İSO, kağıt ve basım sanayi sektör raporunu açıkladı

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) hazırladığı rapora göre, Türkiye'de kağıt ve basım sanayi sektörünün ihracatı 2006-2013 döneminde üç kat artışla 2 milyar dolar olurken, ihracatın yarıdan fazlasını temizlik ve tuvalet kağıtları ile bebek bezi ürün grubu oluşturdu.  

İSO'dan yapılan yazılı açıklamaya göre, kağıt sanayi meslek komiteleri ve sivil toplum kuruluşları katkılarıyla oluşturulan "Kağıt, Kağıt Ürünleri ve Basım Sanayi Sektör Raporu" açıklandı. 

Raporda yer alan bilgilere göre, 2006-2013 döneminde Türkiye kağıt ve kağıt ürünleri sanayi üretimi yüzde 45,9 artarak ortalama imalat sanayi üretim büyümesinin üzerine çıktı. 

Sektör ihracatı 2006-2013 döneminde üç kat artarak 2 milyar dolara yükselirken, ihracattan en yüksek payı 1,2 milyar dolar ile temizlik ve tuvalet kağıtları ile bebek bezi ürün grupları aldı. Sektörün ithalatı ise 2013 yılında 3,2 milyar dolar olurken, ithalattan en yüksek payı da 2 milyar dolar ile kağıt ve kartonlar aldı. 

Türkiye dünya kağıt sanayi üretiminden yüzde 1,37, ihracatından ise yüzde 1 pay alırken, 5,7 milyon ton tüketim ile dünyanın dokuzuncu büyük ülkesi oldu. 

Türkiye'nin kağıt ihracatında en önemli pazarları arasında Avrupa Birliği (AB), Orta Doğu ile Kuzey ve Orta Asya bölgeleri bulunurken, en çok satış sırasıyla Irak, İran ve İngiltere'ye yapıldı.  

Dünya kağıt ve ürünleri sanayinde en büyük ihracatçı ülke 24,2 milyar dolar ile Almanya olurken, ithalatta ilk sırayı 17,3 milyar dolar ile ABD aldı. Üretim ve tüketimde Çin birinci oldu. 

Türkiye'de 2013 yılı itibarıyla kağıt üretimi 3 milyon 92 bin ton olurken, tüketimi ise hızla genişleyerek 5,7 milyon ton olarak gerçekleşti. Tüketimden en yüksek payı yüzde 40 ile oluklu mukavva aldı. 

Kağıt ve kağıt ürünleri sanayinin net döviz açığının 2013 yılında 1,2 milyar dolar olduğu belirtilen raporda, ihracatın potansiyele ve kapasiteye göre düşük kaldığı, bunun, hızlı büyüyen iç pazarın yarattığı talep artışından kaynaklandığı ifade edildi. Bu durumun üretim ve ihracatı sınırladığı ancak ithalatın önünü keserek net döviz kazancına katkı sağladığı belirtildi. 

Bandrollü kitap sayısı 2013 yılında 330 milyon oldu  

Sermaye, teknoloji ve enerji yoğun bir sektör olan kağıt ve kağıt mamulleri sanayinin en rekabetçi olduğu alt sektörler, ev ve temizlik kağıtları, kağıt-karton ambalaj ürünleri ve oluklu mukavva oldu. Kağıt sanayinin girişim, üretim değeri ve katma değer olarak ortalama yüzde 50 oranla en yüksek payı alan alt sektörü ise oluklu kağıt ve karton ile mamulleri şeklinde sıralandı. 

2012 yılı itibarıyla kağıt ve kağıt ürünleri imalatı sanayinde rakamlara bakıldığında girişim sayısı 2 bin 201, istihdam 49 bin 581 kişi, üretim değeri 15,4 milyar lira, yaratılan katma değer 3 milyar lira ve yatırım tutarı 1,3 milyar lira olarak gerçekleşti. 

Ar-Ge harcamaları 2013 yılında 5,1 milyon lira, Ar-Ge faaliyetlerinde istihdam sayısı 57, patent sayısı 15, marka tescili 3 bin 616 adet, tescil edilen endüstriyel tasarım sayısı ise 120 oldu. 

Hem ülkenin gelişmişlik hem de sektörün büyüme potansiyelinin göstergesi olan kişi başı kağıt tüketimi ise 2013 yılında 73,8 kilogram olarak gerçekleşti. 

Türkiye'de basılan kitap sayısı rakamlarına da bakıldığında, 2008 yılında 163 milyon olan bandrollü kitap sayısı 2013 yılında 330 milyona çıktı. Türkiye'de basılan 536 milyon kitabın yarısına yakınını ise ücretsiz dağıtılan ders kitapları oluşturdu. 

Raporda sektörün en güçlü olduğu yönler arasında atık kağıt dönüştürme kapasitesi, kağıt-karton ambalaj, oluklu mukavva ve temizlik kağıtlarındaki güçlü üretim kapasitesi ve yüksek teknoloji kullanımı gösterildi. 

Sektörün zayıf yönleri arasında ise ana hammadde olan selülozda yurt dışına bağımlı olunması, orman varlıklarının iyi kullanılmaması ile endüstriyel ormancılığın olmaması gibi maddeler öne çıktı. 

Raporda, Türkiye'de kağıt yapımına elverişli odun fiyatları 70-80 dolar/ton arasında değişirken, dünyada bu fiyatın 20-30 dolar/ton seviyesinde olduğu, selüloz ve kimyasallarda dışa bağımlılığın döviz kurlarındaki artışlar ile maliyetleri daha da yükselttiğine dikkat çekildi. 

Kağıt sanayisinin gelişimi için 13 stratejik hedef belirlendi 

Raporda, Türkiye kağıt ve kağıt ürünleri sanayinin gelişimi için belirlenen 13 stratejik hedef şöyle sıralandı: 

"Endüstriyel ormanların kurulması ve işletilmesi, selüloz üretiminin stratejik ürün kapsamına alınması, atık kağıtların toplanması ve geri kazanımı sisteminin iyileştirilmesi, yurt içinden temin edilen kağıt hammaddeleri maliyetlerinin düşürülmesi, vadeli hammadde ve ara girdi ithalatına uygulanan  Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu'nun (KKDF) kaldırılması veya oranın indirilmesi, enerji maliyetlerinin düşürülmesi, teknoloji faaliyetlerinin geliştirilmesi, ihracatın arttırılması için pazar ve ürün çeşitlendirilmesi, yurt içi tüketimin artırılması için sağlık ve çevre dostu ürün kavramının güçlendirilmesi, yatırım teşviklerinin iyileştirilmesi ve finansman olanakları sağlanması, nitelikli insan kaynakları ve işgücü yetiştirilmesi, kağıt ürünleri kullanımını ve kalitesini artıracak standartların uygulanması, etkin ithalat ve iç piyasa gözetimi sağlanması." 

Basım sanayi için belirlenen stratejiler de şu maddelerden oluştu: 

"Yurt içi girdi olanaklarının artırılması, yurt dışı girdi tedarikinde etkinliğin artırılması, üretim kapasite envanteri çıkarılması ve yeni girişler ile yatırımın kontrolü, Avrupalı üreticiler ile her alanda iş birlikleri ve ortaklılar geliştirilmesi, enerji maliyetlerinin düşürülmesi, işgücü düzenlemelerinde iyileştirmeler yapılması, yüksek katma değerli ürünlerin üretimi, test, laboratuvar ve sertifikasyon altyapısının kurulması, ihracata ağırlık verilmesi ve ihracatın artırılması, yatırım teşviklerinin iyileştirilmesi, nitelikli insan kaynakları ile işgücü yetiştirilmesi ve sektöre çekilmesi, kayıt dışı faaliyetlerin önlenmesi, sağlıklı bir rekabet ortamının kurulması." 

"KKDF'nin kalkması kağıt sanayisine nefes aldıracak" 

Açıklamada görüşlerine yer verilen İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İrfan Özhamaratlı, kağıt ve basım sanayinin dışa bağımlı bir sektör olduğunu belirterek, yıllık 1,2 milyar dolarlık bir dış ticaret açığı söz konusu olduğunu, ithalatta KKDF'nin kalkmış olmasının, kağıt sanayisine bir nebze de olsa nefes aldıracağını kaydetti. 

İSO 16. Grup Basım, Yayın, Kağıt ve Kağıt Ambalaj Sanayi Meslek Komitesi Başkanı Ramazan Güven de stratejik bir üretim alanı olan matbaacılığın, insanların en temel gelişim unsurlarından biri olduğunu ifade ederek, "Geçmişi olmayan uluslar, hafızası olmayan insana benzer. Kayıtlı belgeniz yoksa, geçmişiniz yok demektir. Belgesi olmayan bilgisiz, bilgisiz olan beceriksiz, beceriksiz insan ise başarısız bir toplum demektir" değerlendirmesinde bulundu.