İlişiksizlik belgesi konusunda işverenin bilmesinde yarar bulunan hususlar

Ahmet Metin AYSOY 
SGK E. Başmüfettiş
 
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 90’ıncı maddesi hükmü uyarınca; Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenlerin kesin teminatlarını iade etmeden önce, ihale konusu iş dolayısıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu’na borçlarının bulunmadığına dair, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenlenmiş bir belgeyi (ilişiksizlik belgesi) istemeleri zorunludur.
Söz konusu ilişiksizlik belgesi düzenlenmeden önce, 5510 sayılı Kanun’un 85’inci madde hükmü uyarınca, ihale konusu iş dolayısıyla yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından araştırılır. Bu araştırma sonucunda yeterli işçiliğin bildirilmemiş olduğu anlaşılırsa, eksik bildirilen işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim tutarı, 5510 sayılı Kanun’un 89’uncu maddesi gereği hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte bir ay içinde ödenmek üzere işverene tebliğ edilir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hak Edişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmeliğin 7’nci maddesi hükmü uyarınca, ihale konusu işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapıldığının işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na beyan edilmesi üzerine, ihale konusu işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapıldığının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan araştırmada anlaşılması halinde, işverenin ve varsa alt işverenin defter ve belgeleri incelenmeksizin, ihale konusu işin yapıldığı süre içinde söz konusu işyerinden Sosyal Güvenlik Kurumu’na borcunun da bulunmaması kaydıyla, ilişiksizlik belgesi verilir.
İhale konusu işin yapıldığı belirtilen devamlı mahiyetteki işyerinin faaliyetine devam etmesinin, ihale konusu işe bağlı olmaması, ihale konusu işten bağımsız olarak faaliyetini devam ettirmesi, dolayısıyla ihale konusu iş olmasaydı dahi mevcut olan veya olacak olan bir işyeri olması halinde, devamlı mahiyette bir işyerinin varlığı kabul edilir.
İhale sözleşme veya şartnamesinde ihale konusu işte çalışacak kişi/gün sayısının belli olması ve işveren tarafından ihale konusu işte çalıştırılması gereken kişi/gün sayısı kadar Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirim yapılması halinde, işverenin ihale konusu işin yapıldığı döneme ilişkin olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na borcunun da olmaması kaydıyla, defter ve belgeleri incelenmeksizin ilişiksiz belgesi verilir.