İş makinelerinde yatırım aşkı!

KEZBAN KARABOĞA

İSTANBUL - Büyüklüğü 7 milyar doları bulan iş makineleri pazarına yatırım dikkat çekiyor. ABD’li, Japon ve Alman firmaların hakim olduğu pazara kısa süre önce giren 5 Çinli firmayı bu ülkeden 2 firma daha izliyor, yerliler de atakta... Dünyanın bilinen bütün önemli markaları Türkiye pazarına girdi veya girmenin yollarını arıyor. Yılın ilk yarısında 4 şirket daha üretim kararı aldı. Sabancı Holding şirketi Temsa’nın, Japon Marubeni ile ortaklığı açıklanmıştı. Çin’in en büyük üreticilerinden Luigong ve yine Çinli XCMG Türkiye iş makinaları sektörüne yatırım kararı aldı. Türkiye İş Makinaları ve İmalatçıları Birliği yetkilileri bir başka firmanın daha yatırıma hazırlandığını söyledi.

İş makineleri sektöründeki hareketliliğin temel nedeni, gayrimenkul sektörü ile kamunun büyük altyapı projeleri... Özellikle Kanal İstanbul projesinin gerektirdiği büyük hafriyat işi, şirketlerin pazara ilgisini canlı tutuyor. Bunun dışında duble ve otoyol, havaalanı ve köprü projeleri sektör için büyük bir pazar olanağı sağlıyor. 

Sektördeki hareketliliğin ilk işareti yılbaşında geldi. Sabancı ile Marubeni ortaklık açıkladı. Bu ortaklığın önemi, Komatsu’yu Türkiye’ye ihraç eden Marubeni’nin, Temsa marka iş makinelerinin Komatsu müşterilerine sunacak olması. Şirketin ciro hedefi 1 milyar lira olarak açıklandı. Temsa, Komatsu’nun distribütörü. Ayrıca İtalyan Dieci ve OMG markalarının da distribütörü. 

XCMG ve Luigong geliyor 

Sektörde 5 Çinli firmanın faaliyeti vardı, ikisi daha pazara giriyor. İMDER’den alınan bilgiye göre, Uygunlar Dış Ticaret, distribütörlüğünü yaptığı Çin’in en büyük iş makineleri üreticilerinden Luigong’la birlikte Türkiye’de üretim kararı aldı. Özmak Makina da aynı şekilde distribütörlüğünü gerçekleştirdiği Çinli XCMG’la birlikte yatırım kararı aldı. Sektöre bir başka önemli yatırım kararını da geçmişi samuraylara dayanan Japon iş makinesi markası Sumitomo almıştı. Sumitomo, koordinasyon ve lojistik üs olarak kullandığı 7 ülke içine Türkiye’yi de almış, yüzde 10 Türk ortaklı olarak yatırım yapacağını duyurmuştu. 

İMDER Genel Sekreteri Faruk Aksoy’un aktardığına göre Türkiye iş makineleri sektörüne, Çin dışında Japonya, Amerika, Almanya, İngiltere, Fransa şirketleri hakim. Pazarda 12 ABD’li, 11 Japon, 10 Alman firması var. Bunları 7 firma ile Çinliler takip ediyor. 

Yerli markalar gelişiyor 

Sektörde öne çıkan markalar Sumitomo, Ammann, Hyster, ISUZU, New Holland, Doosan, Caterpillar, Volvo, Kawasaki, Hitachi, JCB, Hyundai ve Komatsu olarak sıralanıyor. Ancak pazardaki canlılık yerli markaların da önünü açıyor. Türk markası Hidromek son yıllarda büyük atak yaptı. Çukurova yine önemli gelişmeler sağladı. Birçok çeşitte üretim yapıyor. BMC, yerli damper üretiyor. Burçelik mobil konkasör, kırıcı ve elekler üretiyor. Ceylift, kendi markasıyla forklift üretimi yapıyor. Pi Makine çeşitli iş makineleri üretiyor. Sanko Makina, Doosan markasıyla üretim yapıyor. Borusan, Mecalac marka ekskavatör üretimi yapıyor. Pazarda daha çeşitli iş makineleri üreten çok sayıda yerli firma var. 

Ciro 7 milyar dolara gidiyor 

2013 yılında Türkiye’de toplam 13 bin 200 adet iş makinesi satışı gerçekleşti. Bunların satışından sağlanan ciro 6.6 milyar doları buluyor. Bu yıl, özellikle gayrimenkul tarafındaki yavaşlamaya karşın bu rakamın yine de aşılması ve pazarın 6.7 milyar dolara çıkması bekleniyor. 2023 hedefi ise çok büyük: 25 milyar dolar! Bu rakam adet bazında 22 bin ile 25 bin arası iş makinesi demek. 

Türkiye iş makineleri sektöründe irili ufaklı yaklaşık 660 firma faaliyet gösteriyor. İMDER verilerine göre bu firmaların 200’ü imalatçı, 350’si de yan sanayi firması. 17 bin 500 kişiye istihdam sağlanıyor. Bu istihdamın 10 bin 500’ü imalatta çalışıyor. 

Üretimde yerlilik yüzde 60 

İş ve inşaat makineleri sektöründe tamamen yerli Türk mühendisler tarafından gerçekleştirilen kazıcı yükleyici, ekskavatör, yükleyici grayder, kulevinç, silindir, kırma ve eleme tesisleri gibi işmobilvinç, forklift, platform, asfalt plenti, beton santralleri makinaleri üretimi gerçekleşiyor. İMDER Genel Sekreteri Faruk Aksoy’un aktardığına göre üretimde yerlilik oranı yüzde 60’ların üzerinde. 100’e yakın yerli marka var. Yerli üreticiler 100’den fazla ülkeye nihai ürün ihracatı yapıyor. 

Öte yandan leasing sektörü temsilcileri, son dönemde iş ve inşaat makineleri satışlarında yaklaşık 35 düşüş kaydedildiğini belirtiyor. Leasing sektöründe iş hacminin yüzde 25’ini iş ve inşaat makinelerinin oluşturduğunu belirten sektör temsilcileri, “Düşüşü belirgin şekilde hissediyoruz. Bu düşüş hem büyük montanlı baraj, yol, karayolları yapımlarının yavaşlamasına hem de seçim ortamı ve siyasi belirsizliklere bağlanabilir” diyor.

İMDER sektörü dünyaya anlatıyor

Türkiye İş Makinaları ve İmalatçıları Birliği (İMDER), Cumhuriyet’in 100. yılı olan 2023 vizyonu doğrultusunda Almanya, Fransa, İtalya, Çin ve Kore’de Türkiye’ye nasıl yatırım yapılır, Türkiye’de üretilen yan sanayii ürünlerinden nasıl faydalanabilirler gibi soruların cevaplandırıldığı sunumlar yapıyor. Bu ülkelerdeki en büyük üretici firmalara özel sunumlar yapılarak Türkiye’deki imalat sanayi tanıtılıyor.