İDO'ya 20'den fazla müşteri var

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2011'e büyük bir özelleştirme programıyla giriyor. İDO, İGDAŞ ve İSPARK'ın özelleştirilmeleri gündemde.

İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, ekim ayı toplantılarının 4. birleşiminde İDO ve İGDAŞ‘ın blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi kararını onayladı. Yeni kurulan İstanbul Şehir Hatları AŞ, 34 vapuruyla deniz ulaşımına devam edecek, İDO tarafı ise özelleştirilecek. Edinilen bilgilere göre İDO'ya olağanüstü bir ilgi var. Şimdiye kadar 20'den fazla yerli, yabancı şirket ve fon, ilgisini ifade etmiş durumda.

İspark için geçtiğimiz günlerde 4 milyar dolarlık değer telaffuz edildi. İGDAŞ için 4 - 5 milyar dolardan söz edilmişti. İDO için bir rakam ortaya konulmuş değil. Değerleme yapıldı ancak bu rakam açıklanmıyor. Fakat "birkaç milyar dolar" rakamı abartılı bulunmuyor. Buna göre Belediye'nin özelleştirme portföyü, Özelleştirme İdaresi'yle (ÖİB) yarışacak gibi. Özelleştirme çalışmalarını yürüten kuruluş Finansinvest'ten alınan bilgiye göre, İDO'ya "20'den fazla" talip var. Bunların önemli bir kısmı yabancı şirketler. İDO Genel Müdürü Ahmet Paksoy, "İsim veremem ama Türkiye'den başvuranlar arasında çok büyük gruplar olduğunu söyleyebilirim" dedi. Aldığımız bilgilere göre ilgili dış yatırımcılar arasında ABD'den İngiltere'ye, Kuzey Avrupa'dan Ortadoğu'ya kadar birçok bölgeden şirketler danışman şirketin veya İDO Genel Müdürlüğü'nün kapısını çalmış durumda. Kabotaj Kanunu gereği, iç sularda taşıma hakkı Türk şirketlerinde olduğu için, yabancılar şu sıralar konsorsiyum oluşturma peşinde.

2011 ilk yarıda satılacak

Çalışmalarla ilgili bilgi veren Finaninvest'ten Saruhan Doğan, şunları söyledi: "20'den fazla talipli şirketle görüştük. Yerliler, yabancılar, fonlar, stratejik yatırımcılar... Biz şirketi satışa çıkardık. Kabotaj Kanunu alıcının sorunu. O artık bir konsorsiyum bularak gereğini yapacaktır. Biz bilgi veriyoruz. Şu anda bilgi odasını açmış değiliz. Kasım sonu gibi ihale ilanına çıkmayı ve yatırımcıları davet etmeyi planlıyoruz. O zaman gireceklerdir. Değerleme çalışması yapılıyor. Bu bilgi ihaleye çıkan kuruma (İBB) aittir, isterse onlar açıklar. Şunu söyleyebilirim çok ciddi değerler var. Feribotta dünyanın en büyüğü olan bir şirketten söz ediyoruz. 2011'in ilk çeyreğinde ihaleyi bitirmiş oluruz diye düşünüyorum, sonrası Rekabet Kurulu gibi onay süreçleri vardır."

Değerli olan imtiyaz

İDO özelleştirildiğinde (2010 hedefi olarak) yılda 400 milyon lira ciro yapan bir şirket satılacak. Bu şirket karlı. Bu yıl 71 milyon lira net kar bekleniyor. Gelire oranı yüzde 17.5. Varlıkları önemli. Alan şirket 25 deniz otobüsü, 10 hızlı feribot, 17 araba vapuru, 34 iskelenin sahibi olacak.

Bu deniz altyapısı üzerinde 19 hatta 31 noktaya ulaşım yapılıyor. Kabotaj Kanunu gereği yabancıların hakim ortak olarak giremedikleri iç sulardaki taşımacılıkta, alıcı şirket önemli bir imtiyazı da satın almış olacak. Muhtemelen ihale şartnamesinde aynı hatlarda başka bir şirketin taşıma yapması ile ilgili kısıtlar, kayıtlar olabilecek.

Yabancılar konsorsiyum peşinde

İDO Genel Müdürü Ahmet Paksoy, "Özelleştirme çalışmaları yürüyor. Ticari kaygı gözetmeksiniz kamu tarafı olan vapurları, İstanbul kent içi ulaşımını ayırdık. 49 iskele 4 gemi ile Şehir Hatları Genel Müdürlüğü kuruldu. Bir aydır faaliyette. Artık vapurlar, Boğaziçi iskeleleri, Şirketi Hayriye'nin bünyesinde. Bunu özelleştirmeye çıkarken kamunun kaygısını gidermek için yaptık. Bilet fiyatı ne olacak, vapurlar ne olacak kaygısını gidermek için yaptık. Haliç'te Adalar'da, Boğaz'da eski vapurlar bediye şirketi olarak kalmaya devam edecek. İDO'da, yani özelleştirilecek kısımda deniz otobüsleri, feribotlar ve arabalı vapurlar kaldı. Dış hatlar satılacak. Turizm ve araç taşımacılığı kısmını satıyoruz. Belediye ayrılmayı ticari bir amaç gütmeden yaptı. Çünkü kent içi ulaşımda kültürel miras var. Kamu, taşımacılığı yapıyor. İETT karada nasıl yapıyorsa belediye denizde de iç taşımacılığı korumak istedi. Önemli yatırımlar yaptık. Yeni gemiler geldi. Genç, dinamik bir şirket ortaya çıktı. Modern bir kültüre sahip. Bu hizmet kalitesini devam ettirecek" dedi.

Danışman kuruluş Finansinvest'le mayıs ayından bu yana çalıştıklarını anlatan Paksoy, danışmanın belediye meclisine sunum yaptığını, sürecin hızla ilerlediğini söyledi. Paksoy, "İç hatların ayrılması ve İDO'nun blok satışı onların tavsiyesiydi. Bu yıl sonuna kadar ihale sürecini başlatıyoruz ve 2011'in ikinci çeyreği içinde süreç tamamlanmış olacak. Şu anda mali hukuki şartnamenin ayrıntılarını çalışıyoruz. Proje ekipleri bu konuya yoğunlaştı" diye konuştu.

Paksoy, "Kabotaj Kanunu'ndan kaynaklanan bir engel var mı?" sorumuzu şöyle yanıtladı: "Türk stratejik talip şirketler ve yabancı fonlar var. Türkler ve yabancılar bir araya geliyor. Çok yoğun ilgi var. Yüzde 51'in Türk olması şartı göz önüne alınarak konsorsiyumlar oluşuyor. Güzel olan şu. Çok yoğun ilgi var. İlgilenen firmalar arasında çok büyük aktörler var. Denizcilerin dışında da şirketler ilgili. Belki denici yoktur bile. Bu şirketi satın alan bilgi birikimine sahip olacak. Dünya lideri bir kurumdan söz ediyoruz. Karlılığı olan bir şirket. Potansiyeli bilgisi olan, gobal anlamda hizmet üreten bir şiret. Dünyanın her noktasında deniz taşımacılığı yapabilecek bilgi ve kapasiteye sahip. İDO'yu alan hikayesini yazacak."

İDO'nun iç hatların ayrılmasından sonra karlılığının daha da arttığını anlatan Paksoy, İDO'yu almak için birçok neden olduğunu belirtti. "Bu şirketin çok güçlü yönleri var" diyen Paksoy, şöyle konuştu:

"Global bir marka. Global bilgi üretiyor. Deniz taksi yapmış, yolcu motoru, vapur, hızlı feribot, deniz otobüsü, açık güverteli arabalı gemi yapmış. Bu kadar farklı gemileri yapmış, üretmiş... Bir mündislik bilgisi, Bu kadar iskele, rampa sistemi, internetten satıştan pazarlama yöntemlerine, kredi kartlarına kadar bütün sistemi oturtmuş.

Terminal noktasında da tecrübe sahibi. Dünyanın dikkatinden kaçmadı. Umman'la anlaşma yaptım. Mısır'dan, Ortadoğu'dan çok yoğun talep var. Dünyanın her yerine denizcilikle ilgili her türlü işi yapabilecek kapasiteye sahip. Filosunda 300'e yakın kaptan ve baş mühendis ile lider bir şirket. Bunlar dünyanın her hangi bir yerinde iş takip edecek bilgi ve beceriye sahip. Marmara, İstanbul içinde ro ro taşımacılığına girebilecek bir şirket. Güçlü bir filoya sahip. Gemilerin yaş ortalamasını çok genç. İskeleri yeniledik. Gelen yatırımcı için ilave yatırım çok gerektirmiyor. Ulusal kalite finalistiyiz. Amacımız büyük ödül. İnşallah onu da alırız. İDO'yu dünyanın bütün denizcileri bilir. Güçlüdür, iyi markadır. Kadro denizcilikte uzmandır. Şu anda 600 kadrolu eleman var. Bin 200 de dış kaynak kullanımı sağladığımız istihdamla birlikte toplam bin 800 personeli var."

Rakamlarla İDO

- 2010 gelir hedefi 370 milyon lira.

- 71 milyon lira karlılık hedefleniyor.

- Vergi amortisman öncesi kar beklentisi 126 milyon lira.

- 25 deniz otobüsü var.

- 10 hızlı feribot: (Osman Gazi I, Orhan Gazi I, Adnan Menderes, Turgut Özal, Kanuni, Yavuz Sultan, Recep Tayyip Erdoğan, Fatih Sultan Mehmet)

- 17 araba vapuru (Suhulet, Sahilbent, Sultan Ahmet, Sadabat, Ord.Prof Ata Nutku, Değirmendere, Eskihisar I, Halıdere, Hereke III, Karamürsel, Kaptan Şefik Göğen, Topçular I, Gayrettepe, Galatasaray, Okmeydanı, Topkapı, Zeytinburnu)

- 31 nokta 19 hatta hizmet veriyor.

- 34 iskelesi var.