki şartları taşıyorsunuz. İndirimli elektrik alabileceğiniz firmaları araştırdınız, aralarından birini de seçtiniz. Hatta, fiyatta da anlaştınız. O halde sıra kanunun emrettiği işlemleri gerçekleştirmeye geldi. Bir kere, bir evrak trafiği yaşanacak. İstenen evraklar şirketten şirkete değişmekle birlikte üç aşağı beş yukarı aynıdır. Şayet bireysel abone iseniz nüfus cüzdanı fotokopisi ve mevcut satıcının size gönderdiği bir elektrik faturası isteniyor. Bazı şirketler bir iki belge daha isteyebilir ama çok da zorlayıcı işler değil bunlar. Eğer bireysel değil de kurumsal bir abone iseniz vergi levhası, imza sirküsü, imzaya yetkili kişinin nüfus cüzdanı fotokopisi gibi belgeleri hazırlamanız gerekiyor. 

Teminat isteniyor mu? 

Siz yeni satıcı ile anlaştınız, evraklarınız da tamam ve sözleşme imzalamaya hazırsınız. Bu durumda satıcı sizden ileride ödeme yapmamanız halinde oluşacak riske karşılık bir teminat isteyecek mi? Bu soruya bazı şirketler “evet”, bazıları “kısmen evet”, bazıları da kimi durumlar için “hayır” cevabını veriyor. 

Kaç liralık teminat isteniyor?

Teminat isteneceğini var sayarsak, bunun miktarı da şirketten şirkete değişebiliyor. Hatta kimi şirketler bazı abonelik türlerinde hiç teminat istemezken, bazı türlerde teminat talebinde bulunuyor. Bunun için firmalar çeşitli çözümler geliştirmişler. Bankalarla anlaşarak kredili müşterinin bir kredili hesap açtırmasını istiyor. Burada amaç, hesapta para olmadığı takdirde elektrik satıcısının fatura bedelini kredili hesaptan otomatik olarak tahsil edebilmesini sağlamak. Aynı şeyi, kredi kartına bağlı olarak yapanlar da bulunuyor. Ancak söz konusu olan yüksek miktarlı elektrik tüketimleri olunca kredi kartından çok, banka hesabı tercih ediliyor. 

Serbestseniz anında devlet de görüyor 

Satıcı ile anlaştınız, eski borcunuzu kapattınız, gerekli evrakı tamamlayıp sözleşmeyi de imzaladınız. Artık siz yeni şirketin müşterisisiniz. Dağıtım şirketiniz aynı ama elektriğinizi aldığınız şirket farklı. Ve sizin hangi şirketin müşterisi olduğunuzu anında devlet de görüyor. Çünkü siz bu tarafta sözleşme falan imzalarken, bu işlemler aynı anda bilgisayar ortamına da giriliyor. Devletin bilmesi şundan önemli. Satıcı şirketlerin sattığı, daha doğrusu satmayı taahhüt ettiği elektrik miktarı ile bu faaliyeti göstermek üzere verdiği teminat arasındaki dengeyi takip etmesi gerekiyor. Diyelim ki koyduğu teminatı ya da yasal sınırı aşan miktarda satış için müşterilerle sözleşme imzaladı şirket. Devlet diyor ki, teminatını da yükselt. 

Fatura, arıza ve kesintiler ne olacak? 

Siz özel bir şirketle anlaştıysanız, sayaçlarınızı kim okuyup da tüketim miktarınızı belirleyecek? Merak etmeyin iş çok karışık değil. Sayaçlarınız şimdiye kadar kim tarafından nasıl okunduysa, öyle devam edecek. Yani tüketim miktarınızı dağıtım şirketinin okuma ekipleri kontrol edecek ama faturanız yeni şirketten gelecek. Kesinti ya da arıza olduğu zaman başvuracağınız yer aslında yine aynı dağıtım şirketi. Ama bu konuda serbest elektrik tüketicisine satış yapan firmalar da bazı destek hizmetleri sunabiliyor. En azından sizin adınıza kesintinin kaynağını, süresini, ne zaman giderileceğini takip edebiliyorlar.

Ya vazgeçmek isterseniz?

Diyelim ki serbest tüketici statüsünün size tanıdığı indirimli elektrik kullanma imkanından yararlanmaya başladınız. Ama bir süre sonra daha ucuza bir satıcı buldunuz. Ne yapacaksınız? Şayet ilk anlaştığınız firmaya süre, miktar ve diğer şartlar konusunda kendinizi bağlayıcı bir taahhütte bulunmadıysanız hiç sorun yok. Anında yeni şirketle sözleşmenizi imzalayıp yolunuza devam edebilirsiniz. Üstelik önceki şirkete gidip ben sizden ayrılıyorum demenize gerek yok. Yeni anlaştığınız firma prosedürlerin takibini ve gereğini sizin adınıza yapıyor.

Görevli tedarikçiye dönüş

Diyelim ki daha ucuz elektrik için yeni bir satıcıyla anlaşmadınız ama ilk anlaştığınız firma ile yollarınızı ayırmak istediniz. Bu durumda elektriğiniz kesiliyor mu? Eğer borcunuzu ödemediyseniz tabii ki kesiliyor. Zaten yolları ayırmasanız bile ödeme yapmadıysanız bu kesinti otomatik olarak yapılıyor. O halde borcunuz yoksa ve ayrıldıysanız ne oluyor? Bu durumda otomatik olarak bölgedeki dağıtım şirketinin kardeş şirketi konumundaki elektrik satış şirketinin müşterisi haline geliyorsunuz. Elektriğiniz kesilmiyor ama serbest olmayan tüketicilere uygulanan tarifeli fiyattan elektrik kullanmaya devam ediyorsunuz.

Devletin belirlediği tarifelerin altında fiyattan elektrik kullanabilmek için bir önceki yıl (şu anda 2013) 4500 kWh’ın üzerinde elektrik tüketmiş olmanız gerekiyor. Mevcut tarifelerle bunun elektrik faturalardaki bugünkü karşılığı aylık yaklaşık 134 TL, yıllık ise yaklaşık 1600 lira. Bu şartları taşıyan herkes, daha ucuza elektrik almak için piyasadaki lisanslı satıcılarla masaya oturabilir.

Ayda 134 TL’nin üzerinde fatura ödüyorsanız

Devletin belirlediği tarifelerin altında fiyattan elektrik kullanabilmek için bir önceki yıl (şu anda 2013) 4500 kWh’ın üzerinde elektrik tüketmiş olmanız gerekiyor. Mevcut tarifelerle bunun elektrik faturalardaki bugünkü karşılığı aylık yaklaşık 134 TL, yıllık ise yaklaşık 1600 lira. Bu şartları taşıyan herkes, daha ucuza elektrik almak için piyasadaki lisanslı satıcılarla masaya oturabilir.