Hayvancılığa dört dörtlük destek

Ali Ekber YILDIRIM

İZMİR - Hükümet, seçime sayılı günler kala hayvancılığa yönelik önemli kararlar aldı. Besicilerin aylardan beri ithal ette gümrük vergisinin artırılmasına yönelik talebi seçime bir aydan daha kısa bir süre kala yerine getirildi.

Gazeteniz DÜNYA'nın 9 Mayıs'ta manşetten açıkladığı ithal ette gümrük vergisinin yüzde 45'ten yüzde 60'ı çıkarılmasına ilişkin karar 13 Mayıs'ta Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Et ve Balık Kurumu (EBK) seçim öncesinde besiciden aldığı karkas etin kilosunu 50 kuruş artırdı. Daha önce besiciden karkas eti yağsız 12.5 liradan alan EBK alış fiyatını 13 liraya çıkardı. EBK ayrıca besiciler için "sözleşmeli besicilik" uygulaması başlatacağını ilan etti. Seçimden önce hayvancılık sektörüne 315 milyon lira destek ödemesi de başlatıldı. Hükümet süt hayvancılığı yapanları da unutmadı. Şubat ayı sonunda 6 kuruş olarak açıklanan süt teşvik primi seçim öncesi 10 kuruşa çıkarılıyor.

Hayvancılık sektörü temsilcilerinin "seçim yatırımı olsa da bu desteklere ihtiyaç vardı" dediği hayvancılıktaki yeni destekler durma noktasına gelen hayvan kesimlerini

hızlandırması bekleniyor. Süt üreticileri ise 45 kuruşa kadar düşen çiğ süt fiyatından dolayı uğradıkları zararın bir bölümünün primle kapanacağını düşünüyor. İthal ette gümrük vergisi düştü, fiyat arttı.

Gazeteniz DÜNYA'nın 9 Mayıs'ta okurlarına duyurduğu ithal ette gümrük vergisinin yüzde 45'ten yüzde 60 çıkarılacağı haberi 13 Mayıs tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile resmiyet kazandı. Bakanlar Kurulu kararı ile karkas ve yarım karkas, eşit olarak bölünmüş çeyrek karkas, karkasın ön çeyrekleri ve arka çeyrekleri ithalatında gümrük vergisi yüzde 45'ten yüzde 60'a çıkarıldı. Geçen yıl Et ve Balık Kurumu'na sıfır gümrükle ithalat yetkisi verilirken, Aralık 2010'da yüzde 135 olan karkas et ithalatındaki gümrük vergisi özel sektör için yüzde 30'a düşürüldü.

Yerli besicilerin büyük tepkisini çeken ve pek çok besicinin sektörden çekilmesine neden olan vergi düşüşü yerli besiciliği iflas noktasına getirdi. Besiciler aylarca vergi artışı için hükümet yetkilileri ile görüşmeler yaptı. İçerde hayvan kesimi durma noktasına geldi. Deri ve sakatat ürünlerinde büyük sıkıntı yaşandı. Besicilerin gümrük vergisini yüzde 60-70'e çıkarılması talebine karşın Bakanlar Kurulu, 19 Mart 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan kararı ile ithal ette vergiyi yüzde 45'e çıkardı. Yüzde 45'lik vergi sektördeki sorunları çözmeye yetmedi. Seçime bir ay kala Bakanlar Kurulu ikinci bir kararla ithal karkas etteki vergiyi yüzde 60'a çıkardı.

Et fiyatı artacak

Gümrük vergisindeki artış et fiyatında artışa neden olması bekleniyor. Vergi artışı yerli besicilerin üretime devam etmesini sağlayacak. Ancak, tüketicinin birkaç lira daha pahalıyla et tüketmesine neden olacak. DÜNYA'nın sektör temsilcilerinden aldığı bilgiye göre vergi artışının gündeme gelmesi ile birlikte daha önce ucuza et ithal edenler bile hemen fiyat artışına gitti. Sektör temsilcileri:

"Çok ucuza et ithal edilirken de tüketiciye çok pahalıyla satılıyordu. Buradaki asıl sorun üretici ile perakende fiyatı arasındaki farktır. Marketler yerli besiciden de alsa, ithalatçıdan da alsa üstüne çok fahiş karlar ekleyerek satıyor. Bu aşamanın denetlenmesi gerekiyor. İthal et 8 liradan ülkeye girerken

tüketiciye 22-24 liradan satılıyor. 12 liradan getirilince 25-26 liradan satılıyor. Bu aradaki aşırı fiyat farkının sorgulanması gerekir. Üretici korunduğu kadar tüketicinin de korunması gerekir" görüşünü dile getirdi.

Et ve Balık Kurumu fiyat artırdı

Et ve Balık Kurumu 2010 yılında sıfır gümrükle 5 bini besilik olmak üzere toplam 134 bin baş sığır ithalatı yaptı. Toplam 160 bin sığır kesimi yapan Et ve Balık Kurumu'nun bu kesimde sadece 31 bin başı yerli sığır. Yerli besicilere adeta sırtını dönen Et ve Balık Kurumu, seçim öncesi yerli besiciyi hatırladı. Et ve Balık Kurumu 9 Mayıs itibariyle yerli besiciden aldığı birinci kalite yağsız sığır karkas etin kilosunu 12.5 liradan 13 liraya çıkardı. Besiciler bunun yeterli olmadığını yerli besicinin karkas et maliyetinin 14 ile 15 lira arasında olduğunu söylüyor.

Sözleşmeli besicilik başlatılıyor

Et ve Balık Kurumu karkas et fiyatındaki artışın yanı sıra sözleşmeli besicilik uygulamasına geçiyor. Kurumun internet sitesinde yayınlanan örnek sözleşmeye göre, Et ve Balık Kurumu ile sözleşmeli besicilik anlaşması yapacak işletmeler hayvan başına 500 lira teminat vermek zorunda. Besiciler, seçimden önce Et ve Balık Kurumu'nun böyle bir uygulamaya geçmesinin dikkat çekici olduğunu belirterek:

"Hazırlanan sözleşme tek taraflı ve besicileri koruyan bir sözleşme değil. Hayvan başına 500 lira teminat istenmesi kabul edilemez. Bir yetiştirici 10 baş hayvanı varsa 5 bin lira teminat verecek. Bu 5 bin lira yetiştiricinin yem parası. Bu nedenle teminatın sembolik olmasında yarar var." görüşünü dile getirdi.

Süt primi 10 liraya çıkıyor

Hükümetin seçim öncesinde besicilere yönelik önemli kararlar alırken süt üreticilerini de unutmadı. Geçen yıl kilo başına 4 kuruş olan süt primi 2011 yılı için yüzde 50 artışla 6 kuruşa çıkarıldığı şubat ayı sonunda açıklandı. Bu kararın üzerinden sadece iki ay geçtikten sonra Bakanlar Kurulu 14 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan kararı ile çiğ sütte prim miktarının ve ödeme dönemlerinin belirlenmesi yetkisini Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘na verdi. Bakanlık seçim öncesinde 6 kuruşluk primi 10 kuruşa çıkararak bugünlerde açıklaması bekleniyor. Böylece şubatta 6 kuruş olarak açıklanan süt priminin 10 kuruşa çıkarılması süt üreticilerini bir nebze rahatlatacak. Şubat ayından bu yana çiğ süt fiyatının 73 kuruştan 45 kuruşa kadar gerilediği dikkate alındığında prim artışı zararın çok küçük bölümünü karşılayacak. Üreticiler, çiğ sütün litresinin 70 kuruşa mal olduğunu söylüyor.

Örgütsüz üreticiye destek yok

DÜNYA'nın edindiği bilgiye göre, süt teşvik primi 10 kuruşa çıkarılırken, yeni dönemde herhangi bir üretici örgütüne üye olmayan üreticilere destek verilmeyecek. Bakanlık, destekleri damızlık birlikleri, süt üretici birlikleri, kooperatifler üzerinden verecek. Bu üretici örgütlerine üye olmayanlar destekten yararlanamayacak.

Destekler ödeniyor

Hayvancılık sektöründe bir başka seçim yatırımı ise destek ödemelerinin öne alınması oldu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘ndan yapılan açıklamaya göre, koyun ve

keçide hayvan başına 10 lira, anaç sığırda hayvan başına 225 ile 275 lira, anaç manda başına 250 lira olan destekler 13 Mayıs itibariyle ödenmeye başlandı. Bu kapsamda 338 bin 421 üreticiye toplam 315 milyon lira hayvancılık destekleme ödemesi yapılacak. Üretici örgütleri desteği alabilmek için hafta sonu da dahil neredeyse 24 saat çalışarak icmal listelerini hazırlıyor.

İşte seçime 1 ay kala hayvancılıkta alınan 4 karar

1- Besicilere vergi desteği

Yerli besicileri iflas noktasına getiren ithal etin vergisi artırıldı. Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile karkas ette gümrük vergisi yüzde 45'ten yüzde 60'a çıkarıldı.

2- Et ve Balık'tan fiyat desteği

 Et ve Balık Kurumu besiciden aldığı karkas etin fiyatını 50 kuruş artırarak 12.5 liradan 13 liraya çıkardı. Et Balık Kurumu, ayrıca bir taraftan sözleşmeli besicilik projesi de başlatıyor.

3- Süt primi artıyor

Hükümet daha önce litre başına 6 kuruş olarak açıkladığı çiğ süt destekleme primini 10 kuruşa çıkarıyor. Üretici örgütlerine üye olmayan destekten faydalanamayacak.

4- Ödeme seçimden önce

Tarım Bakanlığı‘ndan yapılan açıklamaya göre, 13 Mayıs itibariyle hayvancılık yapan üreticilere 315 milyon lira destek ödemesi yapılıyor. Destek için icmal listeleri hazırlanıyor.