İnternet sitesinden ürün alma ve satmada gümrük yükümlülüğü
A. Enver ÇITAK
AEC Dış Tic. Loj. Danışmanlık Eğitim
Günümüzde internet siteleri üzerinden satış yapmak için hizmet veren birçok web site erişimi bulunduğu günümüzün bir gerçeğidir.
Web sitesi üzerinden alıcı veya satıcı olarak üye olduktan sonra verilen siparişi satın almak eyleminde belirli firmaların sahip olduğu web sitelerinden ithal ettikleri malları satmalarında Gümrük Kanunu açısından her hangi bir sakınca bulunmaz iken web sitesi üyeliğini alıcı kişi ve/veya satıcı kişi olarak gerçekleştiren ve yurt dışından Türkiye’deki alıcılara online aracılık eden web site yöneticileri ile fikir alışverişi sağladıktan sonra satış yapan kişilerin Gümrük ve Kaçakçılık Kanunu açısından bilmeleri gereken yükümlülükleri bulunmaktadır.
Bu neden ile kişilerin web sitesi üzerindeki kullanım sözleşmesini iyi okumaları gerektiğini hatırlatmak istiyorum.
Bilinmesi gereken
Ayrıca yurtdışından kendilerine gönderilen ve hızlı posta ile adresine gönderilmiş eşyanın gümrük işlemine tabi tutulmadan kendilerine teslim edilmesi durumunda;
Gümrük Kanunu’nun “Madde 182 –c) Söz konusu eşyayı elde eden veya elinde bulunduran ve bu eşyayı elde ettiği veya aldığı sırada eşyanın kanuna aykırı olarak girdiğini bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişiler, gümrük vergilerinden sorumludurlar” maddesine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Web sitesinin kullanıcılarının verdikleri ilanlarında, Türkiye’deki bir üyenin satışı olup olmadığının ayrıştırılması ve ilanda bu bilginin açıkça yer alması sağlanabilmesi ve web sitesi sorumlularınca da dikkate alınabilmelidir.
Ticari mahiyet ve ticari amaç
Burada önemli olan Gümrük Kanunu’nda belirtilen ‘ticari mahiyet ve ticari amaç’ kavramının nasıl yorumlandığını bilebilmektir.
Gümrük Kanunu ticari mahiyet kavramını 167’nci maddede ifade etmektedir.
d) Ticari mahiyet arz etmeyen numuneler,
i - Önemli değeri olmayan numunelik eşya ve modeller,
ii - Basılı reklamcılık dokümanları ve reklamcılık amacına yönelik malzemeler,
iii - Bir ticari fuarda veya benzeri bir faaliyette kullanılan veya tüketilen ürünler,
o halde web sitesi üzerinden sağlanan hizmet ile üye olunan siteden satış yapan kişi, birden fazla kişiye aynı ilanda belirtilen malı satabileceği bu neden ile de ticari amaç gütmesi nedeni ile satın alanında belirli bir ücret karşılığı satın alması da ilave edilince ticari mahiyet ve amaç ortaya çıkmaktadır.
İnternet üzerinden mal satın alan kişilerin aldıkları malın yurt dışından gönderildiğinin bilgilerinin kendilerine ulaşması durumunda Gümrük Yükümlüğü ve beyan sorumluluğu nedeni ile en yakın posta gümrük müdürlüğüne müracaat ederek vergilerini ödemeleri,
Web sitesi sorumluluğu
İnternet üzerinden satış yapılmasına olanak veren satıcı üye ve alıcı üye kaydı yapan firmaların özel ve tüzel kişiliklerin sağladıkları bu imkan ile satışı yapılan ürünlerin mal bedeli tutarlarını kendi hesaplarına aktararak hızlı posta ile yapılan gönderi bilgisi gelmesi ile de belirli bir % komisyonunu düştükten sonra parasını göndermesi ticaretin ayrı bir bölümüdür. Ve denetlenmesi ilgili devlet birimince yapılması gerekliliği vardır.
Web üzerinden satış yapılmasına olanak sağlayan firmaların kişilerin üye kabul durumlarında alıcı ve satıcı olarak dikkat etmeleri gereken konuları gümrük açısından da detaylandırılabilmeleri gerekliliği söz konusudur. Öncelikle yukarıda belirttiğimiz gibi İlanların doğruluğunun denetlenmesi ve % kesinti ile bedel ödemeye aracılık yapan web site yönetiminin “bilmiyordum” deme imkanı olmadığı içinde talep edilmiş ve satılmış ürün hızlı posta gönderi numara bilgisinin firmalara göre yurt içi yurt dışı olup olmadığının kontrolü ile bilinmesi, yurt dışından yapılmış gönderilerinde kanun gereği bilgi sahibi olunması nedeni ile ilgili gümrük müdürlüklerine bildirimde bulunmasını önerebiliriz.
Devletin mali kaybı
Devletimin sağladığı imkân ile hiçbir vergi ödemeden ticari amaç ile mal satan kişilerin ilgili web sitelerinin verilerinin incelenebilmesi ile belirlenmesi vergi mükellefiyetlerinin yapılabilmesi ile ödenmemiş tüm gelir vergisi damga vergisi ve sair vergilerin tahsili gerektiği
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Ziya Altunyaldız ile kendisine bağlı genel müdürlerin katıldığı Gümrük Müşavirliği Komitesi’nin düzenlediği toplantıda belirttikleri gibi verimlilik, stratejik plan, asırlık ticaret yapan, maraton koşucusu olmak için kanuna muhatap kişilerin bu belirtilen özelliklerin işlemesi için iyi dinlenebilmesi ve önerilerinin zamanında ve üzerinde düşünülerek dikkate alınabilmesi gereklidir.
Devlet vatandaşı ile sorunlu olmaması gerektiği, kurbağanın gözü çıkmadan dereye su getirilmesi kavramlarını sunan yukarıda belirtilen devlet büyüklerinin, Hızlı posta yolu ile gönderilen eşyalarda öncelikle ‘ticari mahiyet’ kavramını daha anlaşılır şekilde belirtebilmeleri gerektiğini düşünmekteyim.
Sorunları yaşadıkça açıkları tespit etmek önlem almak, açısında iyi olmaktadır. Bunun yerine açık olabilecek ihtimallerin önceden değerlendirilmesi mümkün olamaz mı?
Hatırlar mısınız “İhracatçı Birlikleri niçin denetlenmiyor?” konusunu belirttiğim Dünya gazetesinde yer alan yazım sonrasında İhracatçılar Birliklerinin Kanunu çıkartılmıştı.
Hızlı kargo taşımacılığında da ticari mahiyet kavramı ve ticari amaç ile iş yapanların Gümrük Kanunu açısında mükellefiyetleri incelenebilmeli, hakkıyla vergisini verenlerin, kaçak elektrik kullananlardan alınamayan paranın fatura ile tahsilât yapılan kişilere yansıtılması şekli gibi cezalandırılmamaları gerektiğini düşünmekteyim.