İran, nükleer güç sahibi ülkelerin önerisini reddetti

TAHRAN - İran, yakıt taleplerine ilişkin ABD, Rusya ve Fransa'nın sunduğu önerilerin kabul edilemez olduğunu bildirdi.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ramin Mihmanperest, "Tahran'daki araştırma reaktörünün kapatılarak, radyoizotopların satın alınması yönündeki ABD, Rusya ve Fransa'nın önerilerini mantıklı bulmadıklarını" söyledi.

Uranyumu yüzde 20 zenginleştirmeye başladıktan sonra bu ülkelerden böyle bir öneri aldıklarını kaydeden Mihmanperest, "Onlar, radyoizotopları serbest piyasadan almamıza yardımcı olacaklarını söylüyor, bu araştırma reaktörümüzün kapatılması anlamına gelir" diye konuştu.

Mihmanperest, "Onlar, araştırma reaktörünü kapatın, ilaçları biz verelim diyor. Hangi ülke kendi sanayi üretimini kapatıp da ihtiyaçlarını dışarıdan temin etmek ister ki" diye sordu.

Batılı ülkelerin insani bir ihtiyacı siyasi baskı aracına dönüştürmek istediğini öne süren Mihmanperest, "Onların aleyhimizdeki yaptırım ve tehditleri yeni bir şey değil. Geçmişte insan hakları, demokrasi ve diğer şeyleri bahane ediyorlardı, şimdi de nükleer enerjiyi bahane ediyorlar. Nükleer enerji konusu hallolsa bu sefer yeni bir bahaneyi gündeme getirecekler" diye konuştu.

İranlı sözcü, Tahran'daki araştırma reaktörünün yakıtının gelecek yıl biteceğini, yüz binlerce kişinin hayatını ilgilendiren bir konu hakkında çare düşünmek zorunda olduklarını söyledi.

Sonuç alınamayan müzakereler

İran, 850 bin kadar kanser hastasının tedavisi ve yaklaşık 200 hastanenin ihtiyacını karşılamaya yönelik radyoizotoplar için Tahran'daki araştırma reaktörüne yakıt satın almak istediğini Uluslararası Atom Enerjisi Kurumuna (UAEK) bildirmiş, ardından taraflar arasında konuya ilişkin müzakerelerde bulunulmuştu.

Prensipte anlaşan taraflar kendi önerilerini sunmuş, ortak bir noktada görüş birliğine varılması için aylarca süren görüşmeler yapılmıştı.

UAEK'nın hazırladığı, ABD, Rusya ve Fransa tarafından da kabul edilen, "İran'ın düşük ölçekte zenginleştirdiği uranyumun yüzde 80'ini iade edilmek kaydıyla yüzde 20 oranında zenginleştirmek için Rusya'ya, yakıta dönüştürülmesi için de Fransa'ya gönderilmesi" önerisi Tahran yönetimince reddedilmişti.

Geçmişte parasını ödediği halde yakıt verilmediğini gerekçe gösteren İran, "ihtiyacı oranındaki yakıtı ilgili ülkelerden doğrudan satın alma, kendi topraklarında eş zamanlı takas ya da yerli imkanlarla üretme" önerisinde bulunmuş, ancak bu öneri karşı tarafça kabul edilmemişti.

Nükleer güç sahibi ülkeler ve İran arasında görüş ayrılıklarının giderilememesi üzerine Tahran yönetimi, UAEK'ya mektup göndererek zenginleştirme işlemini kendisinin yapacağını ilan etmiş ve 9 Şubatta Natanz'daki tesislerde uranyumu yüzde 20 zenginleştirme işlemini başlatmıştı.

Yüzde 20 zenginleştirilmiş ilk parti uranyumu 48 saat içinde elde ettiğini açıklayan İran, birkaç ayda da bunu yakıta dönüştüreceğini bildirmişti.

İran'ın uranyumu yerli imkanlarla yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasının ardından harekete geçen ABD, Tahran'a karşı yeni yaptırım kararları alınması için müttefik yönetimlerle görüşmelerini sürdürüyor.

BM Güvenlik Konseyi'nde, İran aleyhinde üç yaptırım kararı alınmasına rağmen Tahran yönetimi, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) çerçevesinde ve UAEK denetiminde nükleer enerji faaliyetlerini sürdüreceğini belirtiyor.