İki dev havaalanı için büyük yarış!

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Havacılık sektörü iki büyük ihaleye hazırlanıyor. Sektörün bütün önemli şirketleri konuyla ilgili. Bu iki büyük işten biri Çukurova Bölgesel Havaalanı ihalesi, ikincisi İzmir Adnan Menderes Havaalanı'nın işletme ihalesi. Adnan Menderes'in ihalesi 17 Kasım'da yapılacak. Çuruova Bölgesel Havaalanı projesinin ihalesi ise 15 Aralık'ta. Önümüzdeki 1.5 ay içinde Türk havacılık sektörünün yanı sıra bazı yabancı havayolu işletmecileri de bu iki ihale için yarışacak. Bunlardan Mersin'e gelerek projeyi inceleyenler oldu.

Her iki ihalenin de ilanları çıktı. Adnan Menderes'in ihalesinde erteleme yok, 17 Kasım'da yapılacak. Çukurova Bölgesel Havaalanı ihalesi 3 Kasım'da yapılacaktı. DHMİ bu ihaleyi 15 Aralık'a çekti. Bu değişikliğin nedeni açıklanmadı. Talipli şirketlerin isteği üzerine veya ilgilileri artırmak için yapılmış olma olasılığı yüksek.

Adnan Menderes'te dış hatlar halen TAV tarafından işletiliyor.  Dış hatların ihalesi 2006'da yapılmıştı. TAV'ın dış hatlardaki işletme hakkı 2015'te bitiyor. Fakat DHMİ, halen kendisi tarafından işletilen iç hatlarla birlikte dış hatları da ihaleye çıkarıyor. Böylece ihaleyi kazanan şirket iç hatları hemen DHMİ'den devralacak, dış hatları ise 3 yıl sonra TAV'ın işletme hakkı dönemi bittikten sonra devralacak. İhalenin en sıcak ilgilileri arasında TAV da var. Eğer TAV ihaleyi alırsa, şu anda işletmekte olduğu dış hatları işletmeye devam edecek. İç hatları da alarak, bütün havaalanının işletmesini üstlenmiş olacak. Bir havaalanında iç hatların başka, dış hatların başka şirket tarafından işletilmesinin sorunlu olduğunu düşünen DHMİ, dış hatları işletme hakkı süresinin bitimine 3 yıl kala ihaleye çıkarma kararı verdi.

TAV dış hatları işlettiği için iç hatları alma konusunda da en istekli şirketlerden biri. TAV CEO'su Sani Şener iç hatlar terminaline de talip olduklarını daha önce açıklamıştı. Bu şirketin yanı sıra Sabiha Gökçen'i işleten Limak da Hintli ortağı GMR ile birlikte ihaleye hazırlanıyor. Diğer ilgilerden biri Çelebi. Şirket bu konuda bir açıklama yapmadı. Ancak havacılık çevreleri ilgilendiği görüşünde. Bu arada Antalya Havaalanı'nı IC İçtaş ile işleten Fraport da Adnan Menderes'in iç hatlar ihalesiyle ilgileniyor. Fraport'un, ihaleye ortağı IC İçtaş'la birlikte girmesi bekleniyor. Sabiha Gökçen'i işleten Limak, bu işte GMR'nin yanı sıra Malaysia Airports ile ortak. Ancak Piriştina Havaalanı'nı iyini tek başına, Kahire'yi ise ortağı GMR ile birlikte almıştı. Adnan Menderes'te GMR ile ortak hareket ediyor.

Bu ihaleye ilgi duyanlar arasında İzmirli işadamlarının adları  da geçmiş, Gürel Grubu Başkan Vekili İlhan Gürel, TESPO Yönetim Kurulu Başkanı Turgut Ayker, Megapol Grubu Başkanı Selim Gökdemir ve Dokay Oto Kiralama sahibi Salih Özen'in konsorsiyum kurmak istedikleri ifade edilmişti. Bu grubun tutumuyla ilgili kesin bir açıklama yapılmış değil.

DHMİ'nin ihale ilanına göre ihale 17 Kasım'da DHMİ Genel Müdürlüğü'nde kapalı zarf içinde teklif ve pazarlık usulüyle yapılacak. İhale dosyası 50 bin liraya satılıyor. İhalenin geçici teminat tutarı 10 milyon euro. Şartname ve ekleri 19 Eylül'de inceleme ve satışa sunuldu.

Almanya'dan gelip incelediler

Havacılık çevrelerinin gündemindeki ikinci büyük iş Çukurova Bölgesel Havaalanı projesi. Bu havaalanı yap - işlet - devret sistemi ile yaptırılacak. Yapıcı şirket havaalanını işletecek. İhalesi 3 Kasım'da yapılacaktı. DHMİ, ihaleyi 15 Aralık'a çekti. Bu projeyle ilgilenenler arasında TAV ve Limak var. Alman havayolu şirketi Lufthansa'dan bir yetkilinin Mersin'e gelerek proje hakkında yetkililerle görüşmeler yaptı. Bu yetkilinin havayolu şirketi Lufthansa için mi, yoksa başka bir havaalanı işletmecisi için mi araştırma yaptığı konusunda bilgi yok. Mersin'de görüştüğü makamlardan alınan bilgilere göre, havaalanının yanına bir de lojistik merkez yapılacak olması Lufthansa yetkilisini oldukça heyecanlandırdı.

Bu ihaleye ilgi duyanlar arasında Antalya'yı işleten IC İçtaş - Fraport ortaklığı IFC Airports'un yanı sıra Çelebi'nin de adı geçiyor. IC İçtaş, daha önce ihalesi yapılan iki bölgesel havaalanı işini almıştı. Bu şirket Bölgesel Zafer Havaalanı'nı tek başına, yine bölgesel nitelikteki Ordu Havaalanını da Cengiz İnşaat'la birlikte yapacak. Bu ihaleye de asılması bekleniyor.

Çelebi Holding, son zamanlarda, özellikle yurtdışında önemli projeler aldı. 2003 yılında antrepo işletmeciliği ve 2005 yılında terminal yapımı ve işletmeciliğine giren Çelebi, 2006'da da yurtdışına açılarak Budapeşte havalimanında faaliyete başladı. 2009 ve 2010 yıllarında Hindistan'ın Mumbai ve Delhi kentlerinde, Almanya ve Belçika'da yer hizmetleri ve kargo & antrepo işlerini aldı.

Çukurova Bölgesel Havaalanı önemli bir proje. Başlangıçta 5 milyon yolcu kapasiteli olarak inşa edilecek ancak 50 milyon yolcu kapasitesine kadar genişleme alanı olacak. Bu havaalanı için Adana ile Mersin arasında büyük yarış oldu. Yer konusunda son noktayı Başbakan Erdoğan koydu. Mersin - Adana arasında belirlenen bölgede (Tarsus ilçesine bağlı Yenice beldesinde yer alan Kargılı bölgesinde) yapılacak olan bu havaalanın yanında, Adana'da bulunan Şakirpaşa Havaalanı da modernize edilecek. Bu projenin gerçekleştirileceği 8 bin dönümlük bölgede Çiçekli, Kargılı, Karsavuran ve Çağbaşı köylerine ait arazilerden proje alanına girenlerin kamulaştırma çalışması da başladı. DHMİ'nin ihale ilanına göre ilgili şirketler ihale dosyasını 10 bin liraya alabiliyor. Bu ihalede geçici teminat tutarı 1 milyon euro.

Üç bölgesel havaalanı olacak

Bölgesel havaalanları hava trafiği bakımından önemli olan illerden her hangi biri yerine, birkaçına, bir bölgeye hizmet vermek için planlandı. Üç bölgesel havaalanı projesi var. Bunlardan Kütahya'ya yapılacak olan Zafer Havaalanı ihalesini İC İçtaş kazanmıştı. Bu havaalanı Kütahya, Afyonkarahisar ve Uşak bölgesine hizmet verecek, 2 milyon yolcu taşıyacak. Geçen yıl ihalesi yapılan bu havaalanı 50 milyon euro'ya mal olacak. IC İçtaş, terminali 29 yıl 11 ay işletecek. Temeli atıldı.

İkinci bölgesel havaalanı Ordu-Giresun arasına yapılıyor. Temeli 22 Temmuz'da atıldı. 2-2.5 milyon yolcu kapasiteli olacak. Altyapı için 150 milyon lira yatırım yapılacak. Tamamen deniz üzerine dolgu yapılarak inşa edilecek tesis için 1 milyon 770 bin metre kare dolgu yapılacak. Havaalanını Cengiz-IC İçtaş ortak girişimi yapıyor. Çukurova her ikisinden de büyük olacak. Adana - Mersin arasında kurulacak olan Çukurova'nın yolcu kapasitesi 5 milyon kişi olacak.

Adnan Menderes'in yolcu kapasitesi 9 milyon kişi

* Adnan Menderes 1987'de hizmete girdi

* Yolcu kapasitesi yıllık 9 milyon kişi

* Toplam 8.230.945 metrekare alana kurulu

* İç ve dış hatlar terminal alanları toplam 136.199 metrekare. * 3.240 x 45 metre boyutlarında iki pisti bulunuyor.

* Yap işlet-devret modeli ile gerçekleşen ve TAV tarafından işletilen Dış Hatlar 5 milyon yolcu/yıl kapasiteli.

* Dış hatlarda 9 yolcu köprüsü, 66 check-in kontuarı, 16 pasaport kontuarı, 4 gümrük muayene bankosu, 69.000 m²'lik alan üzerinde 80 açık otobüs parkı dahil 2.311 araç park kapasiteli kapalı otoparkı var.

* İç Hatlar Terminali 28.500 metrekarelik alana kurulu.

* İç hatlar yolcu kapasitesi 4 milyon yolcu / yıl

* 6 yolcu köprüsü, 38 adet check-in kontuarı, 1005 araç kapasiteli otoparkı var.