İş dünyasında kredi korkusu

Volkan ÖZSOY

İSTANBUL - Bankaların kredide yüzde 25 büyüme limitinin yüzde 17'sini ilk 6 ayda tüketmeleri ve geriye kalan yüzde 7'lik limiti de ağırlıklı olarak yine tüketici kredilerine ayırma teşebbüsleri, "İş dünyası bundan sonra gerekli krediyi nasıl bulacak?" sorusunu akıllara getirdi.

DÜNYA'nın sorularını yanıtlayan işadamları ve sivil toplum örgütü yöneticileri, bu uygulamanın yatırımları yavaşlatacağı ve Türkiye ekonomisinin önündeki en büyük sorunlardan biri olan istihdama darbe vuracağı görüşünü savundu.

Büyük işletmelerin yine yurtdışından kaynak bulabileceğini, fakat özellikle KOBİ'ler ve esnafın bundan son derece olumsuz etkileneceğini savunan iş dünyası temsilcileri, ekonomiyi soğutma çabalarını yerinde ve doğru bulduklarını, ancak üretimin bundan ayrı tutulması gerektiğini dile getirdi. Ekonomi yönetimi bankalara bu yıl kredide yüzde 25 büyüme sınırı koydu ancak, sektörde yılın ilk 6 ayında büyüme yüzde 17'yi buldu.

Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın ile Türkiye Katılım Bankaları Birliği Başkanı ve Albaraka Türk Genel Müdürü Fahrettin Yahşi, bankaların ikinci yarı için kredide sadece yüzde 7 marjı kaldığını hatırlatarak bankaların bu sınıra uyacağını bir kez daha teyit etti. Bu, üstü örtülü bir şekilde bankaların frene basacağı şeklinde değerlendirilirken, iş dünyasının yılın ikinci yarısında yapacağı yatırımlarda kaynak sorununu nasıl çözeceği merak konusu oldu.

Üretimin önünü açın

DÜNYA'ya konuşan Makine İhracatçıları Birliği (MİB) Başkanı Adnan Dalgakıran, bunun tıpkı enflasyonla mücadele gibi psikolojik bir savaş olduğunu ve iş dünyasının önünün tıkanmayacağını öngördüğünü söylerken, "Ancak bir süre için şirket büyümeleri ve yatırımlar duracak, bu süreçte herkes başının çaresine bakacak" dedi. İstanbul Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı ve Öztiryakiler Yönetim Kurulu Başkanı Tahsin Öztiryaki ise, kredilerde daralma yaşandığı takdirde KOBİ'lerin özellikle satın almalarda ortaklık yapacağını ve akabinde de ölçek ekonomisine geçmek zorunda kalacağını savundu.

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken de, zaten ekonomiyi soğutma adına atılan adımların esnafta, "Krediler geri çağrılacak" şeklinde bir panik havasına neden olduğunu iddia ederek, ekonomi yönetimine, "Üretimin önünü açın, piyasa arz-talep dengesini kendi kendine kurar" çağrısında bulundu. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Erdem Çenesiz ise, yılın kalanında yavaşlayacak olan kredi kullanımının KOBİ'ler üzerinde olumsuz etkide bulunmaması gerektiğini savunarak, "Bankalara konan kredi limitlerinde KOBİ'lere yönelik oran artışını gerekli buluyoruz" çağrısında bulundu.

MAKİNE İMALATÇILARI BİRLİĞİ (MİB) BAŞKANI Adnan Dalgakıran

Herkes başının çaresine bakacak

Büyüme yavaşlayacak, bir süre herkes başının çaresine bakacak. Ancak bu bir çelişki. Bir yandan işsizliği halledebilmek için yüzde 7 büyümemiz lazım. Fakat, piyasada bir sıkışma oldu mu bu sınırı genişletirler diye düşünüyorum. Zira burada ekonomiyi soğutma adına atılan adımlar var. Nasıl ki enflasyonla psikolojik bir savaş veriliyordu, burada da bir psikolojik savaş veriliyor. Kontrollü bir büyüme gerçekleştirmeye çalışıyorlar.

İSTANBUL DEMİR VE DEMİRDIŞI METALLER İHR. BİRLİĞİ BAŞKANI Tahsin Öztiryaki

KOBİ'ler birleşecek

Şirketler vadeli satışları artırabilir. Çünkü kredinin adı her zaman 'peşin para' demek değil. Alınan çeklerin karşılığı olur ve bu da başka bir kredi sayılır. Böyle bir kaynak elde edilebilir. Ayrıca pek çok şirket, yine yurtdışındaki bankalara yönelecek diye düşünüyorum. Tabii bu durum KOBİ'ler için geçerli değil. İşte o zaman da, KOBİ'ler ortak alımlar olmak üzere bir çok konuda ortaklığa gidecek ve ölçek ekonomisine geçecek. Zaten hükümetin de bu konuyla ilgili oldukça etkin teşvik mekanizmaları var.

TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU (TESK) BAŞKANI Bendevi Palandöken

Piyasada panik havası başladı

Toplam hacmin yüzde 12'si esnaf kredisi. Bu tip spekülatif söylemlerden artık bir an önce vazgeçmeliyiz. Çünkü insanlarda, 'Türkiye'de bir panik havası başlayacak, krediler geri çağrılacak' korkusu baş göstermeye başladı. Bu nedenle, oyunu kuralına göre oynamayı öğrenmiş olan bankalar, kendi haline bırakılmalı. Bankayı serbest bırakmazsan, rekabet nasıl oluşacak? "Bunu, ekonomiyi soğutma adına yapıyorum" diyorsun. Ya sen üretime bak. Yerli üretime destek ver, piyasalar zaten arz-talep dengesini kurar.

TÜRK GİRİŞİM VE İŞ DÜNYASI KONF. (TÜRKONFED) BAŞKANI Erdem Çenesiz

KOBİ'ler için oran artırılsın

Şimdi önümüzde beklenen kredi yavaşlamasından da yine en zararlı çıkacak kesim KOBİ'ler olmamalıdır. Çünkü bu durumlarda bankalar kredi koşullarını sıkılaştırırken en çok KOBİ kredilerini kısmaktadırlar. Ekonomi yönetiminin finansal istikrarı koruma çabasına hiç şüphesiz katılıyoruz ama bu çabanın sonucunda, yılın kalanında yavaşlayacak olan kredi kullanımının KOBİ'ler üzerinde de olumsuz etkide bulunmaması gerektiğini düşünüyor; bankalara konan kredi limitlerinde KOBİ'lere yönelik oran artışını gerekli buluyoruz.