İflas ertelemeye yasak geldi, icra dosyası kabardı!

Sercan AKINCI

İSTANBUL - OHAL sonrası iflas dalgasının yaşanacağı korkusu piyasayı sardı. İcra dairelerindeki dosya sayısı giderek artıyor. Bakırköy, Çağlayan ve Küçükçekmece adliyelerindeki icra dairelerinden alınan rakamlara göre icra dosyaları geçen yıla göre yüzde 15 artmış durumda. Bir icra dairesindeki dosya sayısı geçen yılın ekim ayında 29 binlerdeyken, bu yıl aynı dönemde bu sayı 32 binin üstünde... Üstelik geçen yılki rakamlar da rekor olarak ifade ediliyor. Hukukçular bu rakamlar ışığında ‘yakında iflaslar gelebilir’ uyarısında bulunuyor. Hukukçulara göre OHAL döneminde iflas ertelemenin yasaklanması, ardından gelecek dönemde de iflas ertelemenin zorlaşacak olması firmaları zora sokabilir. İflas erteleme konusunda fırsatçıların önüne geçilebilmesi için şartların zorlaştırıldığını söyleyen hukukçular, şimdi ise işini düzgün yapan fakat zora düşen firmaların bu hakkı kullanmakta zorlanabileceğine ve iflasa sürüklenebileceklerine vurgu yapılıyor.

İş dünyasında birçok firmanın sıkıntıda olduğu konuşuluyor. İş dünyası temsilcilerine göre, gerek 15 Temmuz darbe kalkışmasından sonra nakit sıkıntısı yaşanması gerekse bankaların KOBİ’lere verdiği kredileri geri çağırması işleri zora sokuyor. Piyasada çözüm ise kamu yatırımlarının artırılarak piyasada nakit dönüşünün sağlanması, ticari kredilerde faiz düzenlemesi yapılması, bankaların özellikle KOBİ kredilerini yenilemede kolaylık sağlaması ve AVM/ cadde dükkanlarında kira/ ciro dengesinin uygun şekilde yeniden kurgulanması gibi maddeleri sıralıyorlar.

4 sektör alarm veriyor

Son dönemde ekonomik durgunluğun arttığını ve nakit döngüsünde ciddi sorunlar olduğunu kaydeden MTN Hukuk Bürosu Yönetici Ortağı Umut Metin, bu tespite dayanak olarak icra dairelerindeki güncel icra takip dosyalarını gösterdi. Geçen yıla oranla icra takip dosyalarında yüzde 15’lik artış olduğuna dikkat çeken Metin, “Bu rakam 3 farklı adliyedeki farklı icra dairelerinden aldığımız verilerde de aynı. Bir icra dairesinde geçen yıl 29 bin olan dosya sayısı bu yıl 32 bin civarında” dedi. Daha önce hiçbir borçluluk yaşamamış, icra takibine uğramamış şirketlerin adlarına “borçlu” olarak rastlandığını kaydeden Metin, tekstil, tekstil yan sanayi, turizm ve süt ürünleri sektöründe faaliyet gösteren şirketlerde benzer sıkıntıların arttığını dile getirdi. Son yıllara bakıldığında karşılıksız çek, protesto edilmiş senet sayısında bir önceki yıla göre kayda değer artış olduğunun görüldüğünü belirten Metin, “Bugünkü ekonomik duruma bakıldığında aslında iflas erteleme başvuru sayısı kat ve kat artabilirdi. Ancak KHK’larla iflas erteleme kararlarının verilmesi engellendiğinden, iflas erteleme yönünde herhangi bir karara rastlanmıyor. Çünkü, şu anki yasal zemin iflas ertelemeye müsade etmiyor. Bugünkü durum; daha çok alacak, daha uzun vadeli çek kullanımı, daha çok ödenmeyen borç ve silsile olarak birbirini etkileyen sektörler gerçeğini gösteriyor” dedi.

BBA Hukuk Bürosu kurucusu Avukat Birnur Bayraktar Aslan da iflas ertelemenin zorlaştırılmasının iflasları artırabileceğine vurgu yaptı. Aslan, OHAL sonrası süreçte etkilerin daha net görüleceğini ve iflasların artabileceğini söyledi.

Kredileri geri çağırıyorlar

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Murat Akyüz de “Çarklar işlemez hale getirildi. KOBİ’ler yok sayılıyor. Öte yandan bir şirketin yüzde 1 ortağı olan bir kişi FETÖ ile mücadele kapsamında gözaltına alınıp, serbest bırakılmış olsa dahi, o şirkete kredi verilmiyor. Bu da firmaları zora sokuyor” dedi.

KOBİ’lerin sıkıştırıldığını ifade eden İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel de, “Birçok banka KOBİ’lere verdikleri kredileri geri çağırıyor. Aslında yapılan anlaşmalara göre bu hakları var. Fakat şimdiye kadar bir firma sadece kredinin faizini ödeyip, yıl sonlarında sözleşmelerini yenileyerek ana parayı ödemeyebiliyordu. Bu durum ortadan kalktı. Banka ‘Sen ana paranı bu yıl sonuna kadar öde, sonra tekrar başvur. Eğer başvurun kabul edilirse o zaman kredi veririz’ diyor.” dedi.

Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği Başkanı Mustafa Koca ise 15 Temmuz’dan sonra herkesin frene bastığını aktardı. Bunun piyasada nakit sıkıntısı yarattığını anlatan Koca, kamunun yatırım yaparak bu durumu aşabileceğini söyledi.

Firmalar birbirini kilitliyor

BORSA / FİNANS SERVİSİ - Türk Ekonomi Bankası (TEB) KOBİ Bankacılığı Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı ve Genel Müdür Vekili Turgut Boz, piyasada son dönemde şirketlerin birbirlerine olan güvenlerinde azalma olduğunu belirterek “ Hep bankalar açısından bakılıyor ama birinci problem piyasanın birbirine güveni. Firmalar birbirini kilitlemeye başladı. Biz bankalar olarak rahat davranıyoruz. Desteklemeye çalıştığımız noktada firmalar ‘ben alacağımı diğerinden daha önce nasıl tahsil ederimin’ peşinde. Piyasalar birbirine önceden daha fazla güveniyordu, daha fazla tolere edebiliyorlardı. Süreci hızlı bir şekilde geçip biraz daha morallenip herkesin herkese yardımı olduğu, daha anlayışla yaklaştığı, hızlı bir şeye doğru geçiyor olmamız lazım” dedi.

Türk Ekonomi Bankası (TEB) bu defa dış ticaret seferberliği başlattı. Toplantıda soruları yanıtlayan Turgut Boz, Türk iş insanının ekonominin biraz daraldığı durumlarda normal olarak hemen tedbir aldığına işaret ederek “Ben riskimi azaltayım, stoklarımı eriteyim, önümü göreyim yaklaşımı doğru bir yaklaşım. Bundan dolayı piyasadan çok talep geldiğini görmüyoruz. Geçen ay başında kredi kampanyası yaptık. Kredi verin diye kampanya yaptık. ‘Kredinin kampanyası mı olur?’ diyeceksiniz. Yapmak zorunda kaldık” açıklaması yaptı.

Ticari yapılandırmada mevzuata takılıyoruz

Ticari tarafta yeniden yapılandırmanın gerekli olup olmadığına ilişkin bir soruya ise Boz, “Biz zaten bunu yapıyoruz ama bazen yasal mevzuatlara takılabiliyoruz” yanıtını verdi.

Boz, şirketlerin birbirine karşı tolerans göstermediği durumların da yaşandığını kaydederek şöyle devam etti: “Hep bankalar açısından bakılıyor ama birinci problem piyasanın birbirine güveni. Firmalar birbirini kilitlemeye başladı. Biz bankalar olarak rahat davranıyoruz. Desteklemeye çalıştığımız noktada firmalar ‘ben alacağımı diğerinden daha önce nasıl tahsil ederimin’ peşinde. Piyasalar birbirine önceden daha fazla güveniyordu, daha fazla tolere edebiliyorlardı. Süreci hızlı bir şekilde geçip biraz daha morallenip herkesin herkese yardımı olduğu, daha anlayışla yaklaştığı, hızlı bir şeye doğru geçiyor olmamız lazım. Tüketicinin harcamaları çok önemli. Tüketici harcamadığı zaman iş dünyasında hareket olmuyor. Tüketiciler bence darbe girişiminden sonra haklı olarak harcamalarını erteledi. Türk toplumu 1, 2, 3 ay erteliyor, 4’üncü ay kararını verip harcamaya geçebiliyor. Ben inanıyorum ki tekrar harcama olacaktır. Faizlerin aşağı gelmesiyle birlikte kısa zamanda ekonominin hızlı bir şekilde hareketlenmesini bekliyorum. Dolayısıyla bunun firmalara yansıması da olacak.”

Boz, faizlerin aşağı gelmesiyle kısa zamanda ekonominin hızlı bir şekilde hareketlenmesini beklediğini, bunun firmalara yansıması da olacağını bildirdi.

Dış ticareti A'dan Z'ye dijital kütüphane yaptı

10 yılndan bu yana Danışman Banka anlayışı ile KOBİ bankacılığı yaptıklarını belirten Turgut Boz, şimdi dış ticarette seferberlik ilan ettiklerini söyledi. Dış ticaret faaliyetinde bulunmak isteyen fi rmalara, TEB KOBİ TV ile dış ticaret odaklı haberlerle bilgi, TEB KOBİ Destek Hattı ile yatırım ve devlet teşviklerinden AB fonlarına, dış ticaretten gümrük mevzuatına kadar çeşitli konularda destekler sunan banka, Trade Center ağı ile fi rmalara, TİM-TEB Girişim Ev’leri ile de dış ticaret faaliyeti hedefl eyen girişimcilere rehberlik etme anlayışı ile çalışıyordu. Şimdi “tebledisticaret. com” ile fi rmalara tek tıkla en kapsamlı bilgiye ulaşma imkânı sunulurken, “Dış Ticaret Gelişim Programı” ile de bu bilgiyi nasıl kullanmaları gerektiği konusunda uzman desteği verecek. Turgut Boz, tebledisticaret.com’u dış ticaretin kütüphanesi olarak nitelendiren Boz, ilk etapta 10 bin şirketin bu 2 hizmeti kullanacağını düşünüyor. Turgut Boz, online bilgi platformundaki bilgilerin sürekli kendini güncellediğini ve platformun yıllık bin 500 lira ücretle kullanılacağını ve kullanım için TEB müşterisi olma zorunluluğunun bulunmadığını anlattı. Platformun ikinci aşamasında BNP Paribas’ın dış ticaret yapan fi rmaların, Türkiye’deki fi rmalarla platform üzerinden bilgileri paylaşmasını hedefl ediklerini kaydeden Boz, “Çünkü BNP’nin müşterisi daha güvenilir bir liman, daha güvenilir bir pazar... Bu bizim ikinci aşamada yapmaya çalıştığımız bir şey. Umarım yaparız” dedi.